Vanille komt uit vanillestokjes. Het zijn de vruchten van een bepaalde klimorchidee, de Vanilla planifolia. De vruchten van deze tropische klimplant lijken op een soort groene peulen, maar het zijn eigenlijk bessen. Ze worden onrijp geplukt en zijn dan ook nog groen.
De vruchten van de vanilleplant, de vanille-orchidee, zien er als ze nog niet rijp zijn ongeveer zo uit als sperziebonen. Deze peulen worden ook geplukt als ze nog niet rijp zijn. Vervolgens worden ze vochtig verhit en langzaam gedroogd. De onrijpe vrucht verandert door een fermentatieproces in een zwart vanillestokje.
De echte vanille, een groenblijvende klimplant met prachtige bloemen, is een zeer interessante plant. Het is een echte orchidee, waarvan uit het zaad, merg wordt geoogst wat wij als vanille kennen en waarderen. Het is bovendien de enige vrucht uit de familie van de orchideeën.
De vanille-orchidee (Vanilla planifolia) levert de specerij vanille(stokjes), die niet alleen wordt verwerkt in levensmiddelen, maar ook in onder andere tabak en parfum (het is een afrodisiacum). De plant komt oorspronkelijk uit Mexico, hoewel die nu bijna overal tussen de keerkringen wordt gekweekt.
Het kruid vanille. Vanille is een bekende smaakmaker in de keuken, met name in desserts. De vruchten van de orchidee zijn de welbekende vanillestokjes waarvan we meestal het merg van gebruiken.
Van oudsher is vanille-extract zelfs een middel om ziektekiemen aan te pakken. Naast antioxidanten en antibacteriële stoffen bevat vanille-extract ontstekingsremmende stoffen. Dat is goed nieuws voor onze gezondheid, want ontstekingen liggen aan de basis van veel ziekten.
Vanille is een van de duurste specerijen ter wereld omdat de vraag veel groter is dan het aanbod. Bijna alle vanille komt nu uit Madagascar. De aanvoer uit dat land is wisselvallig, net als de kwaliteit. Het kweken is ingewikkeld omdat het bestuiven van de bloemen met de hand moet gebeuren.
Castoreum of bevergeil heeft geen E-nummer. Volgens de Europese wetgeving moet Castoreum op het etiket worden aangeduid als 'aroma'. Als er sprake is van minimaal 95% natuurlijke bestanddelen mag het aangeduid worden als 'Natuurlijk aroma'.
Castoreum of 'bevergeil' is een stof afkomstig uit de geslachtsklier van bevers. Het wordt als smaakstof gebruikt voor koekjes, cake, roomijs en andere producten met vanillesmaak en is doorgaans enkel op het label te zien onder de noemer 'natuurlijke smaakstof'.
En dat Vanille verslavend is? Het actieve ingrediënt in vanille, vanillinezuur, werkt namelijk stimulerend op de hersenen. Vandaar dat dit goedje verwerkt zit in ijs, yoghurt, cola, chocolade, gebak, parfum en zelfs in sigaretten en we bij het consumeren steeds denken: 'WE WANT MORE'.
Vanille is een woord dat via het Frans aan het Spaans is ontleend. De uitspraakvariant [va(a)niejə] kwam er onder invloed van het Frans. Een vergelijkbaar voorbeeld is bastille. De variant [va(a)nilə] – of [va(a)nielə] – is de vernederlandste uitspraak.
De Europese bevers zijn strikt beschermd, maar op hun neven in Canada en de Verenigde Staten kan worden gejaagd. Eén van de producten van die jacht bleek inderdaad de anaalklieren van bevers te zijn. Gezegd wordt dat het uit deze klieren gewonnen bevergeil wordt gebruikt in producten met een vanillesmaak, zoals ijs.
De vanille-orchidee is een klimplant die tot wel 15 meter lang kan groeien met vingerdikke vlezige stengels. De bloemen aan de orchidee groeien in korte, schermvormige trossen en zijn lichtgroen tot geelgroen van kleur.
Wie vanillestokjes nodig heeft voor een lekkere taart, kan flink schrikken van de prijs in de supermarkten. Bij Albert Heijn of Jumbo betaal je wel 4 euro voor een stokje van twee tot drie gram.
Vanille-aroma is gemaakt van vanilline, dat is een synthetische smaakstof met een vanillesmaak en geur. Vanille-extract: dit extract wordt gemaakt op basis van echte vanillestokjes, water en ethanol (alcohol). Alcohol onttrekt de vanillesmaak uit de boon waardoor je een pure vanillesmaak krijgt.
Wat is vanille? Vanille is het smaakvolle, aromatische merg van behandelde bonen van de vanille-orchidee. De bonen, ook wel peulen genoemd, worden onrijp geplukt, vochtig verhit en daarna langzaam gedroogd.
Om maar meteen met de deur in huis te vallen: bever smaakt niet naar kip. Bever, zo weten we na het eten ervan, doet qua textuur nog het meeste aan rundvlees denken. Wel rundvlees met een uitgesproken sterke wildsmaak.
Bevergeil, ook wel castoreum genoemd, is een product afkomstig van bevers. Bevers hebben een klier tussen hun geslachtsorganen en anus die bevergeil produceert. Bevers gebruiken deze substantie om hun vacht mee in te vetten en om hun territorium mee af te bakenen. Dood de bever, haal de klier eruit en droog deze.
Bourbon vanille is één van de beste soorten vanille. Veel chefs en patissiers gebruiken het liefst alleen maar deze vanille, vanwege zijn perfecte smaak. Het dankt zijn naam aan het eiland waar deze vanille oorspronkelijk vandaan komt – het eiland Réunion – dat vroeger Bourbon heette.
Voor 1 kilogram vanille -het echte spul, niet het synthetische- betaal je dezer dagen 600 Amerikaanse dollar (ongeveer 550 euro) en meer. Daarmee is het zelfs duurder dan een kilogram zilver.
Een goede en raadzame manier van bewaren is om de stokjes in een luchtdichte verpakking op een koele, donkere plaats te bewaren, luchtdicht is niet per se vacuüm, maar bijvoorbeeld een dichtgeritst plastic zakje. Als u het op deze manier bewaart, kunnen uw vanillestokjes tot 1 jaar goed blijven.
De vanilleorchidee (Vanilla planifolia) komt oorspronkelijk uit Mexico, maar tegenwoordig wordt vanille ook in andere tropische landen gekweekt, zoals Madagaskar, het belangrijkste exportland van vanille.
Welke toetjes zijn gezond? Een bakje vla of vruchtenyoghurt is niet heel gezond. Er zitten vaak veel vetten en suikers in. Een schaaltje vla bevat 4 suikerklontjes en het verschil tussen een schaaltje vruchtenyoghurt en een schaaltje gewone yoghurt is al snel 3 suikerklontjes.
Toch is echte vanille zelf helemaal niet zoet, eerder wat bitter. Daarom doet vanille het ook goed in hartige gerechten, vooral bij vis, schelp- en schaaldieren, in stoofpotten en over gepofte tomaatjes uit de oven.
Hierbij zijn vanillestokjes 2 maand (of langer) geweekt in alcohol met een percentage van minstens 35%. De ingrediënten van het extract bestaan dan ook (volgens het etiket) uit water, alcohol en organische vanille peul. Ook aroma is op basis van alcohol, maar dan met een percentage lager dan 35%.