Mentale veranderingen.
Iemand kan na een val een angst ontwikkelen om weer te vallen en zijn zelfvertrouwen verliezen. Hierdoor wordt hij minder zelfstandig, waardoor er een extra beroep moet worden gedaan op hulp. Tegelijkertijd vinden ouderen het vaak moeilijk om hulp te vragen.
Onder een val wordt verstaan: plotseling en onvrijwillig op de grond terechtkomen. Of iets een val is of niet, wordt dus niet bepaald door het feit of er wel of geen letsel is opgetreden. Valpreventie is het voorkomen van vallen.
Vallen vormt een groot gezondheidsprobleem bij ouderen, omdat het veel voorkomt en tot ernstige gevolgen kan leiden. De gevolgen van een val kunnen variëren van blauwe plekken en kneuzingen tot hoofdletsel en botfracturen. Ongeveer 10% van de valpartijen bij ouderen leidt tot ernstige letsels.
Bij diverse studies en meta-analyses bij thuiswonende ouderen en mensen in een verpleeg- of verzorgingshuis is aangetoond dat valrisico verhoogd is wanneer zij moeite hebben met activiteiten uit het algemeen dagelijks leven (ADL) of daarbij hulp nodig hebben, bijvoorbeeld een loophulpmiddel (CBO, 2004; NICE, 2013; AGS/ ...
Oudere mensen (65+) lopen het meeste risico op een privé-valongeval. Het gaat dan om valongevallen die niet in het verkeer, een arbeidssituatie of tijdens het sporten plaatsvinden. Het grootste risico op een valongeval lopen: ouderen met mobiliteitsproblemen, zoals moeite met bewegen, lopen of balans houden.
Meestal leidt vallen tot schrammen, een kneuzing of schaafwonde. Soms zijn de gevolgen ernstiger, zoals een hoofdtrauma of breuken. Ernstiger lichamelijke gevolgen kunnen leiden tot een opname in het ziekenhuis of blijvende invaliditeit.
Ouderen die op hun hoofd zijn gevallen, hebben ook een grote kans op overlijden. "Dat komt omdat de hersenen bij ouderen gekrompen zijn en er meer vocht om heen zit. De bloedvaatjes tussen schedel en hersenen staan daardoor meer op spanning en kunnen door een val scheuren.
Zorg voor voldoende beweging
Het klinkt misschien tegenstrijdig, maar om valpartijen te voorkomen is het belangrijk dat je voldoende beweegt. Door bijvoorbeeld elke dag een stukje te wandelen, blijven je spieren en gewrichten sterk.
In 2018 overleden per dag gemiddeld 13 mensen door een ongelukkige val. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het aantal mensen dat om het leven komt na een valpartij stijgt. In 2017 stierven per dag gemiddeld nog 11 mensen door een ongelukkige val.
De meeste mobiliteitsproblemen bij ouderen worden veroorzaakt door aandoeningen aan het bewegingsapparaat, ofwel de botten, spieren en pezen die ervoor zorgen dat iemand kan bewegen. Voorbeelden daarvan zijn reuma, artrose en rugklachten.
Hoe vaak vallen thuiswonende ouderen gemiddeld per jaar? Uit incidentiecijfers blijkt dat 24 tot 40% van de thuiswonende 65-plussers minstens eenmaal per jaar valt, waarvan 21 tot 45% herhaaldelijk. Bovendien verhogen factoren zoals hoge leeftijd en cognitieve stoornissen het valrisico.
De meest voorkomende oorzaken van valpartijen zijn lichamelijke klachten zoals duizeligheid, slechtziendheid en weinig spierkracht. Maar er kunnen ook mentale obstakels in de weg zitten. Iemand kan bijvoorbeeld bang zijn om te vallen of weinig zelfvertrouwen hebben in eigen kunnen.
We spreken van valangst als iemand blijvend bang is om te vallen en voor de gevolgen die dit kan hebben voor zijn leven. Iemand vermijdt hierdoor (gewone, dagelijkse) activiteiten die hij wel in staat is te doen.
Maar uit onderzoek blijkt dat: Het vastbinden van cliënten juist valrisico verhoogt! Door het vastbinden worden spieren minder gebruikt en vermindert de balans, waardoor het valrisico groter wordt. Het verminderen van heupgordels niet leidt tot meer valpartijen met ernstig letsel.
Met de korte Valrisicotest stelt een eerstelijns zorgverlener vast of de oudere een verhoogd valrisico heeft. Als er sprake is van een verhoogd valrisico volgt een uitgebreide screening met behulp van de Valanalyse, waaruit op maat adviezen en doorverwijsmogelijkheden voortkomen.
De meeste valincidenten gebeuren in de slaapkamer, gevolgd door de woonkamer.
Ongeveer 30 procent van de zelfstandig wonende ouderen boven de 65 jaar en de helft van de verpleeg- en verzorgingshuisbewoners, valt ten minste één keer per jaar. In 40 tot 60 procent van de gevallen leidt een valpartij tot een lichamelijk letsel.
Een val kan zowel fysieke als mentale gevolgen voor u hebben. Zo kan het angst veroorzaken, waardoor u er bijvoorbeeld minder op uit durft te gaan. Een valpartij kan ook leiden tot lichamelijk letsel, zoals blauwe plekken, kneuzingen, verstuikingen of breuken aan de schouder, heup of pols.