Wanneer de ziekte van Crohn onvoldoende geneest kan een operatie nodig zijn. Bijvoorbeeld bij vernauwingen van de darm of fistels aan de darm. Afhankelijk van de plaats van het te opereren gedeelte zal een stoma noodzakelijk zijn.
Je krijgt een stoma als de ontlasting of urine jouw lichaam niet meer via de natuurlijke weg kan verlaten. Bijvoorbeeld bij ontstekingen, aangeboren afwijkingen of bij tumoren en poliepen. Meestal wordt een stoma aangelegd op de dikke darm, de dunne darm of de urineleiders.
Een tijdelijk stoma wordt bijvoorbeeld aangelegd om een ontstoken darmdeel rust te geven, zodat de ontsteking kan genezen.
De ontlasting verlaat het lichaam dan via een opening in de buik en wordt opgevangen in speciaal opvangmateriaal. Omdat de stoma geen kringspier heeft, kunt u geen ontlasting en winden tegenhouden.
Wanneer uw herstel goed verloopt, kunt u met ontslag. Als alles goed gaat, kunt u op de vijfde dag na de operatie het ziekenhuis verlaten. Dit verschilt per patiënt en is afhankelijk van het herstel en het type operatie; bij een “kijkoperatie” is het herstel meestal sneller dan bij een “open” operatie.
De stoma heeft geen zenuwuiteinden, hierdoor is deze gevoelloos. In de stoma bevinden zich veel kleine bloedvaatjes waardoor de stoma iets kan bloeden bij aanraking. Omdat de stoma geen sluitspier heeft, kan er op elk moment ontlasting, urine of gasvorming komen.
Tot wel bijna 50 procent van de mensen die een stoma hebben, ervaart achteruitgang in kwaliteit van leven. Bij mensen die al langer dan 11 jaar een stoma hebben, is het aantal mensen dat hierdoor een mindere kwaliteit van leven ervaart gedaald tot 20 procent.
In de beginfase is het stoma gevoelig en kwetsbaar. Het stoma bloed snel en kan relatief makkelijk infecteren. Omdat er nog geen goede barrière is, kunnen de bacteriën makkelijk het lichaam binnendringen en een infectie veroorzaken. Uw huid rondom het stoma kleurt dan rood, de stomp wordt warm, dik en pijnlijk.
U kunt douchen met of zonder het opvangsysteem van uw stoma. Als u zonder opvangsysteem doucht, moet u er rekening mee houden dat er wat ontlasting uit de stoma kan komen. U kunt het best 's ochtends douchen en uw stoma verzorgen. Dan komt er meestal vrij weinig ontlasting uit de stoma.
Complicaties bij een stoma
Een breuk rond de stoma (parastomale hernia). Een uitstulping van de stoma (prolaps). Het zwart worden van de stoma door een verminderde doorbloeding (necrose). Stuwing van de stoma.
De operatie duurt ongeveer 30-90 minuten. Nadat u onder narcose bent, start de chirurg met het opheffen van de colostoma. Als dat mogelijk is, zal de operatie laparoscopisch plaatsvinden en hoeft de buik niet geopend te worden. Soms is het nodig dat de buik geopend moet worden.
De gemiddelde leeftijd van de stomadragers is 62 jaar (resultaten niet in tabel); 55% van de stomadragers is jonger dan 65 jaar.
Seks is niet het eerste waar je aan denkt als je net een stoma hebt gekregen. Door de operatie kan de zin in seks verdwijnen. Toch hoeft een stoma geen belemmering te zijn voor een prettig seksleven.
Veel mensen ontwikkelen een soort zesde zintuig voor de verzorging van het stoma. U kunt midden in de nacht wakker worden en voeen dat uw zakje moet worden verwisseld of geleegd. Ondersteun uw lichaam met kussens en probeer eens een kussen tussen uw benen of onder uw rug.
Een stoma is een kunstmatige uitgang voor ontlasting en/of urine. Het is een opening van de darm in de huid voorop de buik. Een stoma moet worden aangelegd wanneer de ontlasting en/of urine het lichaam niet langs de natuurlijke weg kan verlaten. Ook kan het nodig zijn om na een darmoperatie de darm rust te geven.
Doordat er een koolstoffilter in het stomazakje zit, kunnen u en anderen het niet ruiken. U zal uw stoma niet ruiken: de zakjes voor darmstoma's hebben filters die de geur tegenhouden. Maar bij de verzorging merkt u wel dat bepaalde voedingsmiddelen geur afgeven. Denk aan ui, knoflook, koolsoorten en peulvruchten.
In principe mag u alles doen met uw stoma. Bij tillen moet u er alleen wel op letten dat u niet te zwaar tilt; we adviseren een gewicht van gemiddeld 5 tot maximaal 15 kilo. Hoeveel u mag tillen is onder ander afhankelijk van uw conditie en eventuele andere gezondheidsproblemen.
Een darmstoma kan tijdelijk of blijvend zijn. Dat is meestal afhankelijk van de reden waarom u een stoma krijgt. De aanleg van een stoma kan namelijk verschillende oorzaken hebben. Een tijdelijke stoma krijgt u meestal om uw dikke of dunne darm rust te geven, bijvoorbeeld bij een ontsteking of na een operatie.
Naast bevuilde kleding of beddengoed, kan de stomaproductie op de huid huidirritatie veroorzaken. Er is al sprake van lekkage als er ontlasting of urine tussen de huidplaat en de huid komt. Dit kan een jeukend tot branderig gevoel geven.
Verzorging stoma
Een stoma met een eendelig opvangsysteem dient één keer per dag helemaal vervangen te worden. Bij een stoma met een tweedelig opvangsysteem moet de huidplak 2 à 3 keer per week vervangen worden. Ook dient het zakje dan vervangen te worden.
U kunt nog steeds aan uw 2 ons groenten en 2 stuks fruit komen. Bepaalde soorten groenten en fruit hebben wel een stevige schil (vooral aardappels en appels), dus die kunt u beter van tevoren schillen om problemen zoals verstopping te voorkomen.
In principe kunt u met een stoma gewoon zwanger worden. Heeft u colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn, en bevindt de aandoening zich in een actieve fase, dan zal uw arts u een zwangerschap afraden. Dat geldt ook in de eerste één à twee jaar na de stomaoperatie, omdat uw lichaam dan nog tot rust moet komen.
Je kunt gewoon gaan zwemmen, ook in de zee. Alle huidplaten zijn waterbestendig en zijn soms zelfs na het eerste uur zwemmen niet of moeilijker te verwijderen. Zorg er wel voor dat de stoma goed is afgesloten, zodat er geen zand of water bij kan komen. Hiermee voorkom je infecties.