De belangrijkste oorzaak van huidkanker is overmatige blootstelling aan uv-straling van de zon of zonnebank. Het type huidkanker dat het vaakst wordt vastgesteld is het basaalcelcarcinoom, met 48.000 nieuwe gevallen per jaar.
Overmatige blootstelling aan UV-straling van zon en/of zonnebank is de belangrijkste oorzaak van huidkanker. De stijging van de incidentie van huidkanker is groter dan verwacht op basis van vergrijzing van de Nederlandse bevolking. De introductie van nieuwe medicijnen verhoogt de kosten van behandeling aanzienlijk.
Onbeschermd, te lang, te vaak in de zon liggen, vergroot de kans op huidkanker. “Wie in zijn kindertijd vaak is verbrand door de zon, loopt het meeste risico op de meest ernstige vorm van huidkanker: het melanoom”, legt Valery uit. “Smeer je kinderen dus extra goed in als je naar het strand gaat.
De kans dat u huidkanker krijgt wordt geschat op 5 tot 10%.
Meestal zaait melanoom als eerste uit naar de lymfeklieren in de buurt van het melanoom. Soms zaait het melanoom uit naar andere organen. Bijvoorbeeld naar de longen, de lever, de hersenen of een andere plek op je huid.
Van dertig Europese landen behoort Nederland bij de landen met de hoogste incidentie van melanomen. Nederland heeft op Noorwegen na de hoogste incidentie, zie onderstaand figuur. Ook de sterfte aan melanoom is in Nederland bovengemiddeld (vijfde van de dertig landen).
Tien jaar na de diagnose is ongeveer 90% van de patiënten met PCC nog in leven. Voor melanoom is er over de jaren een duidelijke verbetering in de overleving. De relatieve 5-jaarsoverleving is tussen 1991 en 2017 gestegen van 83% naar 92%.
Huidkanker treft hoofdzakelijk mensen met een licht huidtype. Als je zo'n lichte huid hebt, kun je op zonnige dagen het volgende doen: Stel je huid niet te lang bloot aan zonlicht. Na zo'n 15 minuten zonlicht hebben mensen met een lichte huid voldoende vitamine D voor de dag opgenomen.
Er zijn verschillende soorten huidkanker, waarvan het melanoom de gevaarlijkste vorm is. Als cellen in de huid ongecontroleerd gaan delen, kan er een kwaadaardige tumor ontstaan. Een kwaadaardige huidtumor kan blijven groeien en uitzaaien, waardoor andere delen van het lichaam kunnen worden aangetast.
De bruining van de huid door de vorming van pigment (melanine) is in feite een verdedigingsmechanisme tegen verdere verbranding. Dat bruine kleurtje is dus een eerste teken van beschadiging van de huid. Daarom: zelfs wanneer je nooit verbrandt, kun je te veel uv-straling opstapelen en huidkanker krijgen.
De vooruitzichten bij huidkanker zijn goed. Bijna alle mensen met een basaalcelcarcinoom worden weer beter. Tien jaar na de diagnose zijn 9 van de 10 mensen met een melanoom of een plaveiselcelcarcinoom nog in leven.
Huidkanker bij ouderen
Basaalcelcarcinoom (BCC) is met een geschat aantal van bijna 40.000 nieuwe diagnoses in 2014 verreweg de meest voorkomende vorm van kanker in Nederland. Ongeveer de helft van de BCC-patiënten is 70 jaar of ouder bij diagnose, bijna een vijfde is 80 jaar of ouder.
Kanker en ook huidkanker groeit ongeremd door als het niet wordt behandeld. Hoewel het basaalcelcarcinoom niet uitzaait, kan het wel plaatselijk groter worden en doorgroeien in alle omliggende lichaamsstructuren, zoals botten, zenuwen, bloedvaten, maar ook bij uw oog, neus, etc.
Huidkanker ontstaat doordat huidcellen kwaadaardig worden en zich ongeremd gaan delen. Het is de meest voorkomende vorm van kanker in Nederland. Huidkanker ontstaat meestal in de cellen van de opperhuid. Dit is de bovenste laag van de huid.
Wat is Huidkanker (basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom)? Basaalcelcarcinoom ontstaat uit opperhuidcellen en is de minst kwaadaardige vorm van huidkanker. Ongeveer 80 procent van de huidkankerpatiënten heeft een basaalcelcarcinoom. Deze vorm van huidkanker groeit langzaam en zaait bijna nooit uit.
Huidkanker ziet eruit als een vlekje, plekje of knobbeltje op je huid dat er anders uitziet dan normaal. Veel van dat soort plekjes kunnen onschuldig zijn. Het kan gaan om een bobbeltje dat een lichtere kleur heeft. Of een plekje dat verschillende kleuren heeft, of een onregelmatige rand.
Een basaalcelcarcinoom is een kwaadaardig plekje op de huid. Het is de meest voorkomende vorm van huidkanker. Basaalcelcarcinoom groeit langzaam en zaait bijna nooit uit. Een basaalcelcarcinoom kan overal op je lichaam voorkomen.
Het is de meest voorkomende vorm van kanker die bij tijdig ingrijpen in de meeste gevallen goed te genezen is. De vijfjaarsoverlevingscijfers voor huidkanker lopen sterk uiteen omdat ze afhankelijk zijn van de vorm van huidkanker. Van patiënten met een basaalcelcarcinoom geneest bijna 100%.
Sommige plekjes die jeuken kunnen huidkanker zijn. Actinische keratose en een plaveiselcelcarcinoom kunnen jeuken, basaalcelcarcinoom jeukt over het algemeen niet.
Kan huidkanker jeuk of pijn geven? Huidkanker kan zeker jeuk of pijn geven. Wanneer verdachte plekjes blijven jeuken of pijn doen is het altijd raadzaam om deze plekjes aan uw huisarts of dermatoloog te laten zien.
Iemand met een lichte huid (blond/rood haar en blauwe ogen) heeft meer kans op (voorstadia van) huidkanker dan iemand met een donkere huid en donker haar. Hoe ouder u bent, hoe meer kans u heeft op het krijgen van (voorstadia van) huidkanker.
Zo hebben patiënten met borst-, prostaat- of huidkanker goede overlevingskansen (rond de 90%). Maar voor bijvoorbeeld patiënten met long- of alvleesklierkanker is de 5-jaarsoverleving veel slechter: voor longkanker 25% en bij alvleesklierkanker maar 5%.
De kans op overleving is fors toegenomen bij darmkanker, nierkanker, slokdarmkanker en ook bij veel soorten bloed- en lymfeklierkanker. Kankersoorten met een 5-jaarsoverleving hoger dan 80% zijn huidkanker, borstkanker, prostaatkanker en minder vaak voorkomende kankersoorten zoals hodgkinlymfoom en zaadbalkanker.
De kleur, vorm of grootte kan veranderen of de plek gaat bloeden, jeuken of pijn doen. De symptomen van uitgezaaid melanoom kunnen per toeval worden ontdekt. Klachten kunnen variëren van pijn of een zwelling tot algemene klachten als vermoeidheid, verminderde conditie en verminderde eetlust.
Ierland en Denemarken zijn de landen met de hoogste incidentie. In Bulgarije, Oostenrijk en Roemenië is de incidentie het laagst. In 2020 waren er naar schatting 2,7 miljoen nieuwe gevallen van kanker in de hele EU (569 per 100.000 personen).