Als gevolg van schaalvergroting en rationalisering van de landbouw zijn op veel plaatsen in en rondom weilanden heggen, bosjes en bomen verdwenen. Wat overbleef waren grote kale grasvlakten, begrensd door sloten of prikkeldraad.
Bomen spelen een belangrijke rol bij klimaatadaptatie. Ze bieden schaduw en hebben daarmee een verkoelend effect op hun omgeving. Dit kan bij akkers en weilanden leiden tot een lagere verdamping. In de afgelopen droge zomer was het gras onder boomkronen vaak nog groen, terwijl het op onbeschaduwde plekken al geel was.
Fruitbomen, lijsterbessen, hazelaars, walnotenbomen, berken, wilgen, vlierbomen, linden en elzen zijn zeer geschikt als bomen in de wei. Eiken en esdoorns kunnen beter worden gemeden. Eiken blijken geliefd bij de eikenprocessierups en laten vaak na een extreem doge periode grote hoeveelheden onrijpe eikels vallen.
Eikels en eikenbladeren kunnen giftig zijn voor paarden. Vooral groene eikels en jonge bladeren vormen een risico. Zij bevatten tannines die schade kunnen veroorzaken aan de darmwand en aan de nieren. Het occasioneel opeten van enkele eikels of bladeren is geen reden tot ongerustheid.
Soorten als de grauwe wilg en de amandelwilg vormen in de regel meer dan 3 m hoge struiken. De geoorde wilg wordt meestal niet hoger dan 3 m en komt langs waterkanten voor.
Maar de knotwilg heeft nog meer functies. De wortels houden de grond van de oevers vast en de wortels zorgen er voor dat er minder uitspoeling van mineralen plaatsvindt naar de sloot. In de schaduw van de pruik zoekt het vee verkoeling, maar de schaduw zorgt ook voor minder algen- en plantengroei in de sloot.
Omdat de wilg snel groeit en diepe sterke wortels heeft, wordt zij vaak geplant om erosie aan de oevers van rivieren tegen te gaan.
De wilg is een bekende boom. Het hout kan gebruikt worden als bouwhout en brandhout. Het hout is geschikt voor het maken van stelen voor gereedschap, voor het vlechten van manden en fuiken, maar ook voor het vlechtwerk in de wanden van huizen zijn de takken zeer geschikt.
Aangezien paarden nogal eens een tekort hebben aan magnesium, is het dus een goed idee om je paard begin maart wilgentakken te geven waar de eerste scheuten en knopjes aan zitten. Dat vinden paarden heerlijk! Ze kunnen zich uren vermaken met het schillen en eten van de wilgentakken.
Takken en bladeren van andere bomen en struiken, zoals de berk, wilg en druif zijn niet giftig. Ondanks dat is het af te raden om grote hoeveelheden aan een paard te geven. Takken en bladeren behoren niet tot het 'normale' dieet van een paard en kunnen daardoor soms toch problemen veroorzaken.
Wilgenbomen kopen: wilgen soorten vanaf € 0,95 per stuk.
Wilgen zijn niet giftig voor mensen; wel voor katten. De bast bevat salicin, waarop aspirine gebaseerd is. Katten kunnen salicin niet afbreken; aspirine is giftig voor zowel honden als katten.
In de humusrijke knot broeden soms eenden en kunnen ook planten groeien. Snelgroeiende planten als de vlierstruik of de lijsterbes kunnen zo een knotwilg laten splijten. Een knotwilg kan zo'n vijftig jaar oud worden.
Al eeuwenlang wordt wilgenhout in ons land gebruikt voor het vlechten van hutten, manden, stoelen en andere gebruiksvoorwerpen. Daarnaast is het een belangrijk onderdeel voor de waterbeheersing in Nederland. Er worden beschoeiingen van gemaakt maar ook zinkstukken.
Als knotbomen niet op tijd geknot worden, worden de takken van de boom te zwaar en zal de boom uiteindelijk uit elkaar scheuren. Knotbomen kunnen elk jaar geknot worden, maar het is ook mogelijk om ze eens in de 2 a 3 jaar te knotten.
Onderhoud van knotbomen
Knotwilgen moeten regelmatig worden geknot, om te voorkomen dat zich te zware takken vormen en de boom uit elkaar scheurt. Als wordt geknot voor het landschappelijk nut, wordt de pruik vrijwel jaarlijks dicht bij de knoest geknot. Dit wordt door veel gemeenten uitgevoerd en is een duur karwei.
Gevolgen voor dieren
De plant is mild giftig. Inname van kleine hoeveelheden veroorzaakt geen vergiftiging. De saponinen zijn irriterend voor het maagdarmslijmvlies, en inname van relatief grote hoeveelheden kan maagdarm effecten veroorzaken, zoals koliek, braken en diarree.
Een kleine note: voer niet onbeperkt bamboe aan je paard, er is een gezonde dosering maar heel grote hoeveelheden kunnen gevaarlijk zijn. Let ook op: er is een plant die 'Hemelse bamboe' heet: dit is geen echte bamboesoort en giftig. De bamboesoort Phyllostachys is ook voor mensen eetbaar!
Paarden en koeien eten riet als het nog groen is. Zodra het riet in het volwassenheidsstadium (bruine stengels) komt, dan wordt het taai en onverteerbaar. En dan zullen paarden en koeien dit ook minder snel eten. De rietbladeren kunnen scherp zijn, maar voor de meeste paarden is dit geen probleem en eten het graag.
Soorten als de grauwe wilg en de amandelwilg vormen in de regel meer dan 3 m hoge struiken. De geoorde wilg wordt meestal niet hoger dan 3 m en komt langs waterkanten voor.