Mongolenvlekken worden veroorzaakt door hoopjes pigmentcellen, diep in de huid. Pigmentcellen die oppervlakkig in de huid liggen geven een bruinige kleur, terwijl pigmentcellen die diep in de huid liggen een blauwe kleur geven.
Een mongolenvlek is een goedaardige “moedervlek” die al tijdens de geboorte of snel na de geboorte zichtbaar is. De term werd voor het eerst gebruikt door een Duitse hoogleraar in 1885 die de moedervlek waarnam bij Japanse babies en toen beweerde dat de moedervlek kenmerkend is voor de Mongolische ras.
Tijdens de ontwikkeling van een kind in de baarmoeder verplaatsen pigmentcellen zich vanuit diepere huidlagen naar de oppervlakte. De huid krijgt hierdoor een bruinige kleur. Mogelijk gaat er bij dit proces iets mis waardoor pigmentcellen dieper in de huid blijven en de huid een blauwe kleur geven.
Archipelvlekken werden vroeger mongolenvlek genoemd, naar het Engelse Mongolian spot. De term "mongolenvlek" suggereert ten onrechte een associatie met het syndroom van Down. Door de blauwachtige kleur van de vlek werd vroeger de spottende naam blauwe in Nederland vaak gebruikt voor mensen van Indonesische afkomst.
Hoe krijg ik moedervlekken? Soms is een moedervlek al bij de geboorte aanwezig; dit heet een aangeboren moedervlek. De meeste moedervlekken ontstaan tussen uw 3e en 20ste jaar. Hoeveel u in uw leven met onbeschermde huid in de zon heeft gezeten heeft invloed op het aantal moedervlekken dat u heeft of krijgt.
Dat ligt vast in je DNA. En je DNA krijg je niet alleen van je moeder, maar ook van je vader. Moedervlekken zijn van alle tijden. In oude culturen gelooft men dat moedervlekken bij kinderen ontstaan door de onbedwingbare lusten van de vrouw tijdens de zwangerschap.
Een moedervlek is een opeenhoping van pigmentvormende cellen in de huid. De meeste pigmentcellen – die onze huid beschermen tegen uv-straling – zijn gelijkmatig over de huid verspreid, maar door een onschuldige stoornis hopen ze zich op met een vlekje als resultaat.
De medische term voor een moedervlek is een “naevus naevocellularis”. (naevus = moedervlek; naevocellularis = pigmentcellen). Een moedervlek kan al bij 1 op de 100 pasgeborenen bij de geboorte te zien zijn. Meestal zijn moedervlekken pas tussen de 10e en 30ste levensjaar te zien.
Je erft je genen van je ouders. Van elk gen erf je twee kopieën: één van je vader en één van je moeder. Ook de genen van je grootouders en verre voorouders hebben invloed op de kleur van je huid. Binnen een gezin kan de huidskleur dus verschillen.
Een café au lait macula (afgekort CALM) betekent letterlijk: “koffie met melk vlek “. Dit is in feite precies hoe de aandoening eruitziet. Het is een veel voorkomende goedaardige “moedervlek” die al tijdens de geboorte zichtbaar is, maar die soms ook pas na enkele weken of maanden na de geboorte manifest wordt.
Oorzaak en ontstaan
Hemangiomen ontstaan als bloedvatcellen zich snel delen en extra bloedvaten vormen. We weten niet wat daar de oorzaak van is. 4 tot 5% van de baby's heeft een hemangioom dat bij de geboorte vaak nog niet of nauwelijks zichtbaar is.
Ongeveer een derde van de baby's wordt geboren met kleine roze of rode vlekken op de huid. Deze vlekken zijn vaak grillig gevormd en bevinden zich in de nek of op het gezicht, meestal op de neus, het voorhoofd of de oogleden. Een ooievaarsbeet is een kleine huidaandoening die onschadelijk is en vanzelf verdwijnt.
Ontstaan wijnvlek bij baby
Een wijnvlek ontstaat doordat kleine bloedvaatjes, de haarvaten, op de plek van de vlek te sterk zijn uitgezet. Daardoor stroomt er meer bloed doorheen dan op andere plaatsen, en ontstaat er een rode kleur. Waarom dit precies gebeurt, is nog niet aangetoond.
Een “blue nevus” is de engelse benaming voor letterlijk een blauw(grijs) kleurige moedervlek die in de huid of soms in de slijmvliezen zit. Het openbaart zich meestal niet bij de geboorte, maar pas op kinder – of op jong volwassen leeftijd.
ABCDE-regel voor melanoom
Border/rand: de vlek of moedervlek heeft een onregelmatige grillige rand. Color/kleur: de vlek of moedervlek verandert van kleur of heeft verschillende kleuren. Diameter: de vlek of moedervlek is groter dan 5 millimeter. Evolving/evolutie: de vlek of moedervlek jeukt, bloedt of verandert.
Ons eigen DNA is een combinatie van het DNA van onze ouders. De ene helft komt van je vader, de andere helft van je moeder. Maar in het DNA van iedereen zitten al bij de geboorte variaties die je bij geen van de ouders terugvindt. Dit zijn de novo mutaties; 'nieuwe' mutaties (veranderingen) die alleen het kind heeft.
Eén gen, het bruin/blond-paar, heeft een dominant bruin allel en een recessief blond allel. Als iemand drager is van het bruine allel, dan zal deze persoon bruin haar hebben; zo niet, dan is hij blond.
Wetenschappers van de UNC School of Medicine hebben aangetoond dat er evenveel DNA van vaders als moeders in kinderen belandt, maar dat de genen van de vader dominant zijn. Het onderzoek vond plaats onder muizen, maar is toepasbaar op alle zoogdieren.
Een moedervlek (naevus) is een bruinzwarte huidvlek. Zo'n vlek ontstaat wanneer een bruine kleurstof (pigmentcellen) zich ophoopt in je huid. De meeste mensen hebben wel een paar moedervlekken. Gemiddeld zo'n 20 à 30, maar het kunnen er ook honderden zijn.
Een ooievaarsbeet op het voorhoofd wordt ook wel een engelenkus genoemd. Daarnaast kunnen ze op het hele lichaam voorkomen. Rondom de ooievaarsbeet zou de huid niet opgezwollen of dik moeten zijn, en je kindje heeft er dan ook geen last van.
Een wijnvlek, ook wel naevus flammeus genoemd, is een aangeboren vaatafwijking die gekenmerkt wordt door te sterk uitgezette bloedvaatjes in de huid. Wijnvlekken komen vooral voor in het gezicht en de hals. Circa 0,3% tot 0,5% van de kinderen wordt geboren met wijnvlekken.
Gewone moedervlekken zijn zichtbaar als bruine of zwarte vlekjes. Meestal zijn ze vlak, maar ook wel eens verheven of duidelijk bol of hobbelig. Ze kunnen in grootte, vorm of kleur nogal van elkaar verschillen. Kenmerkend is dat de vorm en kleur regelmatig zijn.
Een gezonde moedervlek heeft gelijkmatige grenzen. Dit betekent dat de randen schoon zijn en cirkelvormig of ovaal. Gezonde moedervlekken hebben allemaal dezelfde kleur, meestal bruin. Een ongezonde moedervlek kan zwart zijn of veel verschillende kleuren hebben.
Zelfs op oudere leeftijd kun je nieuwe sproeten ontdekken. Die ontstaan door zonschade: veelvuldige verbranding van de huid op jonge leeftijd. Sproeten zijn niet kwaadaardig en dus niet gevaarlijk voor je gezondheid. Mensen met veel sproeten hebben wel een grotere kans op huidafwijkingen.
Grotere congenitale moedervlekken kunnen sterk behaard zijn, en worden daarom ook wel Tierfellnaevus genoemd. Bij grote congenitale naevi is de kans op het ontstaan van een melanoom in de naevus duidelijk verhoogd. Bij naevi kleiner dan 3 cm is daarvoor geen bewijs.