Eén van de grote bezwaren tegen gratis studeren is dat mensen dan langer over hun studie doen. Dat is niet geheel ongegrond. Demissionair premier Mark Rutte (één van de mensen achter het leenstelsel) deed in de jaren tachtig en negentig bijvoorbeeld acht jaar over zijn studie geschiedenis aan de Universiteit Leiden.
In Nederland is studeren niet goedkoop, zeker niet als je nog een tweede studie wilt doen: de kosten kunnen dan zelfs oplopen tot tienduizenden euro's. Gratis studeren in het buitenland klinkt dan aantrekkelijk. Maar, reis je af naar Duitsland, Frankrijk of Zweden, bedenk dan wel dat gratis niet altijd écht gratis is.
Studenten in pakweg de Angelsaksische landen betalen per jaar gemiddeld 10.000 tot 35.000 dollar aan inschrijvingsgeld, wat neerkomt op een slordige 9.000 à 30.000 euro. In Vlaanderen kan je al met een kleine 1.000 euro per jaar beginnen aan je opleiding. Studeren is bij ons dus zo goed als gratis.
Nederland behoort tot de vijftien landen die voltijdstudenten vragen om een substantiële bijdrage. Samen met Letland is Nederland gemiddeld de duurste binnen deze categorie. Er zijn elf landen waar studeren gratis is of minder dan honderd euro per jaar kost. Daaronder vallen Duitsland, Slovenië, Griekenland en Polen.
Geen collegegeld
Studeren in Duitsland is goed voor je portemonnee. Je betaalt geen collegegeld, de kosten voor levensonderhoud zijn vaak laag en je kunt je Nederlandse studiefinanciering gewoon meenemen.
De goedkoopste landen om te studeren bleken Mexico (1), India (2) en Guatemala (3) te zijn. Singapore, Zwitserland en Noorwegen kun je beter vermijden met een klein budget. Denk jij je buitenlandse studie goedkoop te houden door dichtbij huis te blijven?
Wanneer je een opleiding hebt afgerond en aan een tweede opleiding start, betaal je in veel gevallen het instellingscollegegeld. Het gaat dan om een tweede bacheloropleiding, een tweede masteropleiding of een tweede associate degree. Hierin wordt geen onderscheid gemaakt in hbo- en wo-opleidingen.
De overheid is het meeste kwijt aan een hbo- of wo-opleiding; een mbo-studie is doorgaans goedkoper. Een wetenschappelijke opleiding in de gezondheidszorg en techniek is het duurst, zowel privé als voor de overheid.
Wie aanspraak wil maken op studiefinanciering moet alles terugbetalen, met uitzondering van de ov-jaarkaart en de eventuele aanvullende beurs. Wat vroeger basisbeurs heette is nu een 'studievoorschot', een lening dus. Dat maakt studeren op termijn duurder. Als je studeert merk je het niet direct in je portemonnee.
Het wettelijk collegegeld is ongeveer €2200,00 per jaar. Dat zijn niet de werkelijke kosten. Die zijn veel hoger. Gemiddeld kost het €5.500 – €10.000,00 om een student een jaar te laten studeren.
Onderwijs is gratis in Zweden. Kinderen in de leeftijd 7-16 jaar zijn schoolplichtig, maar veel kinderen beginnen al op 6-jarige leeftijd en een meerderheid van de 16-19 jarigen neemt deel aan onderwijs. Studeren aan een universiteteit is gratis voor studenten uit Zweden en andere EU-landen.
Het collegegeld in aanzienlijk lager dan in Nederland
Het onderwijs in Vlaanderen is opvallend goedkoper dan in Nederland. Een niet-beursstudent betaalt dit academiejaar ongeveer 900 euro. Daar bovenop komt wel nog het geld voor opleidingsgebonden – en cursusmateriaal.
Een kotstudent kost nu 14.103 euro, wie pendelt heeft 9.331 euro nodig voor een academiejaar. Van waar komt dan de stijging? "De energieprijs ligt in 2021 hoger, omdat de prijzen van energieproducten in 2020 heel laag stonden door de coronacrisis", zegt onderzoeker Ilse Cornelis.
Een uitwonend studerend kind kost per maand gemiddeld en ruim genomen 1.150 euro. Een thuiswonend kind 700 euro. Er zijn maar heel weinig ouders die alle kosten voor de studie van hun kind volledig voor eigen rekening nemen.
Wat zijn de uitgaven van een student? De stichting Nibud heeft de gemiddelde uitgaven van een student vastgesteld op maandelijks rond de €1100,-.
Na afloop van de aflosfase, van zowel 15 jaar als 35 jaar, wordt een eventuele restschuld kwijtgescholden. Dit gaat automatisch, studenten hoeven hiervoor geen actie te ondernemen. Eventuele achterstallige maandbedragen worden niet kwijtgescholden. Je kan er voor kiezen om zogeheten “jokerjaren” in te zetten.
1. Wie betaalt de studiekosten? De overheid gaat ervan uit dat ouders, studenten en de overheid de kosten van studeren samen delen. De overheid draagt bij in de vorm van een lening met een lage rente en in sommige gevallen een gift.
Wanneer het je niet lukt om binnen 10 jaar na aanvang een diploma hoger onderwijs te halen, moet je de prestatiebeurs (= voorwaardelijke lening) terugbetalen. Alleen wanneer er sprake is van een bijzondere omstandigheid waardoor je niet binnen de diplomatermijn bent afgestudeerd, kan de diplomatermijn verlengd worden.
Ongeveer vier op de tien mensen met een mbo-4 diploma op zak stroomt door naar een hbo-opleiding. Veel mensen denken dat met een afgeronde hbo-studie meer geld te verdienen valt. Maar dat hoeft niet zo te zijn! De baankansen zijn voor veel mbo-opleidingen erg gunstig en ook de salarissen zijn goed.
Het collegegeld mag in Amerika door Universiteiten zelf worden bepaald waardoor deze vaak veel hoger ligt. Zo bedraagt het collegegeld in Amerika bedraagt tussen de $ 26.000,- en $ 50.000,- per jaar (dit is vaak inclusief kosten voor inwoning, dus er komen niet heel veel extra kosten bij).
Niet twee keer een bacheloropleiding
Je mag best twee bacheloropleidingen na elkaar doen. Voor je eerste bacheloropleiding krijg je die overheidssubsidie en betaal je 'maar' €2083,- per jaar collegegeld. Rond je de bacheloropleiding af en wil je nog een bacheloropleiding doen, dan krijg je die subsidie niet.
Na een studie aan de universiteit mag u de titel Bachelor of Master gebruiken. Na een hbo-opleiding kunt u ook de titel Associate Degree hebben. Als u gepromoveerd bent mag u de titel doctor voeren.
De meeste studenten betalen wettelijk collegeld. De overheid bepaalt jaarlijks de hoogte hiervan. De hoogte van het collegegeld kan elk jaar veranderen. De wettelijke hoogte van het collegegeld voor universiteit of hogeschool voor 2020-2021 is voltijd €2.143 en deeltijd of duaal tussen €1.276 en €2.143.