Een hogere leeftijd hoeft op zichzelf dus geen reden te zijn om patiënten een stoma te onthouden. Een verklaring dat ouderen met een stoma minder beperkingen ervaren, ligt waarschijnlijk aan verschillen in lichaamsbeeld en omgaan met de nieuwe situatie tussen oudere en jongere patiënten.
Tot wel bijna 50 procent van de mensen die een stoma hebben, ervaart achteruitgang in kwaliteit van leven. Bij mensen die al langer dan 11 jaar een stoma hebben, is het aantal mensen dat hierdoor een mindere kwaliteit van leven ervaart gedaald tot 20 procent.
De stoma heeft geen zenuwuiteinden, hierdoor is deze gevoelloos. In de stoma bevinden zich veel kleine bloedvaatjes waardoor de stoma iets kan bloeden bij aanraking. Omdat de stoma geen sluitspier heeft, kan er op elk moment ontlasting, urine of gasvorming komen.
Wie een stoma krijgt, heeft tijd nodig om dit lichamelijk en geestelijk te verwerken. U zult moet wennen aan de praktische verzorging van de stoma en de invloed die het heeft op uw dagelijks leven; douchen of in bad gaan, kleding, voeding, werk, sport, uw persoonlijke leven en seksualiteit.
De gemiddelde leeftijd van de stomadragers is 62 jaar (resultaten niet in tabel); 55% van de stomadragers is jonger dan 65 jaar.
Aantal mensen met een stoma
Ongeveer 38.000 mensen in Nederland hebben een colo-, ileo of urostoma. Elk jaar stijgt het aantal mensen dat een stoma krijgt. Geschat wordt dat er in Nederland circa 7.000 nieuwe stomadragers per jaar bijkomen.
In de beginfase is het stoma gevoelig en kwetsbaar. Het stoma bloed snel en kan relatief makkelijk infecteren. Omdat er nog geen goede barrière is, kunnen de bacteriën makkelijk het lichaam binnendringen en een infectie veroorzaken. Uw huid rondom het stoma kleurt dan rood, de stomp wordt warm, dik en pijnlijk.
Veel mensen ontwikkelen een soort zesde zintuig voor de verzorging van het stoma. U kunt midden in de nacht wakker worden en voeen dat uw zakje moet worden verwisseld of geleegd. Ondersteun uw lichaam met kussens en probeer eens een kussen tussen uw benen of onder uw rug.
Complicaties bij een stoma
Een breuk rond de stoma (parastomale hernia). Een uitstulping van de stoma (prolaps). Het zwart worden van de stoma door een verminderde doorbloeding (necrose). Stuwing van de stoma.
De ontlasting verlaat het lichaam dan via een opening in de buik en wordt opgevangen in speciaal opvangmateriaal. Omdat de stoma geen kringspier heeft, kunt u geen ontlasting en winden tegenhouden.
Naast bevuilde kleding of beddengoed, kan de stomaproductie op de huid huidirritatie veroorzaken. Er is al sprake van lekkage als er ontlasting of urine tussen de huidplaat en de huid komt. Dit kan een jeukend tot branderig gevoel geven.
In principe mag u alles doen met uw stoma. Bij tillen moet u er alleen wel op letten dat u niet te zwaar tilt; we adviseren een gewicht van gemiddeld 5 tot maximaal 15 kilo.
Verzorging stoma
Een stoma met een eendelig opvangsysteem dient één keer per dag helemaal vervangen te worden. Bij een stoma met een tweedelig opvangsysteem moet de huidplak 2 à 3 keer per week vervangen worden. Ook dient het zakje dan vervangen te worden.
Een stoma kan blijvend of tijdelijk zijn. Dit is met name afhankelijk van de reden waarom je een stoma krijgt. Als je kringspier (anus) niet meer goed functioneert, dan is een blijvend stoma de oplossing. Een tijdelijk stoma kan later opgeheven worden.
In principe kunt u met een stoma gewoon zwanger worden. Heeft u colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn, en bevindt de aandoening zich in een actieve fase, dan zal uw arts u een zwangerschap afraden. Dat geldt ook in de eerste één à twee jaar na de stomaoperatie, omdat uw lichaam dan nog tot rust moet komen.
U kunt nog steeds aan uw 2 ons groenten en 2 stuks fruit komen. Bepaalde soorten groenten en fruit hebben wel een stevige schil (vooral aardappels en appels), dus die kunt u beter van tevoren schillen om problemen zoals verstopping te voorkomen.
Wanneer uw herstel goed verloopt, kunt u met ontslag. Als alles goed gaat, kunt u op de vijfde dag na de operatie het ziekenhuis verlaten. Dit verschilt per patiënt en is afhankelijk van het herstel en het type operatie; bij een “kijkoperatie” is het herstel meestal sneller dan bij een “open” operatie.
Doordat u een stoma heeft gehad is een deel van uw darm enige tijd niet in gebruik geweest. Hierdoor is uw ontlasting aan het begin vaak dun en moet u regelmatig naar het toilet. De functie van de darm zal na de operatie vanzelf herstellen. Dit kan een aantal weken duren.
Direct na de operatie is de stoma gezwollen (oedemateus) en moet het geheel nog genezen. Na ongeveer zes tot acht weken heeft de stoma in principe zijn definitieve vorm en grootte. Door diverse oorzaken kan de stoma van vorm en grootte veranderen, bijvoorbeeld verder uitstulpen, opzwellen of juist terugtrekken.
Werken met een stoma kan, maar is soms niet mogelijk. Dit is erg afhankelijk van het soort werk dat je doet, je persoonlijke situatie en de reden waarom de stoma is aangelegd. Na de aanleg van een stoma hervat ruim de helft van de mensen het werk volledig.
Leeg het stomazakje als deze ongeveer voor de helft vol zit. Een te vol zakje kan problemen opleveren, zoals het losraken van de huidplaat. Het legen kan zowel zittend op het toilet of staand voor het toilet gebeuren. Droog zo nodig na het legen het kraantje af met een stukje toiletpapier.
Er zijn ongeveer 38.000 mensen met een stoma in Nederland. Jaarlijks komen daar ongeveer 7.000 bij. Verrweg de meeste mensen hebben een colostoma, daarna komt de ileostoma het meest voor.
De hoeveelheid ontlasting per 24 uur is verschillend per persoon, gemiddeld verwisselt u het zakje twee à drie keer per dag. Bij dunnere ontlasting moet u het zakje vaker verwisselen of legen. De colostoma kan ook in de nacht ontlasting produceren. Als u nog een endeldarm heeft, kunt u aandrang om te poepen krijgen.
Als u een stomabreuk heeft, kunt u verschillende klachten krijgen: De verzorging van uw stoma kan lastiger zijn. Doordat uw buik van vorm verandert, sluit het stomamateriaal soms minder goed aan. Hierdoor kunt u lekkages en huidirritaties rondom de stoma krijgen.