Het doel van liegen is vaak om negatieve gevolgen te voorkomen. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan het achterhouden van informatie voor je partner om een ruzie te voorkomen. Ook verzinnen van een smoesje valt onder het ontwijken van negatieve gevolgen.
Liegen: wie, waarom en waarover? Volgens 'De Leugenacademie' liegen mensen om er zelf beter van te worden of omdat ze aardig gevonden willen worden. Ook zaken als geld en aanzien zijn een belangrijke reden (2). Mannen schijnen drie keer zo vaak te liegen als vrouwen (3).
1. Hij zit aan zijn oren. Schijnbaar kunnen leugenaars (onbewust) ook niet hun eigen leugens aanhoren. En ja: om deze reden gaan ze aan hun oren zitten door er bijvoorbeeld in te wrijven of aan hun eigen oorlel te trekken.
Leugenaars hebben doorgaans bijvoorbeeld minder samenhang in hun verhaal, zijn minder geneigd om hun verhaal spontaan aan te passen (“het was 12u, of nee, het was 12.30u…”) en geven minder details prijs. Meestal zijn leugens ook minder aannemelijk dan waarheden en bevatten ze meer inconsistenties.
Gezichtsuitdrukking in non-verbale communicatie
De gebieden rond ogen en mond zijn het gevoeligst. Opgetrokken wenkbrauwen en een mond in de vorm van een 'O' geven verbazing aan, maar opgetrokken wenkbrauwen en een open glimlach zijn een teken van plezier.
Een pathologische leugenaar heeft een stoornis waardoor diegene telkens leugens vertelt. Pathologisch is afgeleid van pathologie, dat 'ziekteleer' betekent. Een pathologische leugenaar kan het liegen niet laten omdat zo iemand aan een psychische stoornis lijdt. Het liegen is dwangmatig (geworden).
Pathologische leugenaars hebben andere hersenen dan eerlijke mensen. Psychologen van de Universiteit van Zuid-Californië ontdekten dat mensen die frequent liegen, minder grijze stof (zenuwcellen) en juist meer witte stof (zenuwverbindingen) in hun prefrontale cortex hebben.
Hoe groter de leugen, hoe groter de negatieve gevolgen als anderen hier achter komen. Liegen kan bijvoorbeeld leiden tot het verbreken van relaties, ontslagen worden of gebroken banden met vrienden of familie. Wanneer je merkt dat liegen een probleem wordt, kan het goed zijn om hier met een psycholoog over te praten.
Narcisten liegen om te manipuleren.Ze liegen om verantwoordelijkheid te vermijden, om een voordeel te behalen ten opzichte van anderen en om zich superieur te voelen. Narcisten liegen ook omdat ze de leugens zelf geloven.
Pathologisch liegen kan dan een symptoom zijn van verschillende psychische aandoeningen, bijvoorbeeld een gedragsstoornis bij kinderen of jongeren, een onvermogen om de impuls te beheersen of een Cluster-B-persoonlijkheidsstoornis. In de bovenstaande gevallen is de leugenaar zich er goed van bewust dat hij liegt.
Als mensen bedriegen, vertonen ze vaak plotselinge veranderingen in hun lichaamshouding. Vaak verstijven ze en staan beide schouders naar voren gericht. Leugenaars halen hun schouders op, bijvoorbeeld als ze een gerichte vraag beantwoorden.Ook het hoofd kan lichtjes voorovergebogen zijn.
Liegen kan werken als een soort verslaving; je gebruikt het om je te redden uit een ongemakkelijke situatie of als je je even niet goed voelt. Omdat liegen je gemakkelijker afgaat dan de waarheid vertellen, is het moeilijk om hiermee te stoppen.
Hoewel uit een onderzoek is gebleken dat mensen gemiddeld twee keer per dag liegen, ligt het werkelijke aantal wellicht nog wel hoger. 'Achteraf vertellen hoe vaak je hebt gelogen, is best ingewikkeld.
Eenmaal beschadigde hersencellen herstellen zelf niet meer. Toch kan er nog veel verbeteren. Andere delen van de hersenen kunnen de uitgevallen functies namelijk overnemen. Je hersenen maken hiervoor dan nieuwe netwerken aan.
Overprikkeling ontstaat als er relatief te veel prikkels binnenkomen dan de hersenen kunnen verwerken. Het zij doordat gezonde hersenen tijdelijk overbelast zijn, het zij doordat door een hersenaandoening de hersenen een lagere belastbaarheid kennen.
Pijn voel je dus met je brein! Bij chronische pijn is er iets anders aan de hand. Pijn lijkt van dezelfde plek af te komen als waar deze was begonnen, maar er is geen schade meer te zien. Waardoor de pijn aanwezig blijft is niet duidelijk, maar ook hier voel je de pijn met je hersenen.
Bijvoorbeeld beloftes doen. Narcisten zijn heel goed in liegen en het doen van beloftes. Je narcistische partner belooft bijvoorbeeld dat ze iets voor je gaat doen of dat ze op tijd komt, of zelfs dingen waarvan ze weten dat ze ze niet na kunnen komen. Ze doen die beloftes om je op dat moment goed te laten voelen.
Borderline en liegen
Niet omdat ze anderen opzettelijk willen bedriegen, maar omdat ze zichzelf willen beschermen tegen afwijzing of proberen om te gaan met hun complexe gevoelens. Het liegen is dus niet per se een van de kenmerken van borderline en ook niet iedereen die borderline heeft liegt.
Een fantast geeft je vaak extra informatie zonder dat je erom moet vragen. Alsof ze denken dat een uitbreiding van hun verhaal ze geloofwaardiger doet overkomen. Wat ze bereiken is het tegenovergestelde. Het verhaal wordt vaak te ingewikkeld om nog overend te blijven.
Als je iemand langer dan een paar seconden in de ogen kijkt, kan dat voelen alsof iemand ongevraagd je persoonlijke ruimte binnendringt. Dat vindt niet iedereen prettig, want aan ogen is veel af te lezen. Ze drukken onze innerlijke beleving uit.
Vreugde, verdriet, angst, woede, verbazing en afschuw worden de basisemoties genoemd omdat er bij deze emoties sprake is van universele expressie. Ook mensen die blind zijn en dus nog nooit iemand anders hebben zien lachen vertonen dezelfde expressie!