Toch leest ruim de helft van de Nederlandse tieners niet of nauwelijks voor hun plezier (OECD, 2010). Dit kan komen doordat kinderen en adolescenten meer zin hebben in televisie kijken, computer- spelletjes of sport.Maar het is ook mogelijk dat negatieve emoties over lezen de oorzaak zijn.
Het onderzoek van Stichting Lezen noemt redenen waarom jongeren minder boeken lezen. Jongeren zouden het lastig vinden om actuele boeken te vinden die hen aanspreken. Jongeren bezoeken immers geen bibliotheken en boekwinkels en in de media komen ook weinig boeken voorbij.
Nederlandse vijftienjarigen zijn tussen 2015 en 2018 significant en 'betekenisvol' achteruitgegaan op alle drie de leesprocessen: informatie opzoeken, begrijpen, en evalueren en reflecteren. Op het onderdeel 'informatie opzoeken' zijn de prestaties het sterkst (Gubbels et al., 2019).
Kinderen die veel lezen scoren hoger op de Cito-toetsen taal, wiskunde en studievaardigheden. Kinderen die veel lezen zijn beter in begrijpend lezen, spelling, grammatica en schrijven. Kinderen die veel lezen, kennen meer woorden. Wie iedere dag een kwartier in een boek leest, kan 1000 nieuwe woorden per jaar leren.
Lezen is niet alleen leuk, maar ook van groot belang voor je kind en zijn ontwikkeling. Lezen draagt bij aan de sociaal-emotionele ontwikkeling en de taalontwikkeling van je kind.Bovendien bevordert lezen de concentratie en creativiteit van je kind.
In Nederland hebben ruim 3 miljoen ouders minderjarige kinderen. Zo'n 11 procent van die ouders (333.000 mensen) heeft moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. Vaak kunnen zij ook slecht omgaan met een computer en smartphone.
Wie leest, leert de wereld!
Het maakt een groot verschil in het leven van kinderen en jongeren of ze lezen of niet. Want lezen is noodzakelijk voor leren, zeker het leren op school. Wie goed leest en verhalende en informatieve teksten begrijpt, kan kennis opdoen en zich ontwikkelen.
Kortom: het lezen van een boek draagt niet alleen cognitieve kennis over, maar vult ook de beeldenbibliotheek in je hoofd. Je voelt er bovendien iets bij: vertedering, spanning, angst of warmte. Daarmee stelt het boek je in staat je te identificeren met personages en te herkennen welke routes zij lopen door hun levens.
Neurologische studies van o.a. Stanford University concluderen dat lezen een cognitief proces is waarbij hersenen de gelezen tekst omzetten in betekenis en informatie, wat concentratie vereist. Hoe vaker je dus leest, hoe meer je dit proces herhaalt. Hierdoor kan je ook andere taken geconcentreerder uitvoeren.
Lezen is brandstof voor het brein
Lezen is een bijzonder krachtig middel om het brein te prikkelen. Voor het lezen zijn vele hersenfuncties nodig: de waarneming, de taal, het geheugen, het redeneren en het voorstellingsvermogen, de aandacht, en het vermogen om te selecteren tussen hoofd- en bijzaken.
De groep die zegt nooit te lezen, is voor elk van de genres de helft of meer (DUO Onderwijsonderzoek, 2017). Onder vijftienjarigen is de groep die nooit leest voor het plezier, tussen 2009 en 2018 gegroeid van 49% naar 53% (Dood, Gubbels & Segers, 2020).
Dyslexie kun je herkennen aan verschillende kenmerken zoals: moeite met lezen en schrijven, waardoor je heel langzaam leest of een woord vaak verkeerd leest of schrijft. moeite met het lezen van een boek of een lang artikel in de krant.
Helft jongeren leest wekelijks
Ongeveer de helft (46%) van de jongeren tussen de 12 en 25 jaar oud leest wekelijks een boek in de vrije tijd. 11% slaat zelfs elke dag een boek open.
Het is mogelijk dat je kind geen fan is van lezen, omdat hij of zij (nog) niet voldoende vertrouwen heeft in zichzelf om dit te kunnen doen. Het opbouwen van dit zelfvertrouwen is erg belangrijk. Geef daarom elke keer tijdens en na het lezen aan hoe ontzettend goed het gaat en dat je trots bent.
Naast deze gezondheidsvoordelen, draagt lezen ook bij aan jouw intellect. Je verruimt je vocabulaire en stimuleert je inlevingsvermogen. En het geeft meer voldoening dan tv-kijken, omdat je zelf beslist waar je begint en eindigt.
Uit onderzoek van Dr.Shaywitz is gebleken dat mensen met dyslexie andere gebieden in de hersenen gebruiken bij het lezen. De afbeeldingen laten het resultaat van dit onderzoek zien. Mensen met dyslexie compenseren voor talige taken door gebruik te maken van eigenschappen die zich in de rechterhersenhelft bevinden.
Wie regelmatig leest, ervaart dan ook minder stress, slaapt beter en heeft meer eigenwaarde. Daarnaast heeft het een positief effect op onze woordenschat en taalvaardigheid.
Lees je (niet) blind
Momenteel is lezen de belangrijkste oorzaak van bijziendheid. Maar de impact van smartphones en tablets op onze ogen wordt steeds groter. Naast educatief gebruik brengen kinderen steeds meer vrije tijd achter deze schermen door. Hun ogen zijn voornamelijk bezig met dichtbij kijken.
Uit onderzoek is gebleken dat het lezen van boeken een goede manier is om stress te verminderen. Door het lezen van een verhaal, of het nu waargebeurd of fictie is, word je even naar een andere wereld getransporteerd. Hierdoor kun je je eigen problemen even vergeten.
Meer nog, verschillende studies waaronder een van de 'American Academy of Neurology' ontdekten dat lezen je brein jong houdt en het verouderingsproces kan tegengaan. Bovendien zouden mensen die vaak lezen, minder vatbaar zijn voor dementie. Duik dus snel weer in een boek en zet die hersenen maar aan het werk!
China staat bovenaan als het gaat om de meest frequente boekenlezers; 36% van de bevolking leest bijna dagelijks een boek, gevolgd door Spanje en de UK (beide 32%).
Tussen de vijf en tien jaar leren kinderen zelfstandig lezen. Dit gaat stap voor stap.
Lezen leidt tot meer begrip voor en meer genuanceerde opvattingen over de mensen om ons heen. Zo kunnen kinderen die veel worden voorgelezen, zich een betere voorstelling maken van de gedachten, gevoelens en wensen van andere mensen (Adrian, Clemente, Villanueva, & Rieffe, 2005; Mar, Tackett & Moore, 2010).