'Uit eerder onderzoek blijkt dat ongeveer 30 tot 40 procent van de afgewezen asielzoekers aantoonbaar terugkeert', zegt WODC-onderzoeker Arjen Leerkes, tevens hoogleraar migratie aan Maastricht University. Uitgeprocedeerden kunnen niet teruggestuurd worden als ze niet beschikken over de juiste papieren.
Veelvoorkomende situaties zijn: Asielzoekers die geen recht hebben op asiel maar een leven in de illegaliteit verkiezen boven terugkeer. Bijvoorbeeld door schaamte voor vrienden en familie of in hun thuisland gemaakte schulden om de reis te kunnen afleggen.
Een vluchteling mag niet worden teruggestuurd naar het land van herkomst waar hij of zij vreest voor vervolging, oorlog of geweld. Een vluchteling heeft recht op dezelfde behandeling als een burger van het land waar hij of zij asiel heeft gekregen.
Als uitgeprocedeerde asielzoekers niet zelf vertrekken, dan kunnen de Koninklijke Marechaussee en de vreemdelingenpolitie hen het land uitzetten. Het is mogelijk dat grote groepen asielzoekers tegelijk worden uitgezet met speciale chartervluchten.
Dat blijkt uit onderzoek van het WODC, het kennisinstituut van het ministerie van Justitie en Veiligheid. De afgewezen asielzoekers, vaak zogenoemde 'veiligelanders', hebben geen reispapieren meer of willen die niet laten zien. Het land waar ze oorspronkelijk vandaan komen, wil hen vaak niet meer opnemen.
Na afwijzing van de asielaanvraag heeft de vreemdeling geen recht meer op opvang in een asielzoekerscentrum. De asielzoeker kan tegen de afwijzing in beroep gaan bij de rechter maar hij mag de uitspraak van de rechter in principe niet in Nederland afwachten.
Op dit moment zijn Marokko, Tunesië, Georgië, Armenië en Ghana de vijf landen waar de meeste 'veiligelanders' in Nederland vandaan komen. In 2022 kwam ongeveer 5% van de asielzoekers die voor het eerst asiel aanvroegen uit een veilig land. In de asielopvang is het aandeel veiligelanders ongeveer 3%.
Ongeveer een derde van de vreemdelingen die Nederland jaarlijks verlaten, keert daadwerkelijk terug naar het land van herkomst. Een kleiner deel wordt teruggestuurd naar het eerste EU-land waar de asielzoeker een aanvraag deed.
Meer oorlog betekent meer asielzoekers en ook meer inwilligingen. Het aantal Syriërs, Palestijnen en Jemenieten dat asiel aanvraagt, is fors gegroeid. Onderstaande grafiek laat goed zien dat zij in heel Europa ook vaker een positieve beslissing krijgen op hun asielverzoek.
Mensen met een asielstatus krijgen eerst een verblijfsvergunning voor bepaalde tijd (5 jaar).Deze vergunning wordt na 5 jaar meestal omgezet in een vergunning voor onbepaalde tijd. Behalve als er belangrijke redenen zijn om de vergunning in te trekken.
Dat zei hij op zijn wekelijkse persconferentie. Een asielstop staat daar niet tussen. Een asielstop is volgens Rutte een onhaalbare kaart, omdat Nederland nu eenmaal deel uitmaakt van de Europese Unie, waar afspraken zijn gemaakt over de opvang van asielzoekers. "Een asielstop valt buiten alle verdragen."
Een alleenstaande krijgt dan € 31,92 per week, een gezin met 2 kinderen € 82,46 per week. De bedragen zijn gebaseerd op normen van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud).
Een kleine groep asielzoekers veroorzaakt overlast in de gemeenten. Mensen die in de buurt van een asielzoekerscentrum (azc) wonen, voelen zich niet altijd veilig. Ook inwoners van de azc's en medewerkers van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) hebben last van het gedrag van deze groep.
Omdat deze asielverzoeken met voorrang worden behandeld en in bijna alle gevallen worden afgewezen, moeten asielzoekers uit veilige landen veel sneller de opvang verlaten. Hierdoor is het percentage asielzoekers uit veilige landen in de opvang nog lager dan het percentage van het aantal asielverzoeken.
Van de asielzoekers die definitief worden afgewezen (in 2019 waren dat er 26.000, in 2020 nog eens 19.000), vertrekt ongeveer de helft 'aantoonbaar', waarvan weer de helft onder dwang. Duizenden asielzoekers verdwijnen ieder jaar.
Asielzoekers uit een veilig land van herkomst of asielzoekers die al internationale bescherming genieten in een ander Europees land vragen soms toch asiel aan in Nederland. Deze noemen we in de asielketen ook wel 'spoor 2-asielzoekers'. Zij maken weinig kans op een verblijfsvergunning.
Tegelijkertijd verbeterden het opleidingsniveau en de werkgelegenheid van Surinamers, Turken en Marokkanen aanzienlijk. Door de Wet Cohen daalde na 2000 de asielmigratie sterk.
Duitsland vangt de meeste vluchtelingen op in Europa, gevolgd door Nederland en Italië, althans dat denkt veruit de meerderheid van de ondervraagden, een representatieve steekproef onder Nederlanders van 18-75 jaar.
Het totaal aantal asielzoekers en nareizigers in Nederland in 2022 komt daarmee op 47.991. Veruit de grootste groep kwam uit Syrië, gevolgd door Turkije en Afghanistan. In 2021 bedroeg het totaal aantal asielzoekers 36.620.
Uitgeprocedeerde asielzoekers die geen recht meer hebben op opvang in een azc kunnen onderdak krijgen in de 'vrijheidsbeperkende locatie' (vbl) in Ter Apel.
Het cijfer dat 67.000 asielzoekers en nareizende familieleden naar Nederland komen in 2023 is dus het midden scenario dat 'voorspeld' is door het Ministerie van Justitie en Veiligheid.
In 2022 vragen 35.535 mensen voor het eerst asiel aan in Nederland. Dat is een stijging van 10.849 ten opzichte van 2021, toen 24.686 mensen bescherming zochten. Een derde van de asielaanvragen is van Syriërs, daarna zijn de grootste groepen Afghanen en Turken met allebei ongeveer 8% van het totaal.
Maar vier procent van asielzoekers zijn gelukszoekers
Al deze mensen zijn dus daadwerkelijk ellende ontvlucht. Dertig procent van de asielzoekers krijgt geen verblijfsvergunning. Onder meer omdat ze niet kunnen bewijzen dat ze echt gevaar lopen.
Het geld voor de opvang van asielzoekers komt uit de begroting van het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV).