Door een sterk beperkte bewegingsruimte en het ontbreken van normale prikkels vervallen veel dieren in de gewoonte om steeds maar weer hetzelfde kleine rondje te lopen of andere bewegingen steeds maar weer te herhalen. Het verschijnsel is naar de ijsbeer genoemd omdat daarbij het gedrag het duidelijkst is.
IJsberen vormden lange tijd een bijzondere dierentuinattractie. In de kleine kooien liepen de dieren voortdurend heen en weer. Dat heeft in het Nederlands eind negentiende eeuw geleid tot het werkwoord ijsberen voor 'rusteloos heen en weer lopen'. Dit woord komt in deze betekenis alleen in het Nederlands voor.
onrustig heen en weer lopen vb: wat loop je te ijsberen, is er iets? 1) Bedrijvig rondlopen 2) Drentelen 3) Heen en weer lopen 4) Menselijk gedrag 5) Ongeduldig heen en weer lopen 6) Ongeduldig op en neer lopen 7) Ongedurig heen en weer lo... heen en weer lopen van het kast naar de muur en van de muur naar het kastje.
Om in de poolkou warm te kunnen blijven, heeft een ijsbeer een vacht van twee lagen dik. Een toplaag en een onderlaag. Verder heeft een ijsbeer een flinke onderhuidse vetlaag, die goed isolerend werkt. De toplaag van de vacht is een laag van lange haren met een laagje olie eromheen.
Ze hebben behaarde zolen, zodat ze niet uitglijden op het ijs. De meeste ijsberen wegen 400 tot 680 kilo, maar er zijn uitzonderingen van bijna 1000 kilo! De ijsbeer wordt tussen de 20 en 25 jaar oud en kan zo'n 2,5 meter worden. Doordat de aarde steeds warmer wordt, smelt het zee-ijs van de Noordpool.
Eten of gegeten worden
Van oudsher worden in het Noordpoolgebied ijsberen gegeten. Niet alleen zou het ijsberenvlees gezond zijn voor het lichaam, ook onze geest zou er beter van worden. Zo is de ijsbeer dus eeuwenlang op het bord van de Noordpoolbewoners te vinden geweest.
De kleintjes van de ijsbeer worden welpen genoemd. Ze worden naakt, blind en doof geboren. Meestal worden ze als tweeling geboren. Bij de geboorte zijn ze ongeveer zo groot als een rat en wegen slechts 450 tot 900 gram.
Door temperatuurstijging smelt namelijk het zee-ijs in rap tempo. In dit tempo zal binnen één generatie het grootste deel van de Noordpool 's zomers ijsvrij zijn. Ondanks dat ijsberen goede zwemmers zijn, redden zij het natuurlijk niet om zonder ijs te overleven op de Noordpool.
De ijsbeer is een bedreigde diersoort. Op dit moment zijn er nog ongeveer 26.000 ijsberen in het wild. Dit aantal kan in de komende jaren snel achteruitgaan als we niets doen. Dit is vooral het gevolg van klimaatverandering.
Omdat de ijsbeer niet het hele jaar door voedsel kan vinden, slaat hij vet op om het enkele maanden te kunnen uithouden zonder eten. Soms kan hij wel 4 maanden lang helemaal niets eten!
IJsberen kunnen hun prooi tot een kilometer ver weg en een meter onder de sneeuw ruiken.
IJsberen leven niet in groepen, maar zijn liever alleen. Alleen de moeder ijsbeer en haar jongen blijven bij elkaar. Vader en moeder ijsbeer zijn alleen bij elkaar tijdens het paren, in april of mei. Als het winter wordt graven de vrouwtjes ijsberen een diep hol.
IJsberen is continu heen en weer lopen. Het is vaak een uiting van nervositeit of van verveling. Het woord ijsberen is afgeleid van een specifiek gedrag van dieren in gevangenschap (bijvoorbeeld in een dierentuin).
IJsberen hebben ijs keihard nodig om op prooidieren zoals robben te kunnen jagen", zegt Gert Polet van WWF-NL, de Nederlandse afdeling van het Wereld Natuur Fonds. Op dit moment zijn er naar schatting wereldwijd nog zo'n 26.000 ijsberen. De dieren zijn afhankelijk van ijsblokken om te kunnen jagen voor voedsel.
De topsnelheid is 40 kilometer per uur. Dat is sneller dat de snelste mens op aarde. IJsberen hebben zwemvliezen tussen hun tenen en kunnen daardoor goed zwemmen. Ze kunnen twee minuten onder water blijven, maar ze duiken niet dieper dan 1 tot 2 meter.
Geen winterslaap
Zwangere ijsberen gaan wel hun hol in. Zij slapen tot maart. Dan worden de jonkies geboren. Lekker warm onder de grond.
Waar we de Noordpool kunnen zien als een bevroren oceaan, is de Zuidpool juist een eiland omringd door water. Het ijsoppervlakte bestaat dus, voor het grootste deel, uit landijs. Juist vanwege dit verschil in opbouw vinden we geen ijsberen op de Zuidpool: naar de Zuidpool bestaat geen natuurlijke brug.
De gemiddelde ijsbeer verbrandde 13.200 calorieën per dag. Om gewoon maar op gewicht te blijven, zouden ze elke 5 tot 10 dagen 1 zeehond moeten vangen.
Een halve eeuw geleden waren er nog 8000-10000 ijsberen, vandaag de dag zijn het er 21.000-27.000 en het aantal lijkt alleen maar toe te nemen.
IJsberen hebben geen natuurlijke vijanden. Ze zijn zelf sterke, intelligente en geduldige jagers en staan bovenaan de voedselketen in het noordpoolgebied. IJsberen kunnen urenlang blijven wachten boven het ademgat van een zeehond in het ijs, tot er een zeehond opduikt.
De ijsbeer is enorm sterk en kan zonder probleem een beest van 70 tot 90 kg uit het water trekken, met relatief weinig moeite. De klauwen van een ijsbeer beschadigt de 'zeerob' die uit het water meestal zo erg, dat hij niet meer in staat is te bewegen of tegen te stribbelen.
Bruine beren
Deze kleintjes leven in eerste maanden van hun leven warm bij hun moeder in haar hol en komen er pas in het voorjaar uit. Dan starten ze met hun opleiding in overleven in het wild, altijd onder scherp toezicht van hun moeder. De welpen blijven 2,5 jaar bij hun moeder voordat ze onafhankelijk worden.
Naar schatting leven er nog 20 à 30.000 ijsberen in het wild. Je vindt ze allemaal in het noordpoolgebied. De meeste wonen in Canada, maar ook in Rusland, Groenland, de Verenigde Staten en de Noorse eilandengroep Spitsbergen lopen ijsbeerpopulaties rond.