De Germaanse wortel 'harbista werd in het Oudhoogduits herbist, in het Middelhoogduits herbest en in het Middelnederlands hervest. In het Engels had je het woord harvest dat tot de zestiende eeuw werd gebruikt voor de oogsttijd, de herfst dus.
Herkomst. Het woord herfst is afgeleid van het Oudnederlandse heruist ([ɦɛrvɪst]), dat uiteindelijk uit het gereconstrueerde Proto-Germaanse *harbusta is ontstaan. Daarmee is het Engelse woord harvest ("oogst") een cognaat.
Op 23 september begint de astronomische herfst. Rond 23 september staat de zon precies boven de evenaar waardoor dag en nacht overal op aarde even lang duren. Daarom begint de herfst meestal op 22 of 23 september. Officieel loopt de herfst van 21 september tot en met 20 december.
In het najaar vind je een ware zee aan kleuren in het bos. De groene blaadjes aan de bomen verdwijnen in het herfst en maken plaats voor rode, oranje, gele en bruine bladeren. Omdat de zon minder schijnt, wordt de aanmaak van de bladgroenkorrels in de bladeren stopgezet. Het effect: verkleurde bladeren.
Er zijn vaak genoeg nog zonnige dagen, heerlijk voor een lange wandeling of een wijntje in de ondergaande zon. Bovendien is de temperatuur een stukje minder warm, waardoor je niet zo loopt te zweten in de zon.
Vroeger kenden we in onze streken alleen de winter en de zomer, later kwamen daar de herfst en lente bij. Een seizoen wordt ook wel een jaargetijde genoemd. We kennen de astronomische en de meteorologische seizoenen.
Maar wat is de reden hiervoor? In de herfst zwengelt normaal gezien de polar vortex aan boven de Noordpool. Dit is een groot lagedrukgebied dat zich daar op houdt en er door het temperatuurverschil tussen de pool en de evenaar voor zorgt dat er een westcirculatie op gang komt.
Het meteorologische seizoen
Zo start de lente op 1 maart, de zomer op 1 juni, de herfst op 1 september en de winter op 1 december.
De rotatieas van de aarde staat scheef t.o.v. het baanvlak van de planeten, de ecliptica. De hoek bedraagt 23,5 graad. Omdat onze planeet bovendien afgeplat is, oefenen de aantrekkingskrachten van zon en maan een koppel uit op de aarde.
Het woord winter stamt van het Oergermaanse woord *wintruz. Het verwante Oudhoogduitse woord uuintar, wintar of uuntar, dat door het eerste Latijns-Duitse woordenboek Abrogans: hyems.
Seizoenen bestaan omdat de aarde scheef staat. Als je een lijn zou trekken van de Noordpool naar de Zuidpool, dan zou deze lijn scheef staan en een hoek van 23.5 graden maken. Dat betekent dat in de loop van een jaar, de hoeveelheid zonlicht die op de aarde valt op elke plek anders is. En daarom hebben we seizoenen.
De winter begint op 21 december omdat de zon 's middags aan de Steenbokskeerkring loodrecht aan de hemel staat. 21 december is de kortste dag van het jaar.
Naam. De oorsprong van de naam is waarschijnlijk afgeleid van het Middelnederlands somer en verwant aan het Oudsaksisch, Oudhoogduits en Oudnoords sumar.
Als de aarde zich in dat deel van zijn baan bevindt waarin het noordelijk halfrond naar de zon is gekeerd, krijgen wij in de loop van een etmaal meer zon. Die extra zonne-energie verwarmt de aarde en de lucht, en het wordt lente en zomer. Een half jaar later staat de aarde aan de andere kant van de zon.
Met in De Bilt een gemiddelde temperatuur over de drie herfstmaanden van 9,8 °C tegen een langjarig gemiddelde van 10,2 °C was de herfst aan de koude kant.
In Europa zijn het zuiden van Italië, Spanje, Griekenland en Portugal aangename zonbestemmingen in oktober. Vooral op de Canarische Eilanden geniet je van milde temperaturen, in oktober is de gemiddelde temperatuur daar 24 ℃.
In de herfst valt de meeste neerslag
'Het verschil in temperatuur en hoeveelheid zon tussen de Noordpool en het zuiden is in de winter groter. Het zijn die verschillen die voor stormen zorgen en die zorgen op hun beurt weer voor regen. ' In de herfst valt de meeste regen: 231 millimeter.
De weerkundige seizoenen worden anders gedefinieerd. In het noordelijk halfrond duren lente en zomer dus langer dan herfst en winter. Je kan het ook anders uitrekenen, door op zoek te gaan naar het totaal aantal uren daglicht per jaar voor verschillende locaties. Voor de evenaar is dat makkelijk.
Waarom wordt het voorjaar ook wel lente genoemd? Lente komt van het woord ''lang''. In het voorjaar worden de dagen langer en is er meer zonlicht, dus is 'lente' een goede naam!
De astronomische kijk op de seizoenen laat de start van de lente afhangen van de stand van de zon. Elke 3 maanden, rond de 21e van die maand, komt de zon op de evenaar of de keerkring te staan. Bijna overal op aarde is het dan even lang licht. Daarmee wordt het nieuwe seizoen ingeluid.
Ze hebben huidmondjes op het blad die openstaan om koolstofdioxide (CO2) op te nemen. Maar daardoor verdampt er ook heel veel water. En als ze geen water met de wortels kunnen opnemen, lopen ze het risico uit te drogen. Dat is waarom de bomen hun blad verliezen."
Het seizoen tussen zomer en winter, dat zich voordoet als de zon het wintersolstitium nadert; het begin hiervan wordt door de equinox van de herfst gemarkeerd.
De herfst begint als de zon recht boven de Evenaar staat. Dat is meestal op 21 september. De winter begint als de zon recht boven de Steenbokskeerkring staat. Dat is meestal op 21 december.