Veel later denken bewoners van het gebied dat de keien door 'huynen' – reuzen – gedragen en op elkaar gestapeld zijn. Wie anders zou zijn grote steen van wel twintigduizend kilo kunnen versjouwen? Vandaar de naam 'huynebed' (later hunebed).
De naam hunebed zou afstammen van het oude Drentse woord "huyne", wat reus betekent, en bed. Oftewel: bed van reuzen. De naam werd al gebruikt door dominee Picardt in de 17e eeuw. Hij schreef dat de hunebedden in Drenthe gebouw waren door reuzen.
Een hunebed of dolmen is een megalithische (Oudgrieks: μέγας megas: groot, λίθος lithos: steen) grafkamer uit het neolithicum (4000-3000 v. Chr.) die bestaat uit ten minste drie, maar vaak (veel) meer staande draagstenen, overdekt door een of meer dekstenen.
Ze zitten in de bodem in heel Noord-Nederland, maar de meeste in Drenthe. Omdat er in Nederland nooit bergen met rotsen zijn geweest, was het lange tijd een raadsel hoe die enorme keien hier terecht zijn gekomen.
In de grootste hunebedden was plek voor wel 40 personen. Toch werd niet iedereen hier begraven. Sterker nog: in een hunebed werd helemaal niet begraven. De overledene werd op een vloer van keien gelegd en kreeg giften mee zoals werktuigen, wapens en aardewerken potten met voedsel.
Dolmenstructuur
Soms werd het geheel bedekt met aarde of kleinere stenen om een heuvel te maken, een tumulus genoemd . Deze monumenten bestaan meestal uit twee of meer rechtopstaande grote stenen die een grote platte horizontale sluitsteen ondersteunen, waardoor het op een "tafel" lijkt.
In het Zuid-Spaanse stadje Antequera (Málaga) is een Hunebed te vinden dat is opgebouwd uit enorme stenen. De zwaarste steen is een deksteen die maar liefst 180 ton weegt.
De vijf imposantste mooiste hunebedden zijn de D17 en D18 in Rolde, D27 in Borger, D42 in Emmen en D49 in Schoonoord. Wie meer wil weten over hunebedden en het Trechterbekervolk, kan terecht in het Nationaal Hunebedden Informatiecentrum.
In de hunebedden lag een keienvloer oftewel een vloer gemaakt van keitjes.Bij opgravingen werden ook afscheidingen in de grafkamer gevonden. Dus mogelijk was de grafkamer in meerdere ruimtes verdeeld, zie hieronder. De overledenen lijken op de keivloer te zijn neergelegd met daar omheen grafgiften.
Het beroemde hunebed D27 bij Borger is met zijn lengte van 22,5 meter het grootste stenen grafmonument van Drenthe.
Dolmens, intrigerende prehistorische monumenten, zijn structuren gemaakt van grote stenen platen, over het algemeen gerangschikt in een tafelachtige formatie . Hun exacte functie blijft een mysterie voor wetenschappers, hoewel ze vaak worden geassocieerd met begrafenis- of religieuze rituelen.
Een menhir is een grote staande steen uit de late steentijd. Zo'n steen is niet altijd enorm groot; vele zijn slechts een meter hoog. De menhirs zijn door prehistorische volken gebruikt voor het maken van formaties van megalieten. Deze formaties kunnen lijnen (steenrij) zijn of kringen (steencirkel).
De hunebedden zijn gebouwd door de eerste echte boerengemeenschappen in Noord-Nederland. Het gaat om boeren die door de archeologen met de naam Trechterbekercultuur worden aangeduid. Deze cultuur heeft hier lang bestaan, van 3400 – 2850 voor Chr., dus meer dan 500 jaar.
Hunebed: een symbool van de familie en een plek om na te denken. Het hunebed maakte duidelijk dat het gebied van een familie hunebedbouwers was. De hunebedden waren niet van ver te zien. Alleen de groep zelf zag dus het hunebed als teken van hun woongebied.
Sommige hunebedden hebben een eigen naam gekregen, maar de meeste hebben een nummer. Door ze een nummer te geven, kun je ze makkelijk terug vinden en weten onderzoekers op welke plaats ze staan.
Veel later denken bewoners van het gebied dat de keien door 'huynen' – reuzen – gedragen en op elkaar gestapeld zijn. Wie anders zou zijn grote steen van wel twintigduizend kilo kunnen versjouwen? Vandaar de naam 'huynebed' (later hunebed).
De oudste dolmens die in West-Europa zijn gevonden, zijn ongeveer 7.000 jaar oud . Hoewel archeologisch bewijsmateriaal over hun makers onduidelijk is, worden de structuren vaak geassocieerd met tombes of grafkamers. Menselijke resten, soms vergezeld van artefacten, zijn gevonden in de buurt van dolmen-sites.
Heb je weleens van hunebedden gehoord? Vast wel. Stonehenge kun je daar een beetje mee vergelijken. Een beetje maar, want dit prehistorische monument was niet alleen een begraafplaats, maar werd ook gebruikt als zon- en maanobservatorium.
D27 (hunebed) Hunebed D27 ligt aan de noordoostzijde van Borger in de Nederlandse provincie Drenthe. Het ganggraf is het grootste hunebed van Nederland. Vlak bij dit hunebed ligt het, door Aldo van Eyck ontworpen en in 2005 gereedgekomen hunebedcentrum.
De naam trechterbekercultuur is een verzamelnaam van een groot aantal met elkaar verwante gemeenschappen in het neolithicum of nieuwe steentijd, wonend in het gebied vanaf zuidelijk Scandinavië in het noorden, Nederland in het westen, de Boeg in het oosten en de Donau in het zuiden.
De hunebedden zijn gebouwd door de mensen van de Trechterbekercultuur in de Nieuwe Steentijd (3400 – 2850 voor Chr.), het waren jagers-verzamelaars-boeren. Deze boeren in Noord-Nederland waren grotendeels afhankelijk van de jacht en het verzamelen.
Dolmen is de benaming voor een soort hunebed in Frankrijk en Engeland. In Frankrijk heeft de dolmen vaak één deksteen. Voor meer informatie over dolmens en het verschil met een hunebed, zie bij hunebed.
Hunebed bouwen – stap voor stap
Deze stenen werden verplaatst met rollers of een slede en touwen door de hunebedbouwers. In de winter was het gemakkelijk om de stenen over de bevroren grond te verplaatsen. De dekstenen plaatsen op een stapel van boomstammen of een heuvel van aarde.
De grootste concentratie dolmens ter wereld is te vinden op het Koreaanse schiereiland . Met een geschatte 35.000 dolmens is Korea alleen al goed voor bijna 40% van het totaal in de wereld.