Hoe jongens vroeger hun interesse toonden voor een meisje? Met een speculaaspop. Nam het meisje die aan, dan wist de jongen dat ze een relatie wilde. Dit gebeurde vaak rond Sinterklaas, omdat de smaak van speculaas zo lekker bij het seizoen past.
Al in de 16e eeuw werd er met Sinterklaas snoepgoed uitgedeeld. Gewoon om de (brave) kinderen van Nederland eens extra te verwennen. Ook de pepernoot werd, samen met de andere cadeaus, aan de kinderen gegeven.
Speculaas werd voor het eerst in de 17e eeuw gemaakt. Eerst waren de koeken door de vele specerijen nog erg duur. Amsterdam was erg belangrijk voor de opslag van specerijen in Europa en hier werd geëxperimenteerd met het bakken van koeken met kruiden.
De kruidnoot wordt in de 18e eeuw 'uitgevonden' en is gemaakt van dezelfde soort kruiden als speculaas. De kruidnoot ontstaat nadat zeelieden specerijen als peper, nootmuskaat, kruidnagel, kaneel en gember meenemen uit het verre oosten. Omdat deze pepernoot verschillende kruiden bevat wordt het een kruidnoot genoemd.
Koek, snoep of noot? De pepernoot stamt uit de tijd dat de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) allerlei specerijen uit Nederlands-Indië haalde. Mensen noemden toen voor het gemak vaak alle kruiden 'peper', ook kaneel en nootmuskaat. Peper was dus een verzamelnaam voor alles wat uit de Oost kwam.
Van pepernoten en marsepein uit de Gouden Eeuw tot pre-christelijke gebruiken: de geschiedenis van sinterklaassnoep blijkt complex. Veel sinttradities hebben te maken met de christelijke verering van Sint Nicolaas, de bisschop die rond het jaar 300 in Myra, Klein-Azië zou hebben geleefd.
Het eten van pepernoten is een Nederlandse traditie waarvan de oorsprong teruggaat tot de zestiende eeuw. In die tijd kregen kinderen bij het Sinterklaasfeest pepernoten die gemaakt waren van deegresten van peper- en kruidkoek. Het resultaat: vierkante brokjes die smaakten naar ontbijtkoek.
vanaf de achttiende eeuw werden er specerijen uit het verre oosten aan toegevoegd, zoals peper, nootmuskaat, kaneel, gember en kruidnagel, en zo ontstond de kruidnoot. De kruidnoot was in tegenstelling tot de zachte pepernoot hard en kon daardoor beter gebruikt worden als strooigoed.
De kruidnoot is knapperiger dan een pepernoot en heeft over het algemeen een ronde vorm. Qua smaak lijkt de kruidnoot op een speculaasje. Kruidnoten hebben de structuur van speculaas. Kruidnoten zijn knapperig.
Een kruidnoot lijkt meer op speculaas, is hard en knapperig van structuur en is gemaakt van tarwemeel. Kruidnoten worden gekruid met speculaaskruiden (kaneel, kruidnagel, gemberpoeder, kardemom en witte peper), dat ze op elkaar lijken is dus niks geks.
Etymologie speculaas
Speculaas komt van het woord specerij. Specerij betekent kruid. De Nederlanders hebben in de 17e eeuw veel gehandeld in specerijen en deze aangewend om nieuwe producten mee te bakken. Er zijn veel koeken gebakken in Europa onder de naam claeskoekjes.
'Speculaas' kan ook komen van 'speculeren'. Dat betekende vroeger 'het kruiden van deeg'. Nog een andere verklaring houdt het simpel: 'speculaas' komt van 'specerij', opnieuw een verwijzing naar de kruiden die speculaas typeren (kaneel, nootmuskaat, kruidnagel, anijszaad, kardemom en variaties).
De meest aangenomen verklaring voor de naam speculaas is dat het voortgekomen is uit het Latijnse woord speculum dat spiegel betekent. De speculaaskoeken werden middels koekplanken in een bepaalde vorm gebakken waardoor ze het spiegelbeeld vormen van de afbeelding in de koekplank.
Vanaf midden 20e eeuw zullen mandarijntjes als Sinterklaastraktatie zijn gekozen vanwege hun gezonde karakter, dus als tegenhanger van snoep en koek”, aldus Sint-expert Frits Booy. Albert Heijn is altijd op zoek naar het lekkerste fruit.
Top 5 Sinterklaas snoep
Chocolade. Pepernoten (ofwel Kruidnoten) Schuimpjes. TaaiTaai.
Pepernoten bevatten dan ook minder calorieën dan kruidnootjes. Bovendien zit er in kruidnoten een stuk meer (verzadigd) vet dan in pepernoten. Pepernoten zijn dus een gezondere en slankere optie dan kruidnootjes.
De term 'pepernoot' stamt uit de tijd dat de Verenigde Oost-Indisch Compagnie verschillende soorten specerijen uit Nederlands-Indië haalde. Alle kruiden werden voor het gemak destijds 'peper' genoemd. Peper was eigenlijk een soort verzamelnaam voor alles wat uit Nederlands-Indië kwam.
De structuur is zacht en chewy, een beetje als taaitaai. De kruidnoot is harder en brosser dan de pepernoot en heeft de vorm van een bolletje. De kruidnoot is gemaakt van tarwebloem en is gekruid met kaneel, nootmuskaat, kruidnagel, gemberpoeder, kardemon en witte peper.
Het oudste recept voor pepernoten komt uit 1753 en is van Gerrit van den Brenk. Sinds de 18e eeuw komen de kruidnootjes in trek. In kruidnoten zitten maar liefst 9 verschillende specerijen, zoals kaneel, kardemom en kruidnagel. Maar de meeste mensen blijven ook deze nootjes pepernoten noemen.
Een pepernoot is een taai, lichtbruin en naar anijs smakend banket dat vooral in de sinterklaastijd wordt gegeten.
KRUIDnootjes heten natuurlijk ook niet voor niets zo. Het zijn kleine speculaasbolletjes, hard en half rond. Ze worden gemaakt van bloem of meel en er zitten veel kruiden doorheen: kaneel, kruidnagel, gember, kardemon, nootmuskaat en soms witte peper.
In Denemarken eten ze met kerst pepernoten
In Denemarken zijn pebernødder een typisch kersthapje. Sinterklaas vieren ze er niet, de Deense kindertjes krijgen cadeautjes van de Julemanden.
2. Er bestaan meer dan vijftig verschillende smaken pepernoot. Een van de bekendste fabrikanten van bizarre pepernootsmaken is Van Delft.
Chocolademunten: voer uit een legende
Volgens een oude legende wierp bisschop Nicolaas van Myra ooit gouden munten naar drie jonge meisjes. Waarom? Hij wilde ervoor zorgen dat ze hun bruidsschat konden betalen en zo uit de prostitutie zouden blijven. Nu strooit de Sint niet met echte, maar met chocolademunten.