Syn.: kranktij Def.: het of de minst ontwikkelde der getijden kort na eerste of laatste kwartier Toelichting: in het Nederlandse getijgebied na 2 Ã 3 dagen.
Als de maan en de zon ten opzichte van de aarde een rechte hoek maken, werken de aantrekkingskrachten mekaar tegen. Gevolg: de getijdenbeweging is minder groot. Het hoogwater is minder hoog dan anders: dat noemen we doodtij. Ook dit gebeurt twee keer per maand, vlak na eerste kwartier en vlak na laatste kwartier.
Twee keer per maand is het springtij
Zeven dagen na volle maan of nieuwe maan staan de zon en de maan haaks op elkaar. De krachten van de hemellichamen werken elkaar dan tegen. Dit noemen we doodtij: tijdens hoogwater stijgt het water niet zoveel, tijdens laagwater zakt het water niet zoveel.
het laagtij
Verbuigingen: laagtijen (meerv.) de minimale waterhoogte als gevolg van de tijdewerking.
Het getijde, tij of getij is de periodieke wisseling van de waterstand, en de daarmee samenhangende getijstroom, die op Aarde optreedt als gevolg van de zwaartekracht van de Maan en, in mindere mate, die van de Zon.
Doordat de aarde in 24 uur één maal om haar as draait, is het per etmaal tweemaal hoog water en ook tweemaal laag water. De aarde draait als het ware onder de twee vloedbergen door. Doordat de maan in ongeveer een maand om de aarde draait, is de maan in dat ene etmaal ook een stukje opgeschoven.
In quasi volledig afgesloten zeebekkens zoals de Middellandse Zee of de Baltische Zee is het tijverschil nog kleiner dan op de wereldoceanen, omdat ze zo ingesloten liggen dat de getijgolf nauwelijks binnen- en buitengeraakt.
De vorm hoogtij zonder -d is relatief jong en wordt in de 20e eeuw algemeen in de overdrachtelijke betekenis 'bloeiperiode', in de uitdrukking hoogtij vieren 'een bloeiperiode beleven', en vooral in de samenstelling hoogtijdagen 'bloeiperiode'.
Elke gemiddeld 6.15 uur verandert het tij. Dat betekent als het nu net eb (laagwater) is geworden, dat het over zes uur en een kwartier weer vloed (hoogwater) wordt. Met eb is het strand extra breed, ideaal voor als je bijvoorbeeld een strandrit te paard wilt maken.
Het is twee keer per dag eb en vloed. Vloed is de periode wanneer de waterstand stijgt tot het maximaal is. Eb is de periode wanneer het water zich terugtrekt.
Een ring van licht rond de zon of de maan noemt men een halo. Dit verschijnsel komt voor wanneer zon- of maanlicht wordt gebroken door ijskristallen.
Magnetische maan
De maan draait om de aarde en trekt het water op aarde naar zich toe. Daardoor ontstaat vloed. De aarde draait langzaam rond, waardoor de maan steeds een ander stuk water naar zich toetrekt. Als het water niet wordt aangetrokken door de maan, dan wordt het eb.
Springtij treedt eens in de ongeveer 15 dagen op en volgt gemiddeld ruim twee etmalen op het moment dat de getijkrachten van de maan en die van de zon dezelfde richting hebben en elkaar maximaal versterken.
Reacties. Het getij zoals het in Nederland wordt waargenomen wordt vooral veroorzaakt door de invloed van maan en zon op het water van de Zuidelijke IJszee, de enige plek op aarde waar de vloedgolf niet wordt gedempt door een landmassa. Daarom treedt springtij in Nederland 2 tot 2½ dag na volle maan op.
De periode waarin het verschil tussen hoog en laag water het kleinst is, wordt doodtij genoemd. Hoog water is bij doodtij minder hoog dan gemiddeld en laag water minder laag dan gemiddeld. Doodtij treedt ongeveer eens in de 14 dagen op, ongeveer 48 uur na het eerste kwartier en na het laatste kwartier van de maan.
PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2022. Het versnellen van de duurzame transitie in Nederland. Dat is de missie van Springtij. We willen mensen informeren, confronteren en inspireren om zelf in actie te komen en te kiezen voor verandering.
De waterstand die aan het einde van de vloedperiode bereikt is, heet hoogwater of hoogtij. De hele periode van rijzend water, dus meteen vanaf het moment van laagwater, heet vloed. Het tijdsverschil tussen het begin van de ene vloed en het begin van de daaropvolgende vloed is gemiddeld 12 uur en 25 minuten.
Omdat de aarde zelf ook nog in z'n geheel naar de maan getrokken wordt, en de waterlaag door haar losse 'gladde' massa iets achterblijft bij de beweging van de aarde, wordt deze er in feite vanaf 'geslingerd', en hoopt het water zich daar aan de kant het verst van de maan dus ook op.
Eerst komt het zeewater ver het strand op, en een paar uur later is het strand weer helemaal droog. Dit zijn de getijden van de zee. Bij hoog water is het vloed en bij laag water is het eb.
Wat is een ander woord voor hoogtij? Andere woorden voor hoogtij zijn bloeitijd, glansperio, glorietijd en hoogtijdagen.
De aarde draait om haar eigen as en om de zon heen. Daardoor is de plek waar de maan het sterkst aan het water trekt telkens verschillend. Het water gaat dus steeds een andere kant op, waardoor hoog- en laagwater elkaar afwisselen. Dit noemen we eb en vloed of ook wel astronomisch getij.
Om de tijpoort te bepalen kun je de twaalfdenregel toepassen vanaf het tijdstip van Hoogwater. Per uur trek je de 'twaalfden' van de waterstand met Hoogwater af. Als je droog wilt vallen kun je de regel gebruiken vanaf het tijdstip van Laagwater.
Golven ontstaan door de zwaartekracht van de maan. De aarde, zon en maan werken als magneten op elkaar. De maan trekt het water op aarde een beetje naar zich toe. Daardoor ontstaat vloed.
Het op open zee gewoonlijk slechts geringe verschil tussen eb en vloed wordt groter, wanneer de watermassa's bijvoorbeeld door zee-engten geduwd worden. In de Middellandse Zee zijn er nauwelijks merkbare getijverschillen, omdat het een door landmassa's omsloten water is.
Golven worden opgewekt door de wind die over het water blaast. Golven komen uit de richting waar de wind vandaan komt. Bij noorderwind komen ze dus uit het noorden en lopen naar het zuiden. Hoe harder de wind, hoe hoger de golven.