Veranderingen in de longblaasjes bij COPD-ers zorgen ervoor dat ze niet meer alle lucht kunnen uitademen, hierdoor blijft 'gebruikte lucht' in de longen achter en neemt de hoeveelheid koolstofdioxide in de longen en dus ook in het bloed toe.
De ademhaling wordt geregeld door het ademhalingscentrum. Dit is een netwerk van zenuwcellen in het onderste deel van de hersenen, de zogeheten hersenstam. Het ademhalingscentrum regelt zowel de start van de in- en uitademingsfasen als de overgang van inademing naar uitademing.
De oefeningen
Adem zo rustig mogelijk in door uw neus of mond. Adem uit door uw mond. De fysiotherapeut bespreekt met u of u uw lippen moeten tuiten bij het uitademen of niet. Adem zo diep mogelijk in door uw neus of mond en houd uw adem 2 á 3 tellen vast.
Bij COPD-patiënten ontstaat vaak een ademhaling waarbij even lang in- als uitgeademd wordt. Het is juist beter om de uitademing langer te maken waardoor er meer ruimte komt om de longen weer te vullen met nieuwe zuurstof.
COPD staat voor 'chronic obstructive pulmonary disease'. Bij COPD hebt u last van vernauwing van de luchtwegen als gevolg van ontsteking en kunnen de longen ook beschadigd zijn. Hierdoor ontstaat vervolgens benauwdheid. COPD wordt meestal veroorzaakt door roken.
Bij ernstige COPD kan soms de zuurstofspiegel in het bloed sterk verlaagd zijn. In dat geval is het belangrijk extra zuurstof te krijgen. Bij patiënten met zeer ernstig COPD verlengt de extra zuurstof de levensverwachting als deze vrijwel continu wordt gebruikt.
Bij patiënten met COPD zou toediening van zuurstof de hypoxemie niet opheffen, maar de mogelijk al aanwezige hypercapnie ofwel een verhoogde concentratie koolstofdioxide in het bloed, kunnen verergeren (zie kader Hypoxic drive hierboven).
De eerste oefening kan helpen om de ademhaling wat rustiger te krijgen als u benauwd of kortademig bent. Een rustige ademhaling is belangrijk omdat het prettiger aanvoelt en u zorgt er beter voor dat er voldoende zuurstof naar alle organen gaat. De tweede oefening helpt u om het slijm omhoog te krijgen.
Diep inademen zorgt er voor dat de longen en luchtwegen zich goed ontplooien. Dit kan verklevingen van longblaasjes (atelectase) voorkomen en verbetert de luchtverversing. Bij longziekten zoals COPD zijn luchtwegen en longblaasjes vaak wat beschadigd. Met deze oefening kan de lucht beter ververst worden.
Ademhalingstherapie biedt verlichting van klachten bij onder andere Chronic Obstructive Pulmonary Disease (Chronische obstructieve longaandoeningen) en hyperventilatie. Bij deze ademhalings- of hyperventilatietherapie wordt gebruik gemaakt van ademhalingsoefeningen en relaxatietechnieken.
Hulp bij kortademigheid
Adem langzaam en diep in door uw neus en let op dat uw onderbuik omhoog komt. De hand op uw borstkas moet vrijwel stil blijven liggen. Zorg ook dat u uw schouders niet optrekt.
Waarom ademhalingsoefeningen? Ademhalingsoefeningen helpen lichaam en geest ontspannen. Zo werkt het bloeddrukverlagend, bevordert het gevoelens van kalmte en ontspanning en het helpt stress te verlichten.
Medicijngebruik. Luchtwegverwijders en ontstekingsremmers zijn de belangrijkste medicijnen bij de behandeling van COPD. Luchtwegverwijders zorgen ervoor dat de spiertjes rondom de luchtwegen verslappen, waardoor de luchtwegen bijna direct verwijden en de kortademigheid vermindert.
De hersenstam bevindt zich aan het onderste deel van de hersenen. Dit deel is de verbinding van de hersenen met het ruggenmerg. De hersenstam is verantwoordelijk voor onder andere de bloedsomloop, spijsvertering, ademhaling, slaap, reflexen en bewustzijn.
Longventilatie omvat de fysieke bewegingen die nodig zijn om lucht de longen in en uit te laten bewegen en hier voor zijn spieren nodig. Om in te ademen worden vooral je middenrif, de buitenste tussenribspieren en de halsspieren gebruikt.
Als onvoldoende wordt geademd, loopt het koolzuurgehalte in het bloed te hoog op. Dit kan de oorzaak zijn van een aantal klachten als hoofdpijn bij het wakker worden, nachtmerries en spontane benauwdheid 's nachts, sufheid, gebrekkige eetlust en concentratiestoornissen.
Wanneer je inademt trek je actief alle lucht in je buik en duw je deze voor je gevoel naar buiten en opzij. Adem actief uit (tuit je lippen een beetje) door alle lucht uit je buik proberen te duwen. Als het goed is voel je bij elke uitademing je buikspieren aanspannen. Doe 5 – 10 ademhalingen voor 1 set.
Tijdens momenten van kortademigheid probeert u best zo weinig mogelijk te spreken of te bewegen. Probeer afleiding te zoeken zoals tv kijken, de radio aanzetten en- zovoort. Verlucht de kamer regelmatig zodat zuurstofrijke lucht kan binnen- stromen.
Bij huffen wordt -in tegenstelling tot bij het hoesten- eerst diep ingeademd en vervolgens, met open mond en open keel, krachtig uitgeademd. Deze techniek helpt om sputum uit de hogere luchtwegen richting de keel te verplaatsen zodat het kan worden uitgehoest of doorgeslikt.
Heb je een saturatie van 95% of hoger, dan is de saturatie normaal en heb je genoeg zuurstof in je bloed. Een saturatie van 91, 92 of 93% is lager dan normaal, maar nog geen reden om je zorgen te maken. Is de waarde 90% of lager, dan heb je een tekort. Dit heet desaturatie.
Als je bijvoorbeeld bekend bent met COPD, dan is jouw saturatie gemiddeld lager. Een normale saturatie bij COPD ligt ongeveer rond de 92%. Herken jij jezelf in de symptomen van lage saturatie? Dan is het verstandig om jouw saturatie te meten.
De luchtvochtigheid moet tussen de 40 en 60% zijn. Een goede luchtreiniger vermindert de belasting van uw longen met allergenen, zoals pollen, huisstof en bacteriën of schimmels. Vooral schimmels komen in de warme en vochtige zomers veel voor in de lucht.