Vitamine D zit van nature in vette vis, zoals haring, zalm en makreel. Vlees en eieren leveren ook vitamine D, maar minder dan vette vis. In Nederland wordt ook vitamine D toegevoegd aan halvarine, margarine en bak- en braadproducten (maar niet aan olie).
Zo is het bijvoorbeeld belangrijk dat je om voldoende vitamine C binnen te krijgen, voldoende groenten en fruit eet. Voor vitamine D ligt dat anders, vitamine D-rijke groenten zijn er niet echt, behalve champignons en andere paddenstoelen die een half uurtje in de zon gelegen hebben.
Vitamine D zit van nature niet in heel veel verschillende producten. Koploper is vette vis, met enige afstand gevolgd door vlees en eieren. Per 100 gram [2]: Paling (gerookt) 20,4 mcg.
Een gebrek aan vitamine D veroorzaakt rachitis bij kinderen. Bij volwassenen leidt een langdurig ernstig gebrek aan vitamine D door onvoldoende mineralisatie van het bot tot osteomalacie met diffuse bot- en spierpijnen en proximale spierzwakte (pijn in de bovenbenen en heupen, moeite met overeind komen, waggelgang).
Heb jij een vitamine D-supplement nodig? Mensen die extra vitamine D moeten gebruiken zijn: kinderen tot 4 jaar, ouderen, zwangere vrouwen en mensen met een getinte huid. Maar ook mensen die onvoldoende zonlicht op hun huid krijgen, omdat ze bijvoorbeeld weinig buitenkomen of een sluier dragen.
Een vitamine D tekort is ook in verband gebracht met duizeligheid.
Om je dagelijkse hoeveelheid vitamine D te halen, is het voldoende om (afhankelijk van je huidtype) dagelijks 15 tot 30 minuten onbeschermd met je handen en gezicht in de zon te zijn. Daarna is smeren met zonnebrandcrème belangrijk.
Bij mensen die veel drinken is een verminderde opname van Vitamine B1, vitamine A, D, E, en K. Daarnaast is er een verhoogde uitscheiding van B1 in de urine. Ook kan een tekort aan magnesium, ijzer en foliumzuur ontstaan.
Het sterkst is het verband bij ouderen. Uit onderzoek waarin een grote groep vrouwen van 50 jaar en ouder (81.189) werd gevolgd bleek dat depressies 21% minder vaak voorkwamen bij vrouwen die dagelijks meer dan 20 microgram vitamine D namen.
Vitamine D (colecalciferol) zorgt voor de opname van kalk en fosfaat uit het voedsel. Kalk en fosfaat zijn nodig voor een goede opbouw van botten en gebit. Het is te gebruiken bij vitaminegebrek en bij botontkalking.
Om dit te bereiken zijn veelal doseringen nodig van (ten minste) 50-100 mcg (2000-4000 ie) vitamine D per dag (volwassenen). Een dagdosis tot 100 mcg is veilig; een hogere dagdosis mag alleen worden ingenomen op advies van een deskundige.
Een tekort aan vitamine D zorgt dat je meer zweet. Je huid is daardoor droger, sneller geïriteerd en je hebt meer last van puistjes.
De impact van de zonnestralen is wel minder intens, want er zit immers een glaslaag tussen de straal en onze huid. De UVA-stralen worden grotendeels tegengehouden door het glas, maar de vitamine D die we krijgen van de UVA- en UVB-zonnestralen pikken we ook vanachter glas mee. En dat is heel mooi meegenomen!
VITAMINE D SUPPLEMENT
Volgens de richtlijnen van de Hoge Gezondheidsraad (HGR) wordt een supplement van 10 microgram per dag aanbevolen voor volwassenen gedurende de wintermaanden.
Vitamine D, net als de andere vetoplosbare vitamines A, E en K, neem je daarom het beste in bij een maaltijd, omdat in een maaltijd altijd wel een beetje vet zit. Op die manier kan het lichaam de vitamine vervolgens uit het vet in de voeding opnemen.
Een gebrek aan voldoende vitamine D gaat zelden gepaard met eenduidige symptomen. Kenmerken zijn vaak algemeen van aard, zoals vermoeidheid, spierzwakte, pijn in de botten of hoofdpijn. Hierdoor wordt de bron van de symptomen vaak niet onderkend totdat er echte deficiëntie-ziekten optreden.
Een vitamine D tekort kan dunner haar en haarverlies veroorzaken, dat moeilijk terug te draaien is. Hier wil je dus op letten. Er is ook een link gevonden tussen lage ijzer- en zinkwaardes en tijdelijk haarverlies, genaamd telogeen effluvium. Naast zonlicht is voeding een belangrijke bron van vitamine D.
Magnesiumtekort is meestal moeilijk te herkennen. Vooral spier- en zenuwstoornissen staan op de voorgrond: spierzwakte of -krampen, beven, stuipen. Ook psychische veranderingen kunnen voorkomen zoals toegenomen prikkelbaarheid, depressie en psychose.
Wanneer mensen lange tijd heel veel vitamine D innemen, kan dit schadelijk zijn voor de gezondheid. Er kunnen dan nierstenen ontstaan en kalkafzetting rondom organen en weefsels.
Op dit moment is er onvoldoende bewijs voor het suppleren van vitamine D bij patiënten met moeheid en vitamine D-deficiëntie. Wanneer een patiënt met moeheid vraagt om vitamine D-spiegelbepaling kunt u uitleggen dat bij een tekort het niet bewezen is dat suppletie leidt tot afname van moeheid.
Vitamine C heeft een positieve invloed op opname van seleen. Vitamine D bevordert calciumopname. Calcium heeft een belemmerende invloed op de opname van fosfor, magnesium, zink en ijzer (zowel heem als non-heem). Magnesium kan zich binden aan fosfor en zo de opname van magnesium belemmeren.