De aardappel komt oorspronkelijk uit Zuid-Amerika, maar is in veel Europese landen sinds de 16e eeuw een van de basisvoedingsmiddelen. In vele landen, waaronder Nederland en België, wordt de aardappel gezien als maaltijddrager.In andere landen telt hij mee als groentesoort.
Naast onbewerkte, verse aardappelen zijn er allerlei bewerkte aardappelproducten te koop. Zoals aardappelkroketjes, aardappelpuree, aardappelschijfjes, aardappelpartjes, chips, frites en rösti. Aan deze producten wordt vaak zout toegevoegd. Ook worden ze vaak voorgebakken.
Nederlanders zijn over het algemeen dol op aardappelen. En waarom? Omdat de aardappel goedkoop is en je er veel mee kunt doen. Je kan ze bakken, poffen, koken, frituren, chips van maken, tot friet snijden, pureren en nog veel meer!
De bladeren en stengels ervan kun je echt niet eten. Soms komen er aan de plant (boven de grond) besjes, en die zijn ook heel giftig. De knollen, de echte aardappels, zijn natuurlijk wel gewoon eetbaar, maar ze moeten wel eerst gekookt, gebakken, gefrituurd of gepoft worden.
Er zijn natuurlijk veel superlekkere alternatieven voor aardappels. Je kunt besluiten om meer groente te eten en de aardappels als bijgerecht te nemen. In plaats van aardappelpuree kun je puree maken van pompoen, knolselderij, bloemkool of broccoli.
Aardappelen bevatten minder calorieën
Vergeleken met eenzelfde portie gekookte aardappelen leveren gekookte deegwaren en rijst meer calorieën, minder kalium en geen vitamine C.
In Nederland hoort de aardappel niet bij de groenten, maar bij de brood en granen. Waarom is dat zo? In Nederland tel je aardappels niet mee als groenten. Net als groente bevatten aardappelen veel vitamines en mineralen zoals kalium, vitamine B6, foliumzuur en vitamine C.
Wie de eerste friet maakte is niet goed te achterhalen. Zowel de Fransen als de Belgen claimen de uitvinding van friet. De belgische historicus Jo Gérard zegt dat hij in een oud manuscript heeft gelezen dat er al friet werd gemaakt in 1680.
De aardappelplant
In april worden de pootaardappelen in de grond gestopt. Pootaardappelen zijn er voor bedoeld om nieuwe aardappelen te kweken. Uit de pootaardappel groeit namelijk een nieuwe plant en zo ontstaan er nieuwe aardappelen. In juni staat het veld vol met planten en gaan ze bloeien.
Wat is typisch Nederland is het land van de tulpen en windmolens. Een Hollander loopt op klompen en eet graag kroketten, drop en bruin brood met hagelslag. Een maaltijd bestaat in Nederland uit aardappelen, vlees en groenten en er wordt naar muziek uit een draaiorgel geluisterd.
De mensen aten vroeger van alles! Gevogelte, vlees, groenten en fruit. Eigenlijk een hele gezonde keuken. Ze aten alles wat er in de natuur voorkwam, zelfs kleine vogeltjes.
Aardappelen komen oorspronkelijk uit Zuid-Amerika, waar ze 'chunu' genoemd werden. Nadat de Spanjaarden in de zestiende eeuw Zuid-Amerika ontdekte, kwam de aardappel naar Europa. De aardappel is dus eigenlijk geen typisch Nederlands product, zoals je misschien zou denken.
De aardappel is een gezonde energieleverancier. Het levert energie in de vorm van complexe koolhydraten maar ook essentiële voedingsstoffen zoals voedingsvezels, mineralen en vitaminen. In de voedingsdriehoek staat de aardappel in de donkergroene zone, naast brood en andere volkoren graanproducten.
Voor een gemiddelde volwassene is 200 mg solanine schadelijk; de dubbele hoeveelheid kan zelfs dodelijk zijn. Aardappels bevatten gemiddeld 40 mg solanine per kg. Na het eten van meer dan 5 kilo aardappels in één keer kun je dus ziekteverschijnselen verwachten. Maar ook zonder solanine heb je dan al wel buikpijn.
De oudste aanwijzing voor het menselijk gebruik van wilde aardappelen komt van een 12500 jaar oude nederzetting (Laat Pleistoceen) in het huidige zuid-centraal Chili. In het zuiden van de Amerikaanse staat Utah zijn zetmeelkorrels gevonden van tussen 10900 en 10100 jaar oud.
Maar wat maakt Belgische friet nou zo lekker? De Belgische friet is gemaakt van een aardappel die speciaal voor het frituren is geteeld. De verse aardappels (bijvoorbeeld een Bindje) worden eigenhandig geschild en gesneden.
Frietjes worden traditioneel gebakken in dierlijk vet (ossenwit en/of paardenvet). Dat zorgt voor die typische smaak en geur, maar is helaas minder gezond doordat het meer verzadigd vet bevat. Daarom worden frietjes tegenwoordig ook in plantaardige olie gebakken, of in een mengsel van de twee.
Langste friet: Stephan Tyvaert uit Gent bakte in 4 uur tijd een friet, gemaakt van aardappelpuree, van 9 m, 79 cm en 4 mm lengte en een dikte van 2 x 2 cm.
Wat zijn nachtschades? De nachtschade maakt deel uit van een bepaalde plantenfamilie. Hieronder vallen de gewone aardappel (de zoete aardappel is afkomstig van een andere familie en is dus géén nachtschade), tomaat, aubergine, pepers (niet peperkorrels), goji-bes en paprika.
Waar halverwege de vorige eeuw nog vele handen hielpen bij het looftrekken van aardappels om het blad te doen afsterven, wordt loof tegenwoordig vooral doodgespoten. Met metingen kan de hoeveelheid gif beter worden afgestemd op de fase waarin de plant zich bevindt.
Buiten Nederland wordt de aardappel inderdaad regelmatig gezien als groente. In Nederland plaatsen we de aardappel bij brood en graanproducten. Dat heeft te maken met de voedingsstoffen in aardappel en de plek die de aardappel van oudsher inneemt bij de maaltijd.
Wat zegt de gezonde meetlat? Met honderd gram gekookte aardappels op je bord, werk je 83 kcal naar binnen. Honderd gram spaghetti levert je 131 kcal aan energie. Aardappelen bevatten minder eiwitten (2 gram) dan volkorenpasta (5.5 gram).
100 gr bruin brood (ongeveer 3 middelgrote sneden) is ongeveer 240 kcal of 1 snede brood is ongeveer 80 kcal. 100 gr gekookte aardappelen (ongeveer 2 middelgrote aardappelen) is 76 kcal. Brood en aardappelen zijn dus geen calorierijke voedingsmiddelen maar wel zeer waardevol in onze voeding.
Eet ongezonde bronnen van koolhydraten zoals snoep, koekjes, chips, jam, witbrood, cornflakes, witte rijst, frisdrank en vruchtensap met mate. Deze voedingsmiddelen bevatten veel suikers en calorieën en laten je bloedsuiker snel stijgen.