Voor onweersbuien hebben we veel vocht en sterke verticale bewegingen in de luchtkolom nodig. Om dit laatste te kunnen krijgen moet de atmosfeer onstabiel zijn. Nu kunnen er grote wolken ontstaan die uiteindelijk tot een buienwolk kunnen groeien. We noemen een buienwolk een cumulonimbus.
Regen is een vorm van neerslag waarbij waterdruppels uit een wolk vallen. Als de temperatuur van de wolk en de lucht onder de wolk boven nul is, bestaat de wolk geheel uit water. Door botsing van waterdruppeltjes kunnen de druppels verder aangroeien. Zijn ze groot genoeg, dan vallen ze uit de wolk en regent het.
Een bui is een cumulonimbus wolk die in korte tijd veel neerslag produceert; in het algemeen korter dan een uur. Buien treden vaak op bij koufronten en onderscheiden zich van de langdurige neerslag die voorkomt bij de passage van een warmtefront of een occlusiefront.
Lokale neerslag van meer dan 25 millimeter in een uur noemen we een hoosbui, terwijl meer dan 50 millimeter in één dag wordt aangeduid met 'een dag met zware neerslag'.
Als we kijken naar de hoeveelheid regen, vind je de natste plek op aarde, in India. Het is het dorpje Mawsynram in de staat Meghalaya. Het regent daar echt veel. Per jaar valt daar gemiddeld 11.872 millimeter regen.
Augustus spant de kroon. In die maand valt de meeste regen, bijna 88 millimeter gemiddeld over het land. De kustprovincies hebben dan de meeste regen te verduren met op grote schaal meer dan 100 mm. In april valt de minste regen, bijna 41 millimeter.
De warme komen meestal overdag voor, niet 's nachts. 'S Nachts is er niet zo veel verdamping, afgezien van de aanzienlijk koudere grond. Dit alles zorgt ervoor dat de hagel onopgemerkt blijft.
De regendruppel die op je neus spat, kan enkele seconden oud zijn, maar evengoed enkele minuten of mogelijk nog veel langer. Zeker sneeuwvlokken kunnen er een uur over doen om het aardoppervlak te bereiken.
Als lucht afkoelt, verandert waterdamp in waterdruppeltjes. Dit heet condenseren. Er ontstaan wolken van piepkleine druppeltjes in de lucht. Veel piepkleine druppeltjes samen vormen één regendruppel.
Neerslag als regen en sneeuw ontstaat alleen als er wolken zijn. En al valt de regen meestal uit grote, dikke wolken, het kan ook regenen bij dunne bewolking. Als de wolken maar ijskristallen bevatten waar de regen uit ontstaat, en dat is bij hoge, dunne bewolking vaak het geval.
Alle neerslag begint als sneeuw, behalve de zo karakteristieke motregen die bij temperaturen boven nul lager in de atmosfeer tijdens stabiele situaties ontstaat. Zodra waterdamp condenseert, ontstaan wolken.
Centraal Afrika en Florida tellen de meeste bliksems. Dat blijkt uit satellietmetingen van de NASA, die wereldwijd in kaart zijn gebracht. Door de warmte stijgt de lucht daar sterk waardoor gemakkelijk buien ontstaan.
Dit is vaak rond een rivier en dus vragen veel mensen zich af of een rivier invloed heeft op een onweersbui. Het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) heeft onderzoek gedaan naar dit fenomeen. Wat blijkt: het lijkt misschien zo, maar rivieren hebben geen invloed op onweersbuien!
Donder wordt veroorzaakt doordat de lucht die direct grenst aan de bliksemschicht plotseling zeer sterk wordt verwarmd en daardoor zeer snel uitzet. Deze uitzetting veroorzaakt een geluidsgolf. Het geluid van de donder legt in drie seconden een afstand van ongeveer één kilometer af.
De Veluwe is met ruim 950 mm per jaar het gebied waar op jaarbasis de meeste regen valt, in Midden-Limburg (minder dan 750 mm per jaar) valt de minste neerslag.
Een natte dag is een dag met binnen een etmaal een hoeveelheid van 10 millimeter of meer. Een jaar telt landelijk gemiddeld 22 natte dagen. Om van een dag met zware regen te spreken moet er op minstens één van de officiële weerstations 50 millimeter of meer zijn gevallen.
Een liter water, uitgespreid over een opperv1ak van 1 vierkante meter geeft een laagje van 1 mm dikte. Een gewone bui geeft ongeveer 1 tot 3 mm, flinke buien 3 tot 10 mm en zware buien nog meer dan 10 mm.
Onweer ontstaat in de koelere luchtlagen. Bij hitte warmt de lucht dicht bij de grond flink op, maar hoog in de lucht is de temperatuur vele malen lager. Op zo'n 10 kilometer hoogte kan het wel -50 graden zijn. Hoe warmer het aan de grond is, hoe meer en hoe hoger de lucht stijgt.
En de winnaar is, …. misschien niet onverwacht, Athene! Daar regent het slechts 365 millimeters per jaar, dat nat valt op amper 43 dagen. Even snel rekenen: 365 – 43 = dat zijn 322 droge dagen per jaar!
Het droogste plekje ter wereld is, volgens gegevens van de WMO, Arica, een stadje met nog geen 200.000 inwoners in het noorden van Chili. Over een periode van 59 jaar viel er jaarlijks gemiddeld slechts 0,76 millimeter regen, dus minder dan 1 millimeter!
Crkvice, Kroatië De titel voor de natste plek van Europa gaat naar het Kroatische bergdorpje Crkvice. Jaarlijks valt er in het 650 inwoners tellende dorpje maar liefst 4.651 millimeter regen.
De Sahara-woestijn in Afrika is kurkdroog en Al-Kufrah in het land Libië is het allerdroogste stukje van de woestijn. Er valt nog geen millimeter regen per jaar!
Zoetermeer is als eerste aan de beurt in een drieluik over klimaatverandering. Volgens de eerder dit jaar bijgestelde langjarige neerslagstatistieken van het KNMI valt er gemiddeld genomen nergens in Nederland meer regen dan in Zoetermeer, 972 millimeter per jaar.