Je gebruikt een trema wanneer je twee opeenvolgende klinkers niet als één klank mag lezen. Je zet dan op de tweede klinker een trema: reünie. Het gaat om de volgende combinaties van klinkers: aa, ae, ai, au, ee, ei, eu, oe, oi, oo, ou, ui en uu.
Een trema geeft aan dat de klinkerletter niet samen met de voorgaande klinkerletter als één lange klank of tweeklank uitgesproken mag worden, maar dat er een nieuwe lettergreep begint. Het trema komt op de eerste letter van de nieuwe lettergreep.
Wanneer gebruik je een trema? Een trema gebruik je als er meerdere klinkers naast elkaar staan die samen één klank kunnen zijn, terwijl ze juist niet bedoeld zijn als één klank. Trema's kom je tegen in woorden als ruïne. Als je daarin geen trema schrijft (ruine), staat er een ui, zoals in ruit.
Latijnse leenwoorden die eindigen op -eum, -eus en -ei, krijgen geen trema: museum, petroleum, baccalaureus, extraneus, baccalaurei, extranei (hier is een aparts pagina over op onze site). Franse leenwoorden die op -ien of -ienne eindigen, krijgen geen trema: opticien, elektricien, lesbienne, comédienne.
Probeer eerst: Alt + u om een e met trema (ë) in te geven. Mocht dat niet werken, probeer dan dit: Als uw standaard schermtoetsenbord het Amerikaanse toetsenbord is, moet u overschakelen naar een ander toetsenbord om te typen met letters met accenten: Open het schermtoetsenbord van uw Chromebook.
Een ongeleed woord is een woord waarin geen enkele samenstelling, afleiding of vormverandering door een verbuiging of een vervoeging te onderscheiden is. Voorbeelden zijn keuken, deur, snel, wandel.
Een trema is de naam voor de twee puntjes die je kind op een klinker (a, e, o, i en u) kan zetten. Dit leesteken wordt gebruikt als twee klinkers die naast elkaar staan één klank kunnen vormen, maar niet bedoeld zijn als één klank.
Ook nu is het trema nodig om aan te geven dat bij de e een nieuwe lettergreep begint. Het is dus economíé - economieën, industríé - industrieën, therapíé - therapieën, maar bactérie - bacteriën, pórie - poriën. De meeste woorden die op -ie eindigen, krijgen in het meervoud trouwens een s.
Zoëven: sinds 1995 'fout'
Tot 1995 werd zoëven met een trema geschreven, net als meeëten en toeëigenen. In 1995 is besloten dat zo-even, mee-eten en toe-eigenen samenstellingen zijn, net als auto-eigenaar en cello-ensemble. In samenstellingen gebruik je een streepje als er klinkerbotsing dreigt, geen trema.
Om te voorkomen dat de combinatie ie als 'ie' wordt uitgesproken, komt er een trema op de e. Naast cliënt bestaat ook het uit het Engels overgenomen client: 'computer die gegevens gebruikt die op een server zijn opgeslagen'. Dit woord wordt zonder trema geschreven, net als in de taal van herkomst.
Het trema wordt geplaatst bij de volgende 14 lettercombinaties: ee, ei, eu, ie, aa, ae, ai, au, ui, uu, oe, oi, oo en ou. Als er meer dan twee klinkercombinaties zijn, dan krijgt de klinker na de i geen trema – de e en i die erna volgen krijgen wel een trema.
Wat is de juiste spelling: financiëel of financieel? Juist is: financieel, zonder trema. Als er twee of meer klinkers op elkaar volgen, heb je soms een probleem.
Klemtoon (of: accent) is de nadruk waarmee een woord of woorddeel wordt uitgesproken. Bij meerlettergrepige woorden ligt de hoofdklemtoon bij het gewone spreken in de meeste gevallen op een bepaalde lettergreep (bijvoorbeeld beklemtoonde lettergreep).
Maar als je wilt weten waar de klemtoon van een woord ligt moet je proberen de nadruk in een woord steeds op een andere plek te leggen. Vaak hoor je dan wel of het goed klinkt of niet. Zo ligt in het woord tafel de klemtoon op de eerste lettergreep (ta) en niet op de tweede lettergreep (fel).
Een bacterie is een cel zonder celkern en wordt ook wel een micro-organisme genoemd. Ze zijn zo klein, dat ze nog net met de lichtmicroscoop te zien zijn. Bacteriën zien er onder de microscoop uit als bolletjes, staafjes of spiraaltjes.
Accent op beginletter
Een uitzondering is één. Als één aan het begin van een zin voorkomt, vervalt het eerste accent op de hoofdletter e. Het is dus Eén, met alleen een accentteken op de tweede e.
Trema/umlaut (ä, ë, ï, ö, ü, ÿ): typ het teken " (links naast de Enter-toets) en daarna de letter.
Het woord '-gaam' staat niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie.
ii - nazi-ideologie, ski-instructeur, groei-impuls (ii is geen tweeklank, maar het streepje is toch verplicht)