Wetenschappelijk onderzoek dient objectief van aard te zijn en dient te repliceren zijn. In totaal zijn er acht eigenschappen welke onderzoek wetenschappelijk maken: doelgerichtheid, striktheid, testbaarheid, repliceerbaarheid, precisie en betrouwbaarheid, objectiviteit, generaliseerbaarheid en de mate van eenvoud.
Wetenschappelijk onderzoek is onderzoek dat strikt volgens de methodologische regels voor onderzoek die binnen dat vakgebied gelden is uitgevoerd. Wat men precies onder wetenschappelijk onderzoek verstaat, kan dus per vakgebied verschillen (maar de verschillen zijn meestal niet heel erg groot).
In de wetenschap worden drie termen gebruikt om onderscheidt te maken in de verschillende benaderingen van onderzoek: 'fundamenteel onderzoek', 'klinisch onderzoek' en 'translationeel onderzoek'. Hoewel er geen strikte grenzen zijn tussen deze categorieën, zijn er wel verschillen.
In toegepast onderzoek wordt bestaande wetenschappelijke kennis toegepast op het analyseren en oplossen van praktijkproblemen. Fundamenteel onderzoek start met een kennisprobleem van de wetenschap en is gericht op het genereren van nieuwe wetenschappelijke kennis.
Een promotietraject bestaat uit het doen van origineel wetenschappelijk onderzoek onder begeleiding van een hoogleraar en duurt over het algemeen vier jaar. Zo'n 400 promovendi verdedigen elk jaar hun proefschrift aan de Universiteit Leiden, verdeeld over alle disciplines die de universiteit rijk is.
De wetenschappelijke methode is een systematische manier om kennis te vergaren. De gevolgde methodes variëren tussen de formele, empirische en sociale wetenschappen. Binnen de verschillende vakgebieden evolueren, soms na lange discussies, inzichten en gevolgde methoden.
De eerste stap om tot een juiste onderzoeksvraag te komen is het beantwoorden van de vraag 'waarom ga je onderzoeken, evalueren of monitoren? ' Het beantwoorden van deze vraag geeft je een beeld van het soort onderzoeksvraag dat je gaat stellen, welke informatie je nodig hebt en welke antwoorden je nodig hebt.
Betrouwbaarheid en validiteit zijn sterk aan elkaar gerelateerd, maar duiden op verschillende kwaliteiten van het onderzoek. Zo kan een meting betrouwbaar zijn, zonder valide te zijn. Daarentegen is een valide meting doorgaans ook betrouwbaar.
Een wetenschappelijk artikel kan je het best zoeken via een databank. Er bestaan zowel algemene databanken (bv. Google Scholar, Scopus, Web of Science) als disciplinespecifieke databanken (bv. PubMed voor gezondheidswetenschappen).
Wat is betrouwbaarheid? Bij betrouwbaarheid gaat het om hoe consistent een methode iets meet. Hierbij is het van belang dat de uitkomsten hetzelfde zijn als je de meting of het gehele onderzoek op exact dezelfde wijze nog een keer uitvoert (reproduceert of repliceert).
De belangrijkste onderdelen zijn de validiteit van je onderzoek, of je verwachtingen juist waren, of er beperkingen zijn en wat als eventueel vervolgonderzoek kan dienen.
Wetenschappelijk onderzoek is pas echt betrouwbaar als het meerdere malen herhaald is, het liefst door verschillende, onafhankelijke onderzoeksgroepen. Maar wel altijd met zo sterk mogelijk vergelijkbare methoden.
Zoals hiervoor aangegeven wordt de kwaliteit van een kwalitatief onderzoek vaak getoetst aan de hand van de vier pijlers: geloofwaardigheid (credibility), overdraagbaarheid (transferability), afhankelijkheid (dependability) en bevestigbaarheid (confirmability) van (Guba, 1981) en Lincoln and Guba (1985).
Een onderzoeksopzet, research design of design of experiment is de planning van de uit te voeren stappen van wetenschappelijk onderzoek. De termen research design (RD) en design of experiment (DOE) worden vooral gebruikt in het wetenschappelijk onderzoek en onderwijs.
Vragenlijsten, registratieformulieren, schalen, beoordelingslijsten, protocollen: in onderzoek zijn dit allemaal meetinstrumenten. Ze zijn bedoeld om de realiteit op de een of andere manier om te zetten in iets meer formeels, een concept, een code, een cijfer, een reeks getallen, verbanden, al of niet gekwantificeerd.
Het onderzoeksvoorstel bestaat uit een titelpagina, inhoudsopgave, inleiding, theoretisch kader, hoofd- en deelvragen, onderzoeksopzet, planning en literatuurlijst. Houd er echter wel rekening mee dat onderwijsinstellingen andere eisen kunnen stellen aan de opbouw van het onderzoeksvoorstel.
Definitie van empirisch onderzoek
Empirische kennis is kennis die voorkomt uit wetenschappelijke ervaringen (onderzoek). Bij empirisch onderzoek beantwoord je je onderzoeksvraag door systematisch data te verzamelen met behulp van een empirische onderzoeksmethode.
Wetenschap wil onder meer aspecten van de ervaren werkelijkheid op een systematische en gedegen wijze onderzoeken en proberen te begrijpen. Daarmee kan men de werkelijkheid zoals de natuur soms beheersen en soms verschijnselen voorspellen.
Russell zegt dat wetenschap een betrekkelijk recent verschijnsel is en hij vergelijkt daarbij wetenschap met kunst. En hij schrijft: “Science as an important force begins with Galileo” (p. 9).
Medisch-wetenschappelijk onderzoek is erg kostbaar. De kosten voor het hele proces – van ontdekking in het laboratorium tot het kunnen voorschrijven als nieuwe behandeling – kunnen wel 1 miljard euro bedragen. Trials worden op verschillende manieren gefinancierd.
Met promoveren (letterlijk 'promotie maken') wordt het hele proces bedoeld van het doen van een promotieonderzoek, het schrijven van een proefschrift en het verdedigen van het proefschrift voor een commissie (de promotie). Daarna mag iemand zich gepromoveerd noemen en de titel 'doctor' (dr. of PhD) voeren.
PhD staat voor het Latijnse woord philosophiæ doctor: 'doctor in de filosofie'. Je haalt een PhD door promotieonderzoek te doen, een proefschrift te schrijven en dat proefschrift te verdedigen voor een commissie. Als je dat hebt gedaan, mag je je gepromoveerd noemen en de titel 'doctor' (dr.) voor je naam zetten.