Vaak ontstaat piekeren wanneer je je onrustig en gestrest voelt en weinig ruimte hebt in je hoofd om rustig na te denken. Psycholoog Margit Nooteboom ziet dit vaak terug in de praktijk als iets wat veel stress kan veroorzaken en voor een negatieve spiraal zorgt.
Een piekerstoornis, ook wel dwangmatig piekeren of gegeneraliseerde angststoornis, is een stoornis waarbij je ongecontroleerde angst hebt voor normale dingen in het leven. Het piekeren begint geleidelijk, maar neemt uiteindelijk je hele dag over.
"Piekeren is een mechanisme om met stress om te gaan. Iemand is ergens gestrest over en piekert dan over een oplossing." Uit het onderzoek van Schlinkert blijkt dat piekeren al invloed op je lichaam heeft bij korte stressmomenten.
Het is goed te beseffen dat piekeren een functie heeft op korte termijn: het geeft een gevoel van controle en zolang je aandacht naar gedachten gaan hoef je niet te voelen hoe verdrietig je bent of hoe pijnlijk bepaalde feiten uit je leven zijn. Dit is heel belonend op korte termijn.
Piekeren is een mentaal proces waarbij je dezelfde gedachten steeds herhaalt of bepaalde zaken keer op keer overdenkt. Piekeren is in die zin eigenlijk gedrag – het herhalen van gedachtes – wat je een angstig of onrustig gevoel kan geven.
Piekeren kan een kenmerk zijn van een gegeneraliseerde angststoornis (ook wel piekerstoornis genoemd). Je hebt dan het gevoel dat je niet meer kunt stoppen met piekeren en je maakt je continu zorgen over dingen die horen bij het dagelijks leven.
Oorzaken piekeren
Een gegeneraliseerde angststoornis is voor een deel erfelijk. Dezelfde erfelijk aanleg speelt ook een rol in de ontwikkeling van een depressie. Omstandigheden maken uit of iemand een depressie of een gegeneraliseerde angststoornis krijgt.
Sertraline vermindert vooral de angstgevoelens zoals piekeren, slaapproblemen, prikkelbaarheid en trillen. Het is belangrijk om het medicijn minstens een jaar te blijven gebruiken. U voorkomt hiermee dat de klachten terugkomen. Het kan één tot drie maanden duren voordat u het effect van sertraline merkt.
Oorzaken van piekeren
Wanneer je vaak piekert, kun je klachten ervaren zoals angst en een gespannen of gestrest gevoel. Je kunt je moeilijk concentreren, hebt misschien slaapproblemen en kunt situaties of problemen niet goed relativeren. Snel gaan piekeren kan in je persoonlijkheid zitten.
Het lukt je niet om te stoppen met piekeren. Hierdoor kan ook een angst ontstaan om gek te worden, omdat je je gedachten niet meer onder controle hebt. Wanneer je buitensporige angst ervaart over zaken in het dagelijks leven kan het zijn dat je een gegeneraliseerde angststoornis hebt.
Negatieve gedachten
Negatief denken komt voort uit angst. Angst voor het onbekende, angst voor verlies aan controle, angst dat het niet goed komt. Niet voor niets is er de uitspraak: 'de mens lijdt nog het meest aan het lijden dat hij vreest'.
Negatieve gedachten zijn voornamelijk afkomstig van je overtuigingen. Je overtuigingen bepalen de manier waarop je naar alles kijkt. Naar jezelf, andere mensen, je leven, je uitdagingen.
Er zijn wetenschappers (zoals Dick Swaab, emeritus hoogleraar in de neurobiologie) die van mening zijn dat je gedachten een biologisch fenomeen zijn. Ze worden gecreëerd door je hersenen op basis van bijvoorbeeld je ervaringen, je DNA, wat je geleerd hebt op school en je karaktereigenschappen.
Kenmerkend voor een piekerstoornis is dat je minstens zes maanden die overmatige en onbeheersbare bezorgdheid hebt over allerlei verschillende dagelijkse zaken. De stoornis drukt een stempel op je leven. Bij een piekerstoornis heb je tenminste drie van onderstaande klachten: onbeheersbaar piekeren.
Vroeger werd gedacht dat intrusieve gedachten verborgen verlangens lieten zien, maar nu denken deskundigen daar gelukkig anders over, zegt psychiater Menno Oosterhoff deze maand in Psychologie Magazine: 'Het zijn juist gedachten aan dingen die je absoluut níét wilt, maar daardoor een soort aantrekkingskracht uitoefenen ...
Als iemand een vol hoofd heeft, kan dat diverse oorzaken hebben. Vaak is het niet alleen maar stress, een hoge werkdruk of afhankelijk van de intelligentie van iemand. Een hoofd kan ook vol zitten met emotionele blokkades en belemmeringen. Het één heeft vaak invloed op het ander.
Heb je over een lange periode veel negatieve gedachten, veel piekergedrag of zorgen om de toekomst? Dit kan tot chronische stress leiden en niet alleen je mentale gezondheid beïnvloeden, maar ook je fysieke gezondheid (3).