Wanneer het lichaam een schadelijke stimulus detecteert, signaleren de pijnreceptoren in de hersenen deze om de dreiging te beoordelen en een bijbehorende actie in te zetten. In deze vorm is pijn niet gerelateerd aan gevoelens of emoties; het is gewoon een lichamelijke functie.
Emotionele pijn is pijn die zich uit via je emoties. Denk hierbij aan intens verdriet, angst of woede. Eigenlijk is emotionele pijn iets heel normaals. Wanneer jij iets of iemand verliest, dan is het normaal dat je hierom rouwt.
Opgekropte gevoelens van verdriet, teleurstelling, of droefheid kunnen je lichaam uitputten, want het kost veel energie om je emoties weg te stoppen en je tranen binnen te houden. Je draagt haast fysiek de last van je negatieve emoties waardoor je je uitgeput voelt en zelfs pijn ervaart.
In Vermoeidheid als emotie stelt psychotherapeut Ronald Pino dat moeheid, hoewel ervaren als een lichamelijke toestand, toch veeleer een geestesgesteldheid is. Bij moeheid is er hetzelfde aan de hand als bij blozen, dat zichtbaar lichamelijk van aard is, maar de uitdrukking is van een psychologisch verschijnsel.
Chronische pijn is geassocieerd met kwetsbaarheid voor stressoren, waardoor depressie, angst en emotionele problemen kunnen ontstaan, die op hun beurt weer de pijn verergeren. Een deel van de mensen met chronische pijn is zich verminderd bewust van hun emoties.
Een veelvoorkomende oorzaak is stress. Je kunt bijvoorbeeld veel deadlines op je werk hebben of weinig waardering ontvangen. Kritiek van andere mensen kan ook stressvol zijn, net als te weinig tijd voor jezelf. Wanneer je veel stress hebt, kun je overbelast raken.
Emotionele pijn wordt namelijk zichtbaar in de manier waarop je je verhaal verteld. Misschien verschiet je van kleur; worden je ogen vochtig; ballen je handen zich tot vuisten; of versnelt je ademhaling. Het kan ook zijn dat je iets zeer heftigs zegt zonder een spoor van emotie.
Uit een Amerikaans onderzoek zijn aanwijzingen naar voren gekomen dat een bepaald gebied in de hersenen betrokken is bij pijnbeleving en mogelijk pijn zelfs kan uitschakelen. Het gaat om de amygdala, een structuur die onder andere bekend staat om het reguleren van angst en angstreacties.
Pijn kan betekenen dat iets in het lichaam beschadigd is of wordt. Zoals bij een wond, ontsteking, ziekte of gebroken been. Pijn zorgt ervoor dat we iets doen om (meer) schade te voorkomen en het lichaam te laten genezen. Bijvoorbeeld een hand wegtrekken van een hete pan.
Een emotie is een lichamelijke reactie op hetgeen wat je voelt of ziet. Het is een reactie op ons gevoel: het gekleurde gevoel of onze intuïtie. In ons lichaam zitten spiegel neuronen. Als je iemand heel hard ziet vallen van zijn fiets, dan voel je dat.
Hevige emoties
En wat bleek: vernedering leidt inderdaad vaak tot heviger emoties dan boosheid of blijdschap. Sterker nog: het is een van de sterkste emoties die een mens kan voelen.
Een emotie is een innerlijke beleving of gemoedsbeweging als blijheid, bang, boosheid, bedroefd dat door een bepaalde situatie wordt opgeroepen of spontaan kan optreden. Emoties zijn subjectieve belevingen en gaan samen met lichamelijke reacties en gezichtsuitdrukkingen en gedrag.
Recent onderzoek heeft echter aangetoond dat mensen met liefdesverdriet ook daadwerkelijk fysieke pijn kunnen voelen. Dit komt omdat onze hersenen de emotionele pijn van het einde van een relatie op dezelfde manier registeren als fysieke pijn, zoals bijvoorbeeld je arm stoten.
Loslaten betekent simpelweg dat je het niet langer vasthoudt — wat veel energie kost. Het is vergelijkbaar met fysieke ballast vasthouden. Het wordt steeds zwaarder en uiteindelijk is het bijna ondragelijk. Van een loodzware boodschappentas ben je ook blij als die eenmaal thuis op de keukenvloer staat.
Psychologische pijn, mentale pijn of emotionele pijn is een onaangenaam gevoel van psychologische, niet-fysieke oorsprong. Edwin S. Shneidman, beschreef het als 'geestelijk lijden of een geestelijke kwelling'. Emotionele pijn wordt beschouwd als een onontkoombaar aspect van het menselijk bestaan.
Verzet je niet tegen de pijn die je hebt, maar laat de pijn toe. Het touwtrekken met het monster zal de pijn alleen maar erger maken en zal zorgen dat je lijdt aan de pijn. Laat je afleiden door dingen waar je plezier en ontspanning aan beleeft.
Je leest het goed, het is ons brein dat beslist of er pijn is. Als je een wondje hebt aan je vinger, dan komt die gevaarboodschap continu aan, ook in je brein, maar dan kan mijn brein beslissen dat het niet belangrijk is om dat dan te voelen.
Negeren of afleiden werkt soms wel op de korte termijn, maar niet op de lange termijn! Wanneer we de pijn welbewust opmerken, bemerken we een zekere vloeibaarheid, alsof er beweeglijkheid, misschien zelfs 'kleur', in zit. Als ze zo haar onveranderlijke karakter wat verliest, kan ze minder overheersend worden.
Vrijwel elke emotie veroorzaakt meer activiteit in de borst: een blijk een versnelde hartslag en ademhaling. Dat mensen het hoofd ook vaak rood inkleuren duidt op activiteit van de gezichtspieren, maar ook op veranderingen in gedachten en gevoelens.
Na verloop van tijd worden het onverwerkte emoties. Dat uitgestelde en onverwerkte emoties op de achtergrond veel energie vragen, wordt vaak minder goed beseft: het zijn verborgen energieslurpers en kunnen leiden tot een lusteloos gevoel en allerlei ander ongemak.
Mentale pijn kan verschillende oorzaken hebben, zoals stress, een burn-out of een depressie. U ervaart fysieke pijn, maar hier is geen lichamelijke oorzaak voor te vinden.
De kleinste taken zijn al te veel gevraagd en dat kan zorgen voor gevoelens van falen. Als je een burn-out hebt, dan heb je vaak ook veel klachten die voorkomen bij een depressie. Zo voel je je vaak somber, lusteloos en heb je last van schuldgevoelens. De ziektebeelden zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden.
Bij emotionele verwaarlozing gaat het vaak juist om dingen die ouders níet doen: ze geven een kind geen aandacht, liefde, emotionele steun en bevestiging. Of hun gedrag is heel onvoorspelbaar, het ene moment lief, het andere moment afwijzend, waardoor een kind geen veiligheid voelt.