Vast en vloeibaar frituurvet, maar ook frituurolie, bestaan vooral uit plantaardige oliën. Zonnebloemolie, sojaolie, koolzaadolie en palmolie zijn de belangrijkste grondstoffen voor frituurvet. Deze oliën worden respectievelijk gewonnen uit zonnebloemen, soja, koolzaad en palmbomen.
Nederland haalt ruim driekwart van zijn zonnebloemolie uit Oekraïne – en die import ligt nu stil. Door de oorlog in Oekraïne ontbreken inmiddels flessen zonnebloemolie en aanverwante producten in de supermarktschappen. Producenten van levensmiddelen zoals chips en babyvoeding kampen ook met tekorten.
Vast frituurvet wordt meestal gemaakt van plantaardige oliën of het wordt gemaakt van dierlijk vet, zoals rundvet. Vast frituurvet bevat meer verzadigde vetzuren dan vloeibaar frituurvet of olie. Vast frituurvet is in dozen verpakt, met daarin verschillende wikkels met blokken frituurvet.
Het frituren begon in Europa in de dertiende eeuw, vooral door invloed vanuit het Midden-Oosten, en in de Lage Landen kwam het in de zestiende eeuw in zwang, vooral beslag en vlees werden toen gefrituurd.
Wie in de supermarkt op zoek gaat naar frituurolie, botst vaak op lege rekken. Een gevolg van de oorlog in Oekraïne. Rusland en Oekraïne staan immers in voor driekwart van de wereldexport van zonnebloemolie, de meest gebruikte frituurolie. Toch zijn er ook alternatieven om je frietjes in te bakken.
De grootste producent van zonnebloemolie is Oekraïne, nipt gevolgd door Rusland. Ook halen we een deel uit onder andere Argentinië, Frankrijk, Hongarije en Turkije. Omdat de import nu grotendeels stilligt, is er een tekort aan zonnebloemolie ontstaan.
Wie de eerste friet maakte is niet goed te achterhalen. Zowel de Fransen als de Belgen claimen de uitvinding van friet. De belgische historicus Jo Gérard zegt dat hij in een oud manuscript heeft gelezen dat er al friet werd gemaakt in 1680.
Het beste om in te bakken of te frituren is olie of zachte of vloeibare margarine uit een fles. Behalve vloeibaar frituurvet is gewone plantaardige olie, zoals zonnebloemolie en olijfolie, ook geschikt om in te frituren.
De frituur vindt zijn oorsprong op Belgische kermissen in de 19e-eeuw toen de eerste frietkoten mobiel waren. Men vermoedt dat de oudste frituur van België in Antwerpen stond: in 1842 bevond die zich aan het Steen en later verhuisde het naar de Groenplaats.
De prijs van eetbare oliën als palmolie en zonnebloemolie stijgt hard door de oorlog in Oekraïne, droogte en exportbeperkingen. De prijs van palmolie, de basis voor veel producten, is verdubbeld, terwijl zonnebloemolie en sojaolie 50 procent duurder zijn geworden.
Cafetaria's die Verantwoord Frituren gebruiken vloeibaar frituurvet of frituurolie. Daarin zitten, in vergelijking met vaste frituurvetten, veel onverzadigde vetzuren in. Onverzadigde vetzuren helpen een normaal cholesterolgehalte te behouden.
Frituren helpt alleen niet om gezonder te eten, vertelt Astrid Postma, expert voeding en gezondheid van het Voedingscentrum. "Met frituren worden altijd meer calorieën toegevoegd. Neem bijvoorbeeld een gewone aardappel. Die bevat ongeveer 80 kilocalorieeën.
Dat komt door de oorlog in Oekraïne, waar Nederlandse bedrijven tweederde van hun zonnebloemolie vandaan halen. Als gevolg van de schaarste raakt het zonnebloemolieschap in de supermarkt leeg. Om tekorten tegen te gaan, wordt de verkoop van zonnebloemolie in supermarkten soms beperkt.
"Er is nog steeds sprake van schaarste", aldus directeur Frans Claassen van MVO. "Ook is een deel van de zonnebloemolie die nu toch uit Oekraïne komt, niet bewerkt. Dat moet dan alsnog gebeuren, wat leidt tot hogere kosten. En er zijn handelaren in het gat gesprongen.
Er is een tekort aan zonnebloemolie omdat de export vanuit de Oekraïne is stilgevallen. Zonnebloemolie zit in heel veel verschillende producten. Bedrijven zijn bezig om de zonnebloemolie (deels) te vervangen door andere plantaardige oliën, zoals raapzaadolie of sojaolie.
Van frituren worden producten erg vet. En veel vet levert veel calorieën. Frituurolie bevat vooral onverzadigd vet wat bekend staat om positieve gezondheidseffecten. Frituurolie is daarom gezonder dan hard frituurvet, dat vaak veel verzadigd vet bevat.
Frituurolie, zonnebloemolie of frituurvet kopen bij 4UStore? Zoals eerder aangehaald kan je bij 4UStore frituurvet kopen. Hiernaast vind je bij 4UStore ook frituurolie.
Ons advies? Gebruik rijstolie. Deze neutrale, plantaardige olie geeft amper geur af tijdens het bakken en is niet al te duur. Zet er een kom natuurazijn naast (dit absorbeert eventuele geurtjes) en je hebt écht nergens last van.
Maar wat maakt Belgische friet nou zo lekker? De Belgische friet is gemaakt van een aardappel die speciaal voor het frituren is geteeld. De verse aardappels (bijvoorbeeld een Bindje) worden eigenhandig geschild en gesneden.
Patat betekent dus 'aardappel' en 'frites' betekent dat het gefrituurd is. Aangezien je naast aardappelen nog veel meer kunt frituren, is het eigenlijk niet logisch om de bereidingswijze tot afkorting te maken. Maar ja, de aardappel is wel de koning onder de gefrituurde snack. De opper-frites is dus friet.
Langste friet: Stephan Tyvaert uit Gent bakte in 4 uur tijd een friet, gemaakt van aardappelpuree, van 9 m, 79 cm en 4 mm lengte en een dikte van 2 x 2 cm.
Zo is twee derde van alle zonnebloemolie die Nederland invoert, afkomstig uit Oekraïne. Er komt nu nog wel wat ons land binnen, maar veel minder dan voorheen, zegt Frans Claassen, directeur bij MVO, de ketenorganisatie voor oliën en vetten.
Zonnebloemolie kan gevaarlijke transvetten bevatten. Plantaardige oliën, waaronder zonnebloemolie, zijn hoog in essentiële omega-6 vetzuren waardoor de broodnodige balans tussen omega-6 en omega-3 vetzuren in het lichaam wordt verstoord.