Omdat roet een bittere smaak heeft, heeft roet in het eten smijten of gooien de pejoratieve klank gekregen van datgene wat de lekkere smaak verstoort of bederft. Overdrachtelijk veranderde de betekenis van 'roet in het eten gooien' naar iets onaangenaams, en smaakbederver.
iets doen waardoor een plan of activiteit niet kan slagen : De financiering voor het project werd ingetrokken, dus dat gooide roet in het eten. Voorkomen en belemmeren.
Wat betekent kielekiele en waar komt deze uitdrukking vandaan? Het was kielekiele betekent 'het ging nét goed', 'het was nét voldoende', 'het was op het nippertje'. Het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) vermeldt bij kielekiele: “Herkomst niet duidelijk.
De uitdrukking 'Schrijf het maar op je buik' is vermoedelijk ontstaan als een grapje. Op zichzelf is je buik groot genoeg om er iets op te schrijven. Hij bevindt zich bovendien binnen handbereik. Toch is het geen gepaste en geschikte schrijfondergrond: wat iemand op zijn buik schrijft, heeft weinig status.
Slapen als een roos. In vroeger tijden werd dit vooral over slapende kinderen gezegd.Tijdens het slapen kregen zij rode blosjes op de wangen, oftewel 'rozen op de wangen'. Het spreekwoord betekende dan ook eigenlijk 'zo goed slapen, dat je eruitziet als een roos'.
Slaap als een baby
Nadat Bob Dole in 1996 werd verslagen in de presidentscampagne , zei hij beroemd: "Ik sliep als een baby. Ik werd elke drie uur wakker en huilde." Hoewel baby's niet diep slapen, slapen ze wel vredig en ongestoord, iets waar we allemaal naar verlangen.
Met de kippen op stok gaan,Ga naar eind1156. d.w.z. reeds bij 't ondergaan der zon naar bed gaan; zeer vroeg naar bed gaan.
De riem was een band die schuin over de borst liep. De soldaat die onder die riem geen 'hart' heeft, heeft dus geen moed en kan niet dapper vechten. Er moet dan wat hart/moed onder de riem aangebracht worden. Het hart (dus: de moed) stop/steek je dus als het ware 'in het lichaam' van de soldaat die er gebrek aan heeft.
Herkomst van een fluitje van een cent
De uitdrukking is afkomstig uit de tijd dat één cent nog best wat waard was en je voor dat bedrag een klein fluitje kon kopen, zo verklaart Onze Taal. Op zo'n goedkoop fluitje was het gemakkelijk fluiten geblazen.
Door de mand vallen
Men is het er echter niet over eens waar het woord 'mand' vandaan komt. Er zou vroeger een straf kunnen zijn geweest, waarbij iemand zonder eten en drinken in een mand boven het water werd gehangen. Na verloop van tijd sneed de gestrafde dan zelf maar het touw door als hij het niet meer volhield.
Volgens Winschooten zei men vroeger dat vis bekaaid was als het te lang op de kaai (kade) had gestaan en dus niet vers meer was. Er bekaaid af komen verklaart hij als volgt: als je met half bedorven vis thuiskomt, heb je iets gekocht waarmee geen eer te behalen is. Je krijgt bovendien waarschijnlijk op je kop.
In de pruimentijd is een oude uitdrukking: P.C. Hooft en zijn vrienden gebruikten haar al in hun briefwisseling (in de zeventiende eeuw). De vrienden zouden bij het afscheid van een logeerpartij in de zomer 'Tot in de pruimentijd! ' gezegd hebben, waarmee ze 'Tot de volgende zomer!
Een bruine arm halen: met vleierij in de gunst komen. Een donkerbruin vermoeden hebben: iets tamelijk zeker weten. Een bruin leven hebben: een goed leven hebben.
Roet in het eten gooien betekent 'iets leuks bederven', 'het plezier vergallen', 'een (goed) plan verpesten'. Met bijvoorbeeld 'We wilden gaan picknicken, maar het slechte weer gooide roet in het eten' bedoel je dat de afspraak om te gaan picknicken niet door kon gaan vanwege het slechte weer.
Olie op het vuur: de zaak erger maken
Als je olie op het vuur giet, doe of zeg je iets waardoor de gemoederen extra verhit raken. Net zoals een vuur hoog oplaait als je er olie op gooit, kan een meningsverschil ontaarden in een ruzie als iemand per ongeluk of expres iets verkeerds zegt of doet.
Spreekwoorden zijn vaste, hele zinnen. Gezegden zijn korte, vaste woordgroepen zonder werkwoord. Zegswijzen zijn korte, vaste woordgroepen met een werkwoord. Uitdrukkingen zijn alle gezegden en zegswijzen bij elkaar.
'Dat is klein bier' is een uitdrukking die wordt gebruikt om aan te geven dat iets niet belangrijk is of weinig waarde heeft. De uitdrukking vindt zijn oorsprong in de bierbrouwerij, waar de benaming 'klein bier' van oudsher gebruikt wordt voor waterig bier met een mindere kwaliteit en een lager alcoholgehalte.
Oorspronkelijk werd deze term gebruikt om te verwijzen naar de winnaars van 'cake walk'-wedstrijden in zwarte gemeenschappen in het zuiden van de VS in de 19e en vroege 20e eeuw . Van hen werd gezegd dat zij 'de taart' pakten, wat vaak de prijs was.
Beter een goede buur dan een verre vriend
Dit spreekwoord betekent dat iemand dichtbij beter is dan iemand veraf.
Volgens spreekwoordendeskundige F.A. Stoett was iemand dan zo ziek dat deze persoon alleen nog uit een fles kon drinken. Waarschijnlijk zou diens leven zeer binnenkort eindigen. Dit idee van 'niet zullen overleven' zou in op de fles gaan dan worden betrokken op zaken die niet goed meer gaan en op sterven na dood zijn.
Waar het hart vol van is, loopt de mond van over. Als iets je heel erg bezighoudt, niet kunnen ophouden daarover overal en met iedereen te willen praten.
Iemand zwart maken. Lelijke dingen over iemand vertellen om er zelf beter van te worden.
De uitdrukking kind noch kraai hebben betekent dat je geen kinderen en naaste bloedverwanten hebt. Dan sta je dus helemaal alleen op de wereld. In de middeleeuwen zeiden ze kint no craet. Daarin betekende het woord craet 'gekraai', een afleiding van het werkwoord kraaien.
Teveel eieren onder iemand leggen.
Iemand (speciaal een kind) te week behandelen.
d.w.z. voor het aanbreken van den dag, zeer vroeg.