De Vlamingen die in de 16de en 17de eeuw wegens de godsdiensttwisten vluchtten naar de noordelijke Nederlanden zouden de receptuur van de 'smoutebollen' hebben meegenomen. Smout betekent varkensvet, daarin werden de bollen gebakken.
De naam smoutebol is, net zoals oliebol, negentiende-eeuws. Het huidige verschil tussen de Nederlandse oliebol en de Vlaamse smoutebol is dus niet het vet waarin ze gefrituurd worden, maar de periode wanneer ze gegeten worden (winter in Nederland, kermisseizoen in Vlaanderen) en de aan- of afwezigheid van vulling.
Er zijn namelijk twee soorten oliebollen, te weten kermis/kraamoliebollen of luxe bakkersoliebollen.
Oliebollen zijn vaak gevuld, meestal met krenten of rozijnen. Er kunnen ook andere ingrediënten worden toegevoegd, zoals appel, sukade, sinaasappelsnippers of room. Een smoutebol is een soortgelijk gerecht in Vlaanderen. Ze worden in smout gebakken.
In de tijd tussen Kerstmis, Oud en Nieuw en Driekoningen was het laatmiddeleeuwse gebruik voor armen en zwervers om langs de deuren te gaan om in ruil voor een Nieuwjaarswens of een lied, iets te eten te krijgen. De oliebol was bij uitstek geschikt om uit te delen: warm, vullend en voedzaam.
Al eeuwen is het eten van oliebollen typisch Nederlands. Maar over de herkomst van de oliebol gaan veel verschillende verhalen. Het gebruik om deeg te bakken in heet vet kan op meerdere manieren in onze omgeving zijn terechtgekomen.
oliebol {de}
deep-fried dough ball {znw.}
In de bakkerijen van farao Ramses III werden al kleine broodjes in olie of heet vet gebakken. Olie is in deze regio rijkelijk voorhanden en kookboeken uit het Nabije Oosten leveren inderdaad recepten voor wat wij nu 'oliebollen' zouden noemen.
Op een schilderij uit 1652 is de eerste oliebol al te zien en het eerste recept vinden we terug in het kookboek De Verstandige Kok uit 1667. Overigens was de eerste oliebol geen bol, maar een platte koek. Het deeg werd in een klein bodempje vet gebakken, waardoor ze hun platte vorm kregen.
Er zitten 157 kilocalorieën in 1 stuk (65 gram) oliebol. Wil je weten hoe het zit met de andere voedingswaarden in 'oliebol'? In onze caloriechecker hieronder kom je te weten hoeveel vet, verzadigd vet, eiwit, koolhydraten, suikers en vezels erin zit.
Ook budgetsuper Lidl bevindt zich in het lijstje: de oliebollen van de Lidl krijgen een 7,1 met als eindoordeel 'lekker smeuïg. Wil je weten waar je de állerlekkerste oliebol aller tijden koopt?
Op het moment dat een oliebol afkoelt, wordt-ie hard en droog. Dit is te wijten aan het zetmeel in het deeg dat het vocht opneemt, en dit proces laat zich helaas niet stoppen. Wel kunnen we het proces vertragen, en (deels) terugdraaien.
Het is belangrijk dat de olie goed op temperatuur is en blijft. Zo voorkom je dat je te vette oliebollen krijgt. Houd voor de olie een temperatuur van 180 °C aan. Met een lagere temperatuur worden de oliebollen vettig en minder bruin van kleur.
8 oliebollen
Er gaan ieder jaar weer meer dan 100 miljoen oliebollen over de toonbank en dan maakt een groot deel van de Nederlanders ze ook nog eens zelf met oud en nieuw. Kortom: iedere Nederlander eet gemiddeld 8 oliebollen per persoon per jaar.
Oliebollen horen sinds de negentiende eeuw bij oud en nieuw
Of om ze allemaal zelf op te eten, want de kortste dagen vielen precies tussen de vastenperiodes in. Rond de negentiende eeuw begonnen die lekkere, vette oliebollen en de jaarwisseling echt bij elkaar te horen.
Zowel in oliebollen als appelflappen zitten aardig wat calorieën. Een kleine oliebol (65 gram) bevat zo'n 166 kilocalorieën (kcal). In de variant met rozijnen zitten net iets meer calorieën, zo'n 180 kcal per stuk. Hoewel een oliebol al een behoorlijke caloriebom is, is het nog niets in vergelijking met een appelflap.
De oven voorverwarmen op 200°C. De oliebollen in een vuurvaste schaal 10 tot 12 minuten verwarmen. Opwarmen in de oven geeft de oliebol weer een mooi krokant korstje voor een optimale versbeleving. De oliebollen (5 stuks) 30 seconden verwarmen op 750 watt.
Vrouwen verzamelen zich op Oudjaarsdag om honderden kleine pakketjes te maken en die ze 's avonds uitdelen aan vrienden, familie en buren. Tijdens Oud en Nieuw worden tamales vaak geserveerd met menudo: een soep die bestaat uit maïspap en de maagwand van een rund. De soep staat bekend als goed anti-katermiddel.
Duurste en goedkoopste oliebol
Uit hetzelfde onderzoek blijkt dat een oliebol gemiddeld zo'n 95 cent kost. Brabantse oliebollen kosten 1 euro en zijn daarmee het duurst. De goedkoopste oliebollen zijn bij Friese kraampjes te vinden.
Laat de rozijnen of krenten niet te lang wellen. Tien minuten is meer dan voldoende. Langer wellen is slecht, want dan openen de krenten zich en het zuur van de krenten komt in het deeg. De gist gaat dan dood.
Dat we het nieuwe jaar op 1 januari beginnen hebben we te danken aan Paus Gregorius XIII en de Romeinen. De Romeinen stemmen hun Romeinse kalender rond 738 voor Christus af op de stand van de maan. Het jaar heeft in deze jaartelling 10 maanden en start met de maand maart, vernoemd naar de god Mars van de oorlog.
De oliebol is een echte Nederlandse traditie. Ieder jaar worden er ruim 90 miljoen van verkocht. Veel dus door oliebollenkramen. In december staan er zo'n 1700 oliebollenkramen in ons land.
De provinciewinnaars van de Oliebollentestonline 2021 zijn bekend. De oliebollen van de Zuid-Hollandse Gebakkraam Nico Sterrenberg kregen de beste beoordeling van de jury, een 10.