Etymologie. Vroeger sprak men van borghmeester, burchmeester of borgermeyster, dat wil zeggen hoofd van borg of burg (stad, wijk).
De burgemeester vormt samen met de wethouders het dagelijks bestuur van de gemeente. De burgemeester heeft eigen taken en bevoegdheden en is voorzitter van de gemeenteraad.
Dat woord zit ook in het huidige burgemeester. In de loop van de tijd kwam er in de uitspraak een e na burg, die later ook in de geschreven vorm terechtkwam. De associatie met burgers, zoals in borgermeyster, is natuurlijk helemaal niet gek. Denk ook aan burgervader en burgermoeder, bekende bijnamen voor burgemeesters.
In Nederland bepaalt de gemeenteraad wie de nieuwe burgemeester wordt van een gemeente. Het proces van selectie en benoeming van een nieuwe burgemeester duurt ongeveer 6 tot 8 maanden.
Gezicht van de gemeente
Veel mensen denken dat burgemeester 'de baas' is van de gemeente. Dat is niet zo. Dat is de gemeenteraad. Net als de wethouders, legt de burgemeester verantwoording af over de dingen die hij doet aan de gemeenteraad.
Als je kijkt naar een gemeente met een gemiddelde grootte (24.001 – 40.000 inwoners) komt dat voor de burgemeester neer op een salaris van € 8.560,55 bruto per maand, zeker niet verkeerd. Bij grotere gemeentes met een inwonersaantal vanaf de 60.000 loopt dit bedrag al op naar € 10.062,61.
Nederlandse burgemeesters dragen (in bepaalde omstandigheden) een ambtsketen en worden benoemd voor een ambtsperiode van zes jaar. Na afloop van die termijn van zes jaar zijn zij telkens weer voor zes jaar herbenoembaar. Burgemeesters in Nederland naar politieke overtuiging.
Benoeming en ontslag burgemeester
De burgemeester wordt op grond van de Gemeentewet na de aanbeveling door de gemeenteraad benoemd door de Kroon (bij Koninklijk besluit) en kan ook worden ontslagen bij koninklijk besluit.
De burgemeester moet de ambtsketen dragen als: Hij de vergaderingen van de gemeenteraad voorzit; Hij een Koninklijke of gemeentelijke onderscheiding uitreikt; Hij optreedt als opperbevelhebber in tijden van brand of oproer of bij plechtigheden die hiermee te maken hebben.
Om personen mondeling in hun functie aan te spreken, gebruiken we de functiebenaming, eventueel voorafgegaan door de aanspreektitel meneer de of mevrouw de, als u weet dat de persoon in kwestie op die manier aangesproken wil worden.
Zo is bijvoorbeeld de Gemeente een in de wet genoemd rechtspersoon. Haar organen zijn in de Gemeentewet omschreven: de Gemeenteraad, de Burgemeester en het College van burgemeester en wethouders]. Deze organen zijn dus bestuursorganen van de Gemeente.
De burgemeester is geen rijksambtenaar maar heeft een 'status aparte'. Hij of zij wordt benoemd door de Kroon, op voordracht van de gemeenteraad en na een voorselectie door de CdK. De gemeente betaalt het salaris van de burgemeester. Een burgemeester kan, anders dan een wethouder, geen parttime aanstelling krijgen.
Er bestaat geen opleiding tot burgemeester en er zijn ook geen vacatures op vacaturesites voor de positie van burgemeester. Het proces van het benoemen van een burgemeester is een lange procedure. Als een gemeente en burgmeester nodig heeft kan je hiervoor solliciteren.
Het zal ook niet voor niets zijn dat Van Dale sinds enkele edities de uitdrukking kent: 'iets burgemeester maken', met als betekenis: iets opdrinken of opeten.
Burgemeesters moeten wonen in de gemeente waar zij zijn benoemd. Omdat verhuizen niet altijd gelijk mogelijk is, kan de gemeenteraad een ontheffing van de verhuisplicht geven van maximaal één jaar.
Het gezag over de politie ligt bij de burgemeester en bij de officier van justitie. Dit betekent dat zij de beslissingsbevoegdheid hebben over de inzet en het optreden van de politie. De burgemeester voert gezag over de politie voor wat betreft de handhaving van de openbare orde en de hulpverlening.
Iedere Nederlander kan solliciteren op het burgemeestersambt.
Een burgemeester kan op eigen verzoek zijn of haar ontslag indienen, bijvoorbeeld omdat hij of zij een andere baan heeft gevonden. Het kan ook zijn dat burgemeester en gemeenteraad gezamenlijk tot de conclusie komen dat het beter is dat partijen uit elkaar gaan.
De burgemeester is echter niet de baas van de gemeente. De gemeenteraad is het hoogste orgaan. De burgemeester legt, net als de wethouders, verantwoording af aan de gemeenteraad over hoe de burgemeester zijn of haar taken uitvoert.
Wethouders en burgemeesters oefenen hun functie wel fulltime uit. Soms is echter afgesproken dat een bepaald wethouderschap een deeltijdbaan is of worden twee 'duo-wethouders' op één portefeuille gezet.
Oplegging van boeten
Er zijn strafrechtelijke en bestuurlijke boeten. Een burgemeester is niet bevoegd strafrechtelijke boeten op te leggen.
wat verdien je gemiddeld als vuilnisman? Als fulltime vuilnisman ga je gemiddeld tussen de 1.981 en 2.058 euro bruto per maand verdienen. Per jaar is dat 26.179 euro bruto, wanneer je 40 uur per week werkt.
De functie van rechter is ingedeeld in salariscategorie 9 Rechterlijke Macht. Bij een volledige werkweek (36 uur) bedraagt het salaris minimaal € 6.585,92 en maximaal € 8.472,28 bruto per maand. Dit is exclusief 8% vakantietoeslag en 8,3% eindejaarsuitkering.