In de nacht van 10 op 11 december 2021 trok een reeks van krachtige tornado's een duizend kilometer lang spoor van vernieling door delen van Arkansas, Mississippi, Missouri, Kentucky, Tennessee en Illinois. Tientallen mensen kwamen om, de schade loopt in de miljarden.
De laatste keer dat we een tornado in ons land zagen is slechts een maand geleden. Op 20 mei 2022 trok een windhoos over het Limburgse Beek, nabij Maastricht.
Tornado's komen doorgaans vooral in het centrale deel van de Verenigde Staten voor, gemiddeld zo'n duizend per jaar. De meeste zijn niet sterk, maar sommige wel. Vooral de Tornado Alley, van midden-Texas tot het oosten van Nebraska en Iowa heeft last van tornado's. Voornamelijk in april, mei en juni.
In Nederland blijft vooral het optreden van zeer zware windhozen nabij Chaam en Tricht nog lang in de herinnering van velen. Dergelijke zware windhozen - geheel vergelijkbaar met de Amerikaanse tornado's - behoren tot de meest gevreesde stormen die aan het aardoppervlak kunnen optreden.
De Tri-State Tornado was een tornado die op 18 maart 1925 de Amerikaanse staten Missouri, Illinois en Indiana trof. De tornado staat bekend als de dodelijkste en zwaarste tornado uit de geschiedenis van de Verenigde Staten, waarbij de windsnelheid 416 km/uur haalde.
Het duurt meestal enkele tientallen seconden tot 2 á 3 minuten, bij zware tornado's soms wel een minuut of 5 á 10. Een F4 of F5-tornado kan een levensduur hebben van enkele uren en kan daarbij een spoor van vernieling van zo'n 100 km veroorzaken.
Rond en in de wolk moet er ook sprake zijn van windschering: winden met veranderende windsnelheid en/of windrichting op verschillende hoogtes. De windschering zorgt voor een draaiende luchtstroom rond een horizontale as en zo ontstaat een horizontale wervelwind.
De meest destructieve exemplaren ontwikkelen zich in de zogenaamde "Tornado Alley", een gebied in de VS dat zich uitstrekt in delen van Texas, Oklahoma, Nebraska en Kansas. De windsnelheden lopen uiteen van 100 tot 400 km/u of zelfs meer.
Schade door tornado's komt niet alleen door de sterke wind, maar ook door ronvliegende objecten. Tornado's komen vooral in het centrale deel van Verenigde Staten voor, gemiddeld zo'n duizend per jaar. In Nederland bereikt een windhoos zelden de kracht van een Amerikaanse tornado.
Tao legt in zijn onderzoek uit dat het mogelijk is om met gigantische muren steden te beschermen tegen de verwoestende tornado's. Zo'n tornado werende muur zou volgens hem minstens 300 meter hoog moeten zijn en 50 meter breed om de tornado af te breken.
Over het algemeen is het erg moeilijk om tornado's te voorspellen, omdat het nog niet helemaal duidelijk is hoe ze ontstaan en omdat de condities perfect moeten zijn. Het is dus heel goed mogelijk dat alles er op wijst dat er een tornado zal ontstaan en dat het toch niet gebeurt. Andersom is ook zeker mogelijk.
De snelheid bij tornado's is veel hoger dan bij orkanen, en de wind kan het in extreme gevallen bereiken de 500 kmh. In het geval van orkanen overschrijdt de windsnelheid zelden de 250 km / u.
Mart Verhees maakte de dodelijkste tornado in Nederland van nabij mee. Het is even geleden, maar ook Nederland is ooit getroffen door een hevige tornado. Het was op 25 juni 1967 nabij Chaam en Tricht. Als negenjarig jongetje zag Mart Verhees het van dichtbij gebeuren.
Wanneer storm
Een zware storm bereikt windkracht 10 en een en zeer zware storm windkracht 11. Windkracht 12 staat voor een orkaan. Een echte orkaan komt in ons land zelden voor en dat is maar goed ook.
Op 1 juni 1927, was bij Neede sprake van een tornado van klasse 4, waarbij tien doden vielen. Bijna even krachtig was de tornado op 23 augustus 1950 die een spoor van 46 kilometer lengte trok met vooral schade aan de bossen van de Veluwe. Slachtoffers vielen er toen niet.
Vrijdag kans op tornado in zuidoosten
De kans op zware of zeer zware valwinden is vrijdag aanzienlijk. Volgens Weerplaza is er dan zelfs een kleine kans op een zwakke tornado in het zuidoosten van het land.
In Amerika komen vaak tornado's voor. Warme, vochtige lucht van de oceaan botst daar op droge woestijnlucht uit Mexico en koude lucht uit Canada. In Nederland is de kans op zo'n verwoestende storm erg klein, omdat de omstandigheden hier anders zijn. Kapotte huizen, winkels en auto's, alles is verwoest.
Bij een windhoos of tornado gaat het om een kolom lucht die snel rondwervelt en waarin zich grote drukverschillen voordoen. Zo ontstaat een soort draaikolk met een grote opwaartse kracht. De windhoos wordt zichtbaar omdat hij (net als de onweerswolk waar hij onder hangt) bestaat uit fijne waterdruppels.
Een historische tornado waarvan de sporen tot op de dag van vandaag zichtbaar zijn was de tornado die tijdens de storm van 1 augustus 1674 de Dom van Utrecht trof.
Probeer in ieder geval nóóit weg te rijden van de storm, deze kan snelheden van wel 200 kilometer per uur bereiken dus daar is geen ontkomen aan. Het beste is om gewoon uit je auto te stappen. Zoek greppels en riolen langs de weg. Als je hier in gaat liggen ben je veilig voor naderende draaikolken.
Tornado's zijn onvoorspelbaar, maar een donkere lucht met naderende regen en onweer is voldoende om op z'n minst even de radio aan te zetten. Spreekt men over een Tornado Watch, dan wordt de mogelijkheid tot een tornado open gelaten en kun je relatief rustig onderdak zoeken.
Bescherming. Schuilen in een badkuip tijdens een tornado is geen gekke gedachte. Inwoners van risicogebieden in de Verenigde Staten krijgen dit advies vanwege de goede bescherming die de natte ruimte biedt.
Storm is gedefinieerd als wind met een windkracht van 9 of meer op de schaal van Beaufort. Dat betekent dat de gemiddelde snelheid van de wind gedurende 10 minuten een snelheid bereikt van ten minste 75 km/h.
Veel tornado's ontstaan boven een sterk verwarmd land. Als hij boven water ontstaat, zuigt hij water op waardoor een waterhoos ontstaat. Meestal zijn deze minder krachtig dan tornado's op het land. Wel kunnen ze ernstige schade veroorzaken aan schepen.