Februari 2019 schatte het KCAF al dat "zeker 1 miljoen huizen in Nederland" dreigden te verzakken. De meldingen van verzakte woningen met soms enorme scheuren in muren, vloeren en kozijnen komen vooral uit regio's waar het probleem al langer speelt: Friesland en Zuid-Holland.
Er is een verband tussen het type fundering en de bodemsamenstelling. Zo lopen woningen met een houten paalfundering in veen- en kleigebieden een groter risico op funderingsproblemen dat woningen op houten palen in zandgebieden.
Welk huizen lopen gevaar? Vooral huizen van voor 1970 die zijn gebouwd op veengrond of rivierklei. Die zijn vaak op houten palen gebouwd. Als de paalkoppen langdurig droogvallen, gaan zij rotten.
Dit risico treedt vooral op bij huizen die niet op palen, maar rechtstreeks op de ondergrond zijn gefundeerd. 'We ontvangen meldingen uit Friesland en van Zevenaar tot Geldermalsen, ook in de weinig zettingsgevoelige gebieden', zegt onze Business director Water Alex Hekman vandaag in de Volkskrant.
Vooral rond de polders in Flevoland, Noord- en Zuid-Holland zakt de bodem per jaar een flink aantal millimeters. Zo komt Almere per jaar zo'n 3 tot 4 millimeter lager te liggen. In het Groninger gasveld zakt de bodem zelfs op sommige plaatsen met 7 millimeter per jaar.
Wie betaalt mee? Als een huis gestut moet worden, is de gemeente daarvoor verantwoordelijk; die moet volgens de bouwregels de veiligheid hand-haven. Maar de eigenaar is zelf verantwoordelijk voor de fundering. In de praktijk kunnen veel mensen een nieuwe fundering niet betalen.
Meestal niet verzekerd
Een opstalverzekering dekt schade aan een woonhuis en optioneel ook aan de fundering. Maar die schade moet plotseling en onvoorzien zijn ontstaan en bovendien vallen onder een in de polis genoemd voorval.
Een funderingsprobleem kunt u wellicht zelf herkennen. Kenmerken zijn: Scheve vloeren, vervormde deuren en ramen, scheuren in bouwmuren en niet-dragende muren, maar ook hoogteverschillen tussen woning en de stoep.
Onder normale omstandigheden stort een huis niet zomaar in. Er moet wel écht iets aan de hand zijn zoals een gasexplosie of aardbeving. Laat je huis periodiek inspecteren op gaslekkage. Vooral in oudere woningen, en door slechte aansluitingen van een gastoestel kunnen er gevaarlijke situaties ontstaan.
Gevaren. Als de fundering het huis niet meer goed ondersteunt, ontstaat er schade aan het pand zelf. Dat begint met scheuren in muren, klemmende ramen en deuren en scheve vloeren. Als de palen het huis niet meer kunnen dragen, kan het ook gevaarlijk worden.
Wel tot 500 jaar in een woning kunnen wonen. Uit onderzoek blijkt dat een jaren 30 woning wel tot 500 jaar mee kan gaan. Hoogleraar Peter Boelhouwer van de TU Delft zegt namelijk dat de technische duur van een woning enorm verlengd kan worden door het juiste onderhoudt uit te voeren.
Veel huiseigenaren weten niet hoe hun huis is gefundeerd. Bij de afdeling Bouw- en Woningtoezicht van jouw gemeente kan je de oorspronkelijke bouwtekening van de woning opvragen om te achterhalen wat de fundering is van jouw woning. Daarnaast kan je informatie krijgen over grondwaterstanden.
Kleine scheurtjes zijn vaak ongevaarlijk
Onder invloed van het vochtgehalte in huis kunnen de muren blijven werken, waardoor dunne, nieuwe scheuren kunnen ontstaan. Deze scheuren zien er misschien niet mooi uit, maar ze zijn vaak ongevaarlijk.
Gemiddeld zijn de kosten van herstel tussen de €1.500,- en €1.600,- per m2 begane grond. De kosten zijn echter sterk afhankelijk van de situatie, specifieke wensen en economische omstandigheden.
Wat kost het pessarium? Het pessarium kost ongeveer €38,00 tot €50,00 per stuk (inclusief 1 tube zaaddodende gel).
Als de fundering beschadigd raakt of scheurt moet deze hersteld worden. Soms is de fundering zelfs volledig onbruikbaar en moet deze vervangen worden. De kosten hiervan kunnen hoog oplopen. Om hiervoor verzekerd te zijn kunt u de fundering meeverzekeren bij het afsluiten van een opstalverzekering.
Er is echter een enorme erfenis van grenen funderingspalen. Wareco heeft berekend dat een houten funderingspaal zijn draagvermogen verliest na 180 maanden droogstaan. 'Bij veel voorkomende situaties als 2 maanden droogstand per jaar betekent dat een levensduur van 90 jaar.
Funderingsherstel duurt zeker 8 weken.
Met name het noorden en westen van Nederland hebben te maken met een relatief snelle verzakking van de bodem. Op sommige plaatsen daalt de grond tot liefst een halve centimeter per jaar.
Jaarlijks zakt de bodem daar gemiddeld met 3 millimeter, maar op sommige plaatsen is dat zelfs 10 millimeter per jaar.
De bodem van Nederland beweegt. Dit komt door menselijke activiteiten, maar ook doordat Nederland in een delta ligt en van nature beweegt. Zo daalt de bodem in grote delen van Nederland geleidelijk door geologische processen, zoals de daling van het Noordzeebekken.
Veel voorkomende funderingsproblemen
Door daling van het grondwaterpeil, bijvoorbeeld door bouwputten of lekkende riolen, kan funderingshout droog komen te liggen. Hierdoor ontstaat schimmelaantasting. De fundering verliest haar draagvermogen en de woning kan deels scheefzakken.