In 2020 waren er in Nederland 75 255 landbouwvestigingen. Het grootste aantal vestigingen was in Noord-Brabant (12 340 vestigingen) en Gelderland (11 650 vestigingen). Van deze vestigingen waren er 5 620 actief in de teelt van sierplanten en -bloemen.
Nederland is na de VS de belangrijkste exporteur van agrarische producten. In 2019 werd voor 94,5 miljard euro geëxporteerd. Bloemen en planten vormen het belangrijkste deel van de landbouwuitvoer, gevolgd door vlees en zuivel.
Van de totale oppervlakte van Nederland is 54 procent (2,2 miljoen hectare) in gebruik als landbouwterrein, en 13 procent (0,5 miljoen hectare) als bebouwing1 en verkeersterrein. Bebouwd terrein bestaat voornamelijk uit woon- en bedrijventerreinen.
We hebben in Nederland 52.105 landbouwbedrijven, volgens de laatste cijfers van het CBS uit 2021. 'Zo'n vijf jaar geleden waren er 55.690 landbouwbedrijven; dat zijn er in vijf jaar tijd 3.855 minder geworden', vertelt Ilan Hoekstra in de podcast.
In 2019 bedroeg de waarde van de totale productie van de landbouw bijna 29 miljard euro. Daarvan bestond 49,2 procent uit plantaardige productie en 38,5 procent uit dierlijke productie. Diensten en nevenactiviteiten waren goed voor de resterende 12,3 procent.
De fysieke omstandigheden van Nederland waren natuurlijk gunstig voor landbouw: de vruchtbare grond, het klimaat, de verbindingen over water. Het exportmodel dat we nu hebben dateert al van duizend jaar geleden.”
Hij werkt als hoofddocent Voedsels- en Landbouwbeleid aan Wageningen University. "We hoeven niet bang te zijn dat we op korte termijn zonder voedsel komen te zitten. Pas als alle boeren van het één op het andere moment zouden stoppen, hebben we een probleem. Maar daar is geen sprake van."
Ondanks dat de meeste grote bedrijven zich in het Noorden van het land bevinden, is het onbetwist grootste bedrijf nog steeds van de gebroeders Van Bakel uit Vredepeel. Stond de teller zes jaar geleden nog op 1.300 koeien; inmiddels staan er zo'n 2.250 in de Limburgse stallen.
Het gemiddelde loon binnen de sector Agrarisch & Milieu ligt op € 2.859 bruto per maand. Het minimale of startsalaris begint bij € 1.200 en het maximale loon is € 9.000 bruto per maand.
De boeren is gevraagd hoeveel uur zij gemiddeld per week werken. Ruim de helft van de boeren werkt meer dan 60 uur per week.
Staatsbosbeheer is met ruim 220 duizend hectare veruit de grootste grootgrondbezitter van Nederland. Die grond ligt verspreid over heel Nederland: van de Waddeneilanden tot Zuid-Limburg. Het overgrote deel is beschermde natuur: Staatsbosbeheer beheert 128 van de 162 Natura2000 gebieden in Nederland.
Maar ook met een veranderd voedselpatroon is ons land nog steeds niet zelfvoorzienend. Hoewel Nederland twee keer zoveel grond nodig heeft, is de landgebruikvoetafdruk lager dan de 0,65 hectare van de mondiale consument. Bovendien wordt de voetafdruk elk jaar een stukje kleiner.
De groothandel en de industrie zijn de belangrijkste bedrijfstakken voor zowel de invoer als de uitvoer van goederen in 2019. Binnen de industrie zijn het de voedingsmiddelenindustrie, de chemische industrie en de machine-industrie die de meeste goederen exporteren.
De productgroepen met de hoogste exportwaarde in 2021 zijn sierteeltproducten (12,0 miljard euro), vlees (9,1 miljard euro), zuivel en eieren (8,7 miljard euro), groente (7,2 miljard euro) en fruit (7,0 miljard euro).
Meeste 'Nederlandse' landbouwgrond ligt in het buitenland
Het PBL rekende in 2019 uit dat per Nederlander 1.800 vierkante meter land nodig is om genoeg voedsel te verbouwen. Dat komt volgens het Compendium voor de Leefomgeving (CLO) neer op ongeveer drie keer het landoppervlak van Nederland.
Het inkomen van melkveebedrijven is in de periode 2013-2017 uitgekomen op gemiddeld 1.085 euro per hectare. Grotere boeren weten, met 1.227 bij 200 koeien en 1.047 euro bij rond de 100 koeien, meer inkomen per hectare te genereren dan kleinere boeren (761 euro bij gemiddeld 25 en 889 bij gemiddeld 50 koeien).
Hoeveel verdient een vuilnisman? Een fulltime vuilnisman verdient gemiddeld zo'n 2.000 euro bruto per maand. Per jaar is dat 26.179 euro bruto, wanneer je 40 uur per week werkt. Als flexmedewerker verdien je ongeveer 11,66 euro per uur.
In dit land hebben boeren dus de grootste kans om miljonair te worden, want één op de vijf is miljonair. Het gemiddelde Nederlandse landbouwbedrijf is 1,8 miljoen euro waard en het gemiddelde eigen vermogen bedraagt 1,2 miljoen. Eén op de vijf landbouwhuishoudens heeft een inkomen van meer dan 100.000 euro per jaar.
Wereldwijd zijn er ongeveer 250 miljoen melkkoeien. In de Europese Unie, waar ongeveer 23 miljoen melkkoeien leven, wordt de meeste melk geproduceerd. Ter vergelijking: in Noord-Amerika worden tien miljoen melkkoeien gehouden en in Australië en Nieuw-Zeeland zes miljoen.
De familie Van Bakel runt in Vredepeel (LB) met 2.250 koeien het met afstand grootste melkveebedrijf van Nederland. In deze video tonen René en dochter Amber van Bakel onder andere hoe er gemiddeld 560 koeien per uur in de 80-stands carrousel worden gemolken.
De toegevoegde waarde van de primaire landbouw bedroeg in 2019 bijna 11 miljard euro, oftewel 1,4 procent van het bruto binnenlands product. Het volume van de toegevoegde waarde was in 2019 ruim 10 procent groter dan in 20093).
Nederland produceert drie keer meer voedsel dan we kunnen opeten: 'Er is dus méér dan genoeg' Nederland heeft een luxepositie als er een tekort aan groente en fruit ontstaat in Europa. Dat stelt directeur Marc Jansen van de brancheorganisatie Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL).
Bij de stikstofcrisis van de laatste jaren draait het om twee stofjes: stikstof uit verkeer (NOx) en stikstofverbindingen uit boerenbedrijven, meestal in de vorm van ammoniak. Deze slaan neer in de natuur en werken als voedingsstof. Daardoor groeien sommige planten beter dan andere.