In Nederland is bij 1.195 mensen monkeypox (apenpokken) vastgesteld (laatste update 7 september 2022).
Het apenpokkenvirus, doorgaans de apenpokken genoemd, is een virusinfectie die vooral voorkomt in West- en Midden Afrika. Het virus komt vooral voor bij knaagdieren, maar ook mensen raken steeds vaker besmet. Het behoort tot dezelfde familie als het pokkenvirus. Het apenpokkenvirus wordt soms afgekort als MPV of MPXV.
Vervelende symptomen, maar zelden dodelijk
Het begint vaak met koorts, hoofdpijn, spierpijn, gezwollen lymfeklieren, rillingen en moeheid. Na een tot drie dagen verschijnen er vlekken op de huid. Deze huiduitslag gaat over in blaasjes. De ziekte is, zeker in westerse landen, zelden dodelijk.
Het virus zit in de blaasjes, korstjes en wondjes van iemand met apenpokken. U kunt het krijgen als u iemand met apenpokken veel aanraakt. Zoals bij lang knuffelen, zoenen of seks. Het vocht uit de blaasjes kan dan via uw handen in uw ogen, neus of mond komen.
Apenpokken kan je krijgen door: Direct contact met de huidletsels die veel virus bevatten. Bijvoorbeeld door langdurig huid-op-huid-contact of door seksueel contact. Contact met lichaamsvochten of slijmvliezen van een besmet persoon.
Toch is het apenpokkenvirus geen soa: het verspreidt zich via nauw huidcontact, zoals bijvoorbeeld bij knuffelen, maar dus ook bij seks. In principe kan iedereen het virus dus krijgen.
Monkeypox komt tot nu toe vooral voor bij MSM (mannen die seks hebben met mannen) die vaak seks hebben en meerdere partners hebben. Door minder of geen risicovolle contacten te hebben, kun je dus de kans verlagen om monkeypox te krijgen. Kijk op mantotman voor meer praktische informatie hierover.
Het monkeypoxvirus is nu vooral gevonden bij mannen die seks hebben met mannen. Maar iedereen kan het krijgen. Je krijgt het virus als je dicht bij elkaar bent. Of je homo, hetero, vrouw of man bent, maakt niet uit.
Onder de eerste symptomen vallen koorts, hoofdpijn, spierpijn, rugpijn, gezwollen lymfeklieren, koude rillingen en uitputting. Je kunt een waterpokkenachtige uitslag krijgen, die vaak begint in het gezicht, waarna hij zich verspreidt naar met name de handen en voeten.
Maar meestal komen ze door iets anders. U kunt apenpokken krijgen als u iemand met het virus lang knuffelt of zoent. De meeste mensen worden niet erg ziek van apenpokken. Meestal gaat het na 2 tot 4 weken vanzelf over.
U kunt gevaccineerd worden tegen apenpokken als u tot een risicogroep behoort.
Polymerasekettingreactie (PCR) is de laboratoriumtest die de voorkeur heeft, gezien de nauwkeurigheid en gevoeligheid ervan. Hiervoor zijn optimale diagnostische monsters voor apenpokken afkomstig van huidlaesies – het dak of vocht van blaasjes en puisten, en droge korsten. Waar mogelijk is biopsie een optie.
Het vaccin geeft niet direct goede bescherming na de eerste prik. Het hoogtepunt van beschermende antistoffen is 2 weken na de 2e vaccinatie. Dat is ongeveer 6 weken na de eerste prik. Bij personen die maar één vaccinatie van de GGD nodig hebben, is het hoogtepunt van beschermende antistoffen twee weken na de prik.
Deskundigen: vaccineer risicogroep tegen apenpokken
Ook mannen en transgenders die hiv-positief zijn en een hoog risico lopen op een seksueel overdraagbare aandoening (soa) en sekswerkers behoren tot de hoogrisicogroep. Het gaat in Nederland om zo'n 32.000 mensen.
Na 1-3 dagen krijg je uitslag. Deze uitslag begint met vlekken die overgaan in blaasjes. De uitslag begint meestal op één plek en verspreidt zich dan naar het hele lichaam. Na het indrogen van de blaasjes blijven korsten over die uiteindelijk na 2-3 weken van de huid afvallen.
Overdracht van het apenpokkenvirus vindt plaats wanneer een persoon in contact komt met het virus van een dier, mens of materiaal dat besmet is met het virus. Het virus komt het lichaam binnen via een beschadigde huid (zelfs als deze niet zichtbaar beschadigs is), de luchtwegen of de slijmvliezen (ogen, neus of mond).
Het monkeypoxvirus is nu vooral gevonden bij mannen die seks hebben met mannen. Maar iedereen kan het krijgen. Je krijgt het virus als je dicht bij elkaar bent. Of je homo, hetero, vrouw of man bent, maakt niet uit.
Maar meestal komen ze door iets anders. U kunt apenpokken krijgen als u iemand met het virus lang knuffelt of zoent. De meeste mensen worden niet erg ziek van apenpokken. Meestal gaat het na 2 tot 4 weken vanzelf over.
Een patiënt met apenpokken moet in thuisisolatie gaan en worden getest. De isolatie mag worden opgeheven als de test negatief is of totdat de huid volledig is genezen. Belangrijk daarbij is dat ook de korstjes die na de blaasjes ontstaan besmettelijk zijn.
Monkeypox komt tot nu toe vooral voor bij MSM (mannen die seks hebben met mannen) die vaak seks hebben en meerdere partners hebben. Door minder of geen risicovolle contacten te hebben, kun je dus de kans verlagen om monkeypox te krijgen.
Bel uw huisarts als u denkt dat u monkeypox (apenpokken) hebt. Uw huisarts kan een testafspraak voor u maken bij de GGD. U kunt meestal dezelfde dag of de dag erop terecht en wordt dan alleen op monkeypox getest.
Hoe goed en hoe lang mensen na vaccinatie beschermd zijn, is nog niet bekend. Het is dus mogelijk dat u na de vaccinatie toch monkeypox krijgt. Daarom blijft het advies om geen seksueel contact te hebben met iemand die klachten heeft, óók als u gevaccineerd bent.
Apenpokken doet een beetje aan dat andere pokkenvirus, de waterpokken. Bijna elk kind krijgt die ziekte wel een keer. De symptomen lijken op die van apenpokken. Als je waterpokken hebt krijg je vlekjes, blaasjes en korstjes over je hele lichaam.