Comfort (troost en bemoediging) : De behoefte aan warmte, tederheid en troost van anderen. Vooral wanneer iemand zich alleen, onveilig of angstig voelt. Identiteit: De behoefte om te weten wie je bent en een goed gevoel te hebben over jezelf.
Zeker in een vroeg stadium van de ziekte kan jouw kennis, familielid of buurman nog prima plezierige of nuttige dingen doen. Er zijn mensen met dementie die nog jaren (vrijwilligers)werk doen en op andere manieren actief zijn. Samen iets ondernemen is dus in veel situaties nog heel goed mogelijk.
Zachte muziek heeft een positief effect op het in slaap vallen bij mensen met dementie. Het gebruik van een muziekkussen is ook soms aan te bevelen. Ga samen zingen of meebewegen en klappen op muziek, maak samen muziek. Muziek met een flink ritme en vrolijke tekst werkt goed.
De verwerking van informatie in de hersenen raakt verstoord. Kenmerkend voor dementie is dat de beschadigingen in de hersenen verergeren en dat iemand met dementie steeds verder achteruitgaat in functioneren. Dementie is een ziekte die niet te genezen valt.
Praat niet te hard en ook niet te snel en ga ook zeker niet fluisteren. Zorg dat je rustig praat en goed te verstaan bent. Gedraag je niet vrolijker dan je je voelt. Iemand met dementie merkt meteen dat je niet echt vrolijk bent.
Indeling fases van dementie
Een andere veel gebruikte indeling is de omschrijving van de vier fases van ik-beleving bij dementie; de bedreigde ik of cognitieve fase; de verdwaalde ik of emotionele fase; de verborgen ik of psychomotore fase; de verzonken ik of zintuiglijke ervaring.
Huiskamerprojecten waar de nadruk ligt op samen koffiedrinken en eten, spelletjes doen en af en toe een gezamenlijk uitstapje. Zorgboerderijen waar de persoon met dementie de zorgboer bij verschillende activiteiten ondersteunt zoals het verzorgen van dieren en planten.
Belevingsgerichte zorg is een nieuwe manier van omgaan met mensen die zorg nodig hebben. Bijvoorbeeld mensen met dementie of met een verstandelijke beperking. Bij belevingsgerichte zorg staan de wensen en mogelijkheden van degene die zorg krijgt centraal, niet de beperkingen die iemand heeft.
Ze heeft dementie, maar haar leven is daardoor niet ineens zinloos of inhoudsloos. Activiteiten geven structuur aan haar dag en bieden afleiding van alle chaos in haar hoofd. Regelmatig bezig zijn houdt haar hersenen actief en haar lichaam gezond. Daardoor kan ze meer en langer zelf doen.
Om verschillende redenen ontstaan er bij dementie situaties waarin de zorg voor hygiëne verre van vanzelf gaat. Een verminderd besef van hygiëne kan verschillende oorzaken hebben: je naaste kan vergeten dat ze al dagenlang niet is gewassen en denken dat dat onlangs nog is gebeurd.
Ook het kleurenspectrum verkleint bij mensen met dementie. Koude kleuren zoals blauw, groen en paars zijn moeilijker te onderscheiden dan warme kleuren zoals rood, geel en oranje. Een kleurcodering waarin blauw naast paars gezet wordt doe je beter niet.
Maak je bekend: Noem indien mogelijk iemand bij naam. Stel jezelf voor, en vertel wat je zou kunnen betekenen voor diegene. Ook als je die persoon al kent, kan het zijn dat hij/zij jou even niet herkent. Leg contact met aandacht: Sta niet te ver weg als je tegen iemand met dementie praat.
Veel mensen met dementie vertonen veranderd gedrag en veranderingen in hun karakter. Jouw naaste kan zich bijvoorbeeld passief gaan gedragen of juist heel onrustig. De verschijnselen van dementie verschillen per persoon en per ziekte. Dit vergt veel aanpassingsvermogen van jou en kan veel vragen opleveren.
Bij beginnende dementie zijn mensen nog prima in staat zelf keuzes te maken. Ze willen juist meepraten. Mijn advies is neem hen serieus. Mensen met dementie kunnen zich kwetsbaar voelen en zich in de communicatie geremd voelen.
Personen met een beginnende dementie ervaren de realiteit nog zoals zij is. Ze ervaren daardoor ook hun eigen tekortkomingen. Elke probleemsituatie wordt een confrontatie met zichzelf, want het herinnert hen eraan dat er iets aan de hand is. Dit besef is heel stresserend en wekt veel onrust en angst op.
Bij dementie gaan steeds meer zenuwcellen in de hersenen en/of verbindingen tussen deze zenuwcellen kapot. Hierdoor kunnen de hersenen niet goed meer functioneren. Bij sommige mensen met dementie kan de achteruitgang heel snel verlopen, terwijl anderen nog jarenlang een relatief gewoon leven kunnen leiden.
Moeite met het opnemen en verwerken van nieuwe informatie. Wisselingen in stemming of juist onverschilligheid. Overzicht verliezen in drukke situaties zoals op het werk (bij complexe situaties) of in het huishouden. Gedragsveranderingen zoals minder remmingen en/of initiatiefverlies (apathie).
Snoezelen of zintuigactivering is een kalmerende activiteit voor mensen met een (ernstige) verstandelijke beperking of vergevorderde dementie. Als begeleider kun je er voor zorgen dat een cliënt zich beter kan ontspannen door diens zintuigen te stimuleren (snoezelen).
Muziek kan bepaalde emoties oproepen en daarmee de gemoedstoestand van een patiënt positief beïnvloeden. Mensen met dementie kunnen vaak nog goed meezingen met een melodie, terwijl ze allerlei andere zaken vergeten. Muziek ondersteunt op die manier het geheugen.
Zingen is een manier van communiceren voor mensen met dementie. De herkenning van het lied stimuleert een deel van het geheugen. Mensen blijken zich tijdens het zingen meer te herinneren doordat ze een ander deel van het geheugen aanspreken. Ook zorgt het zingen voor een bewustere ademhaling.