Jacobskruiskruid (Jacobaea vulgaris voorheen Senecio jacobaea) is een tweejarig kruid dat oorspronkelijk in Europa voorkomt, maar zich ook als exoot in Noord Amerika, Nieuw Zeeland en Australië heeft gevestigd. Jacobskruiskruid is een echte pioniersplant die profiteert van verstoring. De plant produceert veel zaden.
Vroeger was de plant vooral in de duinen algemeen, maar de laatste jaren neemt de soort sterk toe. Inmiddels is hij te vinden op zandgronden in het hele land. In kleigebieden is jakobskruiskruid vooral te vinden op verstoorde bodems en op plaatsen waar zand is opgebracht (industrieterreinen, en wegbermen bijvoorbeeld).
Alle delen van de plant zijn giftig voor mensen en de meeste zoogdieren. In de bloemen komt twee keer zoveel gif voor als in de bladeren. Bij het eten van de plant wordt de lever aangetast. Voor vergiftiging door jacobskruiskruid is geen geneesmiddel.
De enige mechanische wijze van bestrijding is plant met wortel en al handmatig verwijderen. ` Dragen van handschoenen wordt aanbev- olen: de plant is ook voor mensen giftig. Chemische bestrijding: Het pleksgewijs toepassen van glyfosaat (onder andere Roundup) is effectief tegen het Jacobskruiskruid.
De giftigheid van jakobskruiskruid wordt veroorzaakt door pyrrolizidine alkaloïden (PA's) die in alle kruiskruiden voorkomt. Dit stofje zit in de hele plant, maar er wordt gesuggereerd dat in de bloemen en stelen de meeste gifstoffen aanwezig zijn. Zelfs de zaden zijn giftig.
In het hooi kun je de plant herkennen aan de paarsachtige stengels. Jakobskruiskruid is giftig voor de meeste zoogdieren en ook voor de mens. De bloemen bevatten twee keer zoveel gif als de bladeren.
Jacobskruiskruid is 30-90 cm hoog en heeft gele bloemetjes. De stengel is alleen boven het midden vertakt en is meestal rood/paars maar soms ook groen. Aan de bovenkant is de stengel donkergroen en glad, de onderkant van de stengel heeft viltachtige haartjes.
Op dit moment wordt klein kruiskruid beschouwd als een giftige plant. In 'Gevaarlijke planten' van Fred De Vries staat: 'De hele plant is dodelijk giftig, zowel voor mens als dier. ' De oorzaak zijn pyrrolizidine alkaloïden (o.a. senecionine) die het weefsel van de lever aantasten.
Jacobskruiskruid is een giftige plant welke veel schade aan kan richten bij paarden en overig vee. Bij het eten van een grote hoeveelheid kan het dier zelfs sterven. Paarden zullen de plant in de wei niet snel eten, maar herkennen de plant niet meer wanneer deze gedroogd in het hooi voorkomt.
Jacobskruiskruid en Sint-Janskruid hebben beiden een straal van gele bloempjes, Boerenwormkruid lijkt op Jacobskruiskruid maar heeft geen stralenkrans maar bolvormige bloemen.
Vezelvlas (kortademig, opgewonden, stuiptrekkingen) Vast lupine (stuiptrekkingen) Jacobskruiskruid (aantasting van de lever) Gelderse roos (spijsverteringsproblemen)
Een van de meest opvallende overdag actieve nachtvlinders is wel sint-jacobsvlinder en deze komt inmiddels overal in Nederland voor. Dat is vooral iets van de laatste tientallen jaren, want vroeger was het toch voornamelijk een duinvlinder. Nog steeds is de soort in de duinen het meest talrijk.
Viltig kruiskruid staat op de Nederlandse Rode Lijst van 2012 als algemeen voorkomend, maar matig afgenomen. Net zoals alle andere in Nederland voorkomende kruiskruiden bevatten alle delen van de plant giftige pyrrolizidine-alkaloïden.
Zevenblad groeit op heel wat plekken. Je vindt de plant in beschaduwde wegbermen, heggen, tuinen, sloten akkerranden, … op vochtige voedselrijke grond.
Hoewel Jakobskruiskruid een serieus probleem voor paardenhouders kan zijn, is dit Kruiskruid veel meer dan een ongewenste plant. Jakobskruiskruid is namelijk een belangrijke bron van nectar en stuifmeel. Zo'n 150 insectensoorten maken er gebruik van, waaronder veel bijen, zweefvliegen en vlinders.
Klein kruiskruid is een zeer vaak voorkomend onkruid.
Zolang de plant groeit en bloeit is er voor paarden, koeien, geiten en schapen weinig risico. Klein Kruiskruid smaakt bitter en wordt normaal gesproken niet gegeten.
Giftigheid: Giftig. Bodem: Zonnige, open plaatsen (pionier) op matig voedselrijke grond. Groeiplaatsen: Braakliggende grond, bermen (omgewerkte plaatsen), haventerreinen, langs spoorwegen (spoorwegterreinen), oude muren en gebergten.
Echter brood is speciaal gemaakt voor menselijke consumptie en is niet het meest ideale paardenvoer. Veel vers brood is niet goed, omdat een paard deegballen kan vormen die slecht verteerbaar zijn en verstoppingen kunnen veroorzaken. Ook kan vers brood aan het gehemelte van een paard gaan plakken.
De plant is giftig. Hoge doses veroorzaken duizeligheid, krampen, buikpijn en kunnen dodelijk zijn. Omdat de olie die uit de plant kan worden gewonnen in principe giftig is, is het in de Verenigde Staten zelfs verboden om Boerenwormkruid te verkopen.
Van Boerenwormkruid wordt voornamelijk het blad en de bloemtoppen gebruikt. Het is een goed winterharde vaste plant. Tanacetum Vulgare staat liefst op een droge, wat verdichte grond. Pas op: Dit kruid is NIET eetbaar!
Boerenwormkruid (Tanacetum vulgare) is licht giftig, gedroogd niet meer. Dit kruid heeft een geneeskrachtige werking in zeer lage dosering. Zo nu en dan een hapje kan geen kwaad. Let wel op bij drachtige merries: boerenwormkruid kan abortus veroorzaken.