In Nederland vind je de meeste heidevelden op de zandgronden in Friesland, Zuidoost-Groningen, Drenthe, Overijssel, Gelderland, oostelijk Utrecht, het Gooi, Noord-Brabant en Limburg. Maar ook op de Waddeneilanden zul je zeker de bloeiende heide tegenkomen.
Heide op de Veluwe. Met stip op nummer één staat de Veluwe. Dit is voor velen de mooiste heide van Nederland.
Heidevelden kunnen in twee vormen van ontstaan voorkomen
Natuurlijke heide vinden we in het gebergte boven de boomgrens en vlak aan zee. In ons land komt dit type heide voor langs de kust op de kalkarme duinen. Vooral op noordhellingen en vlakke delen in de duingebieden komt deze begroeiing voor.
Op de zandgronden van Noord-Brabant vind je veel heidevelden, vooral natuurgebieden op de grens met België en Limburg. De grootste heidevelden vind je in de Loonse- en Drunense Duinen, Grenspark De Zoom-Kalmthoutse heide, De Maashorst, De Grote Heide en De Kampina.
Op voedselarme plekken met een zandige bodem of op veengrond voelt heide zich thuis. En dit soort grond was er heel veel in Nederland. Rond 1900 was twintig procent van ons land nog woeste grond met heel veel hei. Omdat heide hier al honderden jaren voorkomt, zijn veel specialistische dieren er afhankelijk van.
Daarna kwamen de heideontginningen op gang. De grootste afname van de oppervlakte heide vond plaats in de crisistijd na 1930 toen de heide grootschalig werd ontgonnen voor landbouwgrond en bos. In 1940 was er nog 100.000 ha over. Het huidige areaal heide bedraagt 36.000 ha (1990), exclusief hoogveen en stuifzanden.
Natuurgrenspark De Groote Heide is een gebied van maar liefst 6.000 hectare dat zich uitstrekt vanaf de groene zuidkant van Eindhoven tot ver over de grens met België in Pelt en Hamont-Achel.
Het gebied ligt in het westelijke gedeelte van het landgoed Den Treek Henschoten. De heidevelden met heide in bloei liggen verscholen tussen de Franse Put en de bossen rondom Zeist. Naast natuur is er rondom de Franse Put van alles te bewonderen. Midden in het gebied ligt de Pyramide van Austerlitz verscholen.
De bloeiperiode van een zomerheide (ook wel Calluna vulgaris genoemd) is meestal van augustus tot september. Dit is de tijd waarin de heide het meest opvallend is, omdat de bloemen massaal in bloei komen. Je geniet ongeveer acht weken van de bloei van dit prachtige plantje.
Verzuring, verdroging en versnippering
In Nederland hadden we twee eeuwen geleden zo'n zeshonderdduizend hectare heidelandschap. Het merendeel hiervan is sindsdien ontgonnen voor de landbouw. Alleen de té schrale of té natte heidevelden zijn bewaard gebleven, zo'n veertigduizend hectare.
Paarse heide heeft veel zonlicht nodig om goed te groeien en laat zich daarom laat in de zomer voor een relatief korte periode zien. ð UPDATE (7 augustus 2023): De paarse heide staat in bloei. Plan jouw bezoek en geniet!
Van half augustus tot half september trekt het fenomeen menig natuurliefhebber: de bloeiende heide van bijvoorbeeld de Loenermark, de Posbank en het Gooi.
De heide staat weer in bloei! Vanaf begin augustus kleuren de velden vaak paars. Ga snel kijken als het kan, de intense kleur vlakt in september al af. Onze boswachters hebben de mooiste routes met bloeiende heide voor je op een rij gezet.
Van half augustus tot en met begin september ziet de heide er schitterend uit. De paarse zee van bloeiende heide is al wandelend of fietsend te bewonderen.
De langzaamgroeiende soorten plant u op zo'n 25 cm van elkaar.Bij de snelgroeiende soorten houdt u 40-60 cm aan. Gebruik in ieder geval geen kalk voor heideplanten, dit maakt de grond neutraler terwijl ze juist van zure grond houden. Ze hebben verder weinig voeding nodig en doen het goed op wat schrale grond.
Met zijn liggende takken vormt dophei een dichte mat. De bloemen staan in trosjes en zijn bijna altijd roze. Een enkele keer zijn er exemplaren die volledig witte bloemen hebben. Als rond augustus dophei bijna uitgebloeid is, komt struikhei in bloei en kleurt de heide opnieuw paars.
De Hoorneboegse Heide is een natuurgebied gelegen ten zuiden van de bebouwde kom van Hilversum. Het gebied omvat circa 190 ha natuurgebied dat wordt beheerd door het Goois Natuurreservaat.
De heidevelden op de zandgronden zijn uit bos ontstaan door menselijk handelen; dit in tegenstelling tot duinheide die van nature is ontstaan. De heide vormde eeuwenlang een essentieel onderdeel van het landbouwsysteem op de zandgronden, het zogenaamde heide-potstalsysteem.
Ontstaan. Heide als vegetatie is een halfnatuurlijk landschap. Oorspronkelijk groeide op de hogere arme zandgronden vooral eikenberkenbos. Door roofbouw, dat wil zeggen door branden, kappen en begrazen door vee, verdween het bos en bleef er een heidevlakte over.
In het uiterste noorden van Limburg ligt de Mookerheide: een heidegebied met daaromheen bossen en akkers. Het gebied heeft veel hoogteverschillen, dus ook hier krijg je tijdens je wandeling flinke kuitenbijters voorgeschoteld. Vanaf het hoogste punt van de Mookerheide kijk je over de paarse heide tot aan de Maas.
De Veluwe ligt centraal in Gelderland. In het noorden wordt het gebied begrensd door de Randmeren, in het oosten door de IJssel en in het zuiden door de Rijn.