Steden rond de Noordzee en de Oostzee gingen samenwerken. Ze deden dit om sterker te staan tegenover andere handelssteden en tegen zeerovers. Dit verbond was de Hanze.
Het verbond bestond uit steden in het huidige België, Nederland, Duitsland, Polen, Noorwegen, Zweden en de Baltische staten, met tijdens de hoogtijdagen uitlopers naar Engeland in het westen en Finland en Rusland naar het oosten. De Hanzesteden dreven handel in het gebied van de Oostzee en de Noordzee.
De Hanze begon als een groep handelaren die samenwerkten. Ze woonden in verschillende steden en handelden in dezelfde producten. Door samen te werken konden zij goedkoper werken en met elkaar veiliger reizen. Ze konden veel producten tegelijk kopen of verkopen.
Van de twaalfde tot de zestiende eeuw zijn Zutphen, Deventer, Tiel, Kampen, Zwolle en andere steden, vooral aan de IJssel, belangrijke en welvarende centra van handel. Handelaren in die steden zijn lid van het Hanzeverbond.
1350-1450) – Handelsverbond uit de Middeleeuwen. De Hanze was een officieus handelsverbond uit de late Middeleeuwen. Aanvankelijk gesloten tussen kooplieden en vanaf 1356 tussen verscheidene steden in Noordwest-Europa. De afspraken die handelaren en handelssteden maakten, waren gunstig voor de handel.
Die Hanzesteden hadden onderlinge afspraken gemaakt om de handel soepel te laten verlopen. Door gezamenlijk in te kopen bijvoorbeeld konden ze geld besparen. En door te varen in groepen werden hun schepen minder vaak overvallen. Daardoor bloeide de handel en werden de kooplieden uit de Hanzesteden steenrijk.
Hanzesteden zijn steden die onderdeel waren van het zogeheten Hanzeverbond. Het netwerk was een samenwerkingsverband van handelaren en aangesloten steden met als doel de handel te bevorderen en te beschermen. Het netwerk ontstond vanaf het midden van de twaalfde eeuw in Duitsland, voornamelijk rond de Oostzee.
Hanzestad Hattem
Hattem is misschien wel de meest schilderachtige Hanzestad. Hattem betovert je met zijn smalle straatjes en het mooie marktplein. Op veel plekken in de stad is nog te zien dat Hattem vroeger een echte vestingstad was.
De volgende 22 steden worden genoemd als Hanzesteden: Amsterdam (niet bekend), Arnhem (1441), Bolsward (1412), Deventer (1285), Doesburg (1447), Dordrecht (niet bekend), Elburg (1367), Groningen (1463), Harderwijk (1280), Hasselt (1367), Hattem (1299), Kampen (1441), Nijmegen (1402), Oldenzaal (1261), Ommen (1473), ...
Middeleeuwse Hanzesteden
Rotterdam en Amsterdam waren tijdens de middeleeuwen nog kleine dorpjes, de Hanzesteden in het oosten van Nederland hadden zich daarentegen al ontwikkeld tot machtige handelscentra. Ze waren belangrijk, welvarend en rijk.
Alleen al in Nederland zijn 22 Hanzesteden, maar ook in landen als Duitsland, België, Polen en Noorwegen was het Hanzenetwerk een bekend fenomeen. Het overgrote deel van de Hanzesteden is gesitueerd in het oosten van Nederland, voornamelijk langs het water.
Het eind van een glorietijd
Halverwege de 15e eeuw kwam er een einde aan deze glorietijd. De Oostzeehandel werd vooral buiten het Hanzenetwerk verscheept, via de randstad. Zo bloeide de macht van de VOC op, en overschaduwd de handel op zee, de handel tussen de Hanzesteden.
Hanzestad Nijmegen Hanzestad
De stad was in de late middeleeuwen aangesloten bij de Hanze, een samenwerkingsverbond tussen kooplieden en later ook tussen Duitse- en Oost-Nederlandse handelssteden.
Gelderland, of liever gezegd het oude hertogdom Gelre aan beide zijden van de huidige Duits-Nederlandse grens, telde niet minder dan achttien Hanzesteden: de vier Gelderse hoofdsteden Nijmegen, Arnhem, Roermond en Zutphen, en voorts Tiel, Zaltbommel, Wageningen, Harderwijk, Elburg, Hattem, Doesburg, Doetinchem, Lochem, ...
Eigenlijk is Antwerpen nooit een Hanzestad geweest, maar de Duitse Hanze had hier al vanaf 1468 twee panden. In 1564 bouwden zij het Hansahuis in de Nieuwstad.
De Hanzesteden zijn voornamelijk in Duitsland, Nederland, België, de Baltische Staten, Noorwegen en Polen. De steden hadden een sterke band met elkaar en werkten goed samen, hierdoor valt er veel geld te besparen door handel te combineren.
Wat zijn Hanzesteden? Toen Amsterdam en Rotterdam nog kleine dorpjes waren, hadden de Hanzesteden al veel macht en invloed. Vanaf de jaren 1200 gingen handelssteden samenwerken om kennis te delen en zaken te doen.
Rondom de Noordzee en Oostzee liggen diverse Hanzesteden verspreid over verschillende landen. Bekende Nederlandse Hanzesteden zijn Kampen, Deventer en Harderwijk en bekende Duitse Hanzesteden zijn Hamburg, Bremen en Lübeck. Ook Kopenhagen in Denemarken heeft een connectie met de Hanzesteden.
Vanaf 1356 werkten niet alleen handelaren samen, maar ook steden. Pas in 1448 voegde Zwolle zich toe aan het Hanzeverbond en werd het – je raadt het al – een Hanzestad.
Kampen is een pittoreske Hanzestad aan de IJssel. In het historische centrum staan monumentale (winkel-)panden zij aan zij naast eeuwenoude pakhuizen, stadsboerderijen en stadspoorten. Neem de tijd om te dwalen en verdwalen, laat je leiden door de IJssel en verleiden door de leuke en lekkere adressen die je passeert.
Tussen de noordrand van de Veluwe en de IJssel ligt het pittoreske Hattem. De Hanzestad is al eeuwen een inspiratiebron voor kunstschilders. Niet zo verwonderlijk: de stad is niet alleen 'fotogeniek', het ligt ook nog eens in een fraaie omgeving met bos en water op steenworp afstand.
De Hanzestad Kampen staat bekend om haar historische binnenstad en haar ligging aan de monding van IJssel. Kampen staat bekend om haar vele monumenten en heeft het een lange geschiedenis als handelsstad, hier is nog veel van terug te zien, Kampen was in de tijd van de Hanze namelijk zeer belangrijk voor de economie.
Hun voor die tijd moderne handel baseerden zij op gezamenlijk erkende rechten op het verhandelen van bepaalde producten, de juridische vorm van de handelscontracten en het nakomen van de daaruit voortvloeiende verplichtingen, eventueel af te dwingen via gezamenlijk erkende rechtbanken.
WELKOM IN DE FRIESE HANZESTEDEN
In Nederland was een aantal IJssel-steden lid, maar ook andere plaatsen zoals Groningen, Tiel en Roermond deden mee. Vandaag de dag herleeft de Hanze geschiedenis via internationale Hanzedagen. In Friesland waren de steden Stavoren en Bolsward deelnemers in het Hanzeverbond.