In Nederland wordt radioactief afval bovengronds opgeslagen voor een periode van ten minste 100 jaar. Dat gebeurt bij de Centrale Opslag voor Radioactief Afval (COVRA) in speciaal daarvoor ontworpen gebouwen. Na 100 jaar opslag is een deel van het afval nog radioactief.
Op dit moment wordt het radioactieve afval dat Nederland produceert bovengronds opgeslagen, bij de Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval (COVRA) in de gemeente Borsele in Zeeland. Daar ligt het prima, en er is ruimte genoeg voor de komende 100 jaar.
Kernafval in de hele keten
Andere voorbeelden van laagradioactief afval zijn de overalls en handschoenen die in een kerncentrale worden gebruikt. Ook bij het opwerken van kernafval komen enorme hoeveelheden laagradioactief afval vrij. We kennen ook middel- en hoogradioactief afval.
In België wordt het geconditioneerd radioactief afval tijdelijk opgeslagen in geschikte afgeschermde opslaggebouwen op de site van Belgoprocess .
Dit radioactieve afval wordt verwerkt in een Franse nucleaire fabriek in La Hague in Normandië. Na verwerking komt het meest radioactieve deel weer terug naar Nederland. Dit deel wordt de komende 100 jaar bovengronds opgeslagen in een tijdelijke opslagbunker in Vlissingen.
Rusland beschikt over 35 functionerende kernreactoren, samen goed voor een capaciteit van 27 900 MW. Ter herinnering, het Belgische nucleaire park bestaat uit 7 reactoren, goed voor een capaciteit van bijna 6 000 MW. De Russische kernreactoren zijn verdeeld over 10 sites.
De kerncentrale Zaporizja (Oekraïens: Запорізька атомна електростанція, Russisch: Запорожская атомная электростанция) ligt bij de stad Enerhodar op ongeveer vijftig kilometer van Zaporizja direct aan de rivier de Dnjepr en is Europa's grootste kerncentrale.
Van 1960 tot 1982 stortte België zijn radioactief afval in de Noord-Atlantische Oceaan. Aan deze praktijk kwam een einde in 1983. Sinds 1983 stockeert België al zijn containers met radioactief afval op Belgische bodem, ongeacht of het over laag-, middel- of hoogradioactiefafval gaat.
De exploitant van de kerncentrale Borssele (EPZ) laat deze stoffen terugwinnen (dit heet 'opwerken'). Daarvoor gaat de gebruikte splijtstof naar een opwerkingsfabriek (Cap La Hague in Frankrijk). Daar worden de bruikbare bestanddelen (95%) gescheiden van radioactief afval om te kunnen worden hergebruikt.
Verwerking laag- en middelradioactief afval
Kadavers van dierexperimenten, organisch ziekenhuis afval en radioactieve vloeistoffen worden door middel van speciale processen verwerkt, bijvoorbeeld in een verbrandingsoven. Grotere vaste delen worden verkleind in de verschrottingsinstallatie en daarna in beton verpakt.
In Nederland wordt radioactief afval bovengronds opgeslagen voor een periode van ten minste 100 jaar. Dat gebeurt bij de Centrale Opslag voor Radioactief Afval (COVRA) in speciaal daarvoor ontworpen gebouwen. Na 100 jaar opslag is een deel van het afval nog radioactief.
Eén van de grootste problemen van kernenergie is het kernafval dat in de kerncentrale ontstaat. Dit afval is levensgevaarlijk en raakt pas na 240.000 jaar zijn radioactiviteit kwijt. Al die tijd blijft het afval schadelijk voor mens en milieu en moet het weggeborgen worden en bewaakt blijven.
Hoe lang de halveringstijd is, hangt af van de samenstelling van het atoom. Sommige zijn zo instabiel dat ze binnen een seconde vervallen. Anderen hebben een halveringstijd van miljarden jaren, zelfs langer dan het bestaan van de aarde.
Volgens een rapport van 23 december 2020 van het Nucleair Energie Agentschap (NEA) in Parijs zijn de bewezen en geschatte voorraden uranium 3,8 miljoen ton. Daar komt nog eens 2,3 miljoen ton bij op grond van redelijk betrouwbare gegevens die nog nader getoetst moeten worden.
De voornaamste reden waarom we ons afval nog niet naar de ruimte sturen, is dat het enorm duur is. Niemand wil zo veel geld uitgeven aan het bouwen, testen en lanceren van raketten, gewoon om afval naar de ruimte te schieten. Zeker omdat er hier op aarde (voorlopig) nog veel goedkopere oplossingen zijn voor ons afval.
Aan laag- en middelradioactief afval ligt er ongeveer 35.000 m3 opgeslagen. Met deze hoeveelheid zou je ongeveer 1/20 deel van een groot containerschip kunnen vullen. Aan laag- en middelradioactief afval komt er jaarlijks 1.100 m3 bij. Dat is vergelijkbaar met de inhoud van 16 zeecontainers.
Het land met de meeste kerncentrales in Europa is Frankrijk. Daar staan 58 van de in totaal 126 Europese werkende kerncentrales. Zo'n 70 procent van de elektriciteit in Frankrijk komt uit kernenergie (2018). Onze buurlanden Duitsland en België hebben allebei 7 kerncentrales.
Op 1 januari 2019 waren er wereldwijd 450 kernreactoren operationeel. Ze produceren samen 10,3% van de elektriciteit in de wereld.
Voor de splijtstof van een kerncentrale van 1000 MWe ontstaat daar jaarlijks ongeveer 10 000 ton aan gruis, dat resteert nadat het natuurlijk uranium er uit is geloogd. Het afval is natuurlijk materiaal, maar omdat er nog ongeveer 5% van de aanvankelijke hoeveelheid uranium in zit, is het licht radioactief .
Momenteel wordt er voor de huidige nucleaire activiteit in België op 100 jaar ongeveer deze hoeveelheid verwacht: 70.000 m3 laag actief afval (korte levensduur en zwakke tot gemiddelde radioactiviteit) of ca. 82% van alle kernafval (bv.
Eén kilogram uranium (U235) levert bijna 23 miljoen kWh elektriciteit op: genoeg om bijna zeven duizend huishoudens een jaar van stroom te voorzien. De energie die uranium in zich heeft, wordt voor ongeveer 35 procent omgezet in elektriciteit (rendement).
Iedere radioactieve stof heeft een eigen vaste halveringstijd. Voor de ene stof zijn dat secondes, voor andere stoffen zijn dat duizenden jaren. Het ene radioactieve stofje is dus meteen als het ontstaat al ongevaarlijk. Ander radioactief materiaal moet je vele duizenden jaren opslaan voor het ophoudt met stralen.
Oekraïne heeft 15 kernreactoren op vier locaties. Acht van deze reactoren zijn momenteel in bedrijf. Het kernenergiecomplex van Zaporizja - met zes reactoren de grootste kerncentrale van Europa - staat onder controle van het Russische leger.
Door de explosie en de intens hete grafietbrand kwam een groot gedeelte van de radioactieve stoffen uit de reactor vrij. De reactor heeft tien dagen lang gebrand. Hierdoor werden grote hoeveelheden radioactieve stoffen verspreid over Europa en delen van Azië.