Maar is dat eigenlijk wel zo? Opvallend genoeg zijn grondstoffenexperts het over één ding eens: grondstoffen raken helemaal niet op, de voorraden zijn ruimschoots toereikend. Fysieke schaarste van grondstoffen is een fabeltje.
De conclusie is dan dat de winbare voorraad antimoon al rond 2040 zal zijn uitgeput, goud rond 2055, zink en molybdeen rond 2100. In de volgende eeuw zullen rhenium en koper volgen en in de eeuw daarna chroom, bismut, borium, tin, zilver en lood.
Veel alarmerende grondstofschaarste is bijvoorbeeld ontstaan doordat sprake was van betrekkelijk kleine markten, waarbij de grondstofwinning was geconcentreerd in slechts enkele landen en/of bij slechts enkele bedrijven.
Er kwam uit dat we met antimoon nog toe kunnen tot 2040, en met zink en molybdeen tot het einde van de eeuw. Over duizend jaar zijn van 15 grondstoffen de voorraden uitgeput, waaronder koper, nikkel, lood en ijzer.”
Belangrijke basismetalen als koper, zink, lood en nikkel dreigen schaars te worden, wat de hoeveelheid bijproducten ook doet krimpen. Belangrijkste basismetalen zijn koper, zink, lood, aluminium, ijzer en nikkel.
Zo is het land verantwoordelijk voor de helft van de wereldproductie van palladium, dat bijvoorbeeld wordt gebruikt in uitlaten van auto's, telefoons en tandvullingen. Ook komen er flinke hoeveelheden platina, aluminium en nikkel uit Rusland.
Door de Russische invasie van Oekraïne worden pasta, brood, groente en ook vlees nog duurder, verwachten experts. Al voor de inval waren de voedselprijzen wereldwijd heel hoog, benadrukt Nadia Menkveld, landbouweconoom bij ABN Amro.
Fossiele grondstoffen worden steeds schaarser. De vraag naar energie neemt toe doordat de wereld- bevolking groeit en de welvaart toeneemt. Maar ook de vraag naar andere mineralen, metalen en niet- metalen groeit sterk. Vooral de vraag naar zeldzame metalen is in het afgelopen decennium sterk toe- genomen.
Goud is een schaars edelmetaal dat niet kan worden bijgedrukt of geproduceerd. Al het goud is namelijk al aanwezig op aarde sinds het ontstaan van de planeet zelf. Gek genoeg is goud niet gevormd op de aarde, omdat voor het ontstaan ervan fusiereacties nodig zijn.
Het aandeel van ijzer in de aardkorst is 5,63 % (op basis van gewicht). Het is daar het op drie na meest voorkomende element (na zuurstof, silicium en aluminium). Vooral in de kern van de aarde is enorm veel ijzer te vinden. Men schat dat ijzer goed is voor ongeveer een derde van de totale massa van de aarde.
Maar Oekraïne heeft nog veel meer te bieden. Zoals Kenneth Carroll op Linkedin duidelijk maakt, herbergt het land een heleboel waardevolle grondstoffen. Zo heeft Oekraïne het meeste (winbare) uranium van alle Europese landen. In een tijd waarin kernenergie weer in belangstelling staat, is zo'n voorraad niet verkeerd.
Agro-grondstoffen, energie en transport waren fors in prijs gestegen. Die kosteninflatie kregen ze op dat moment slechts beperkt doorgerekend aan afnemers zoals supermarkten. En dan begint de oorlog en zie je dat heel veel grondstoffen zoals graan, maïs, maar ook kunstmest en zonnebloemolie nog duurder worden.
Europa belangrijkste grondstoffenleverancier
Veel fossiele brandstoffen zoals aardolie komen uit Rusland en Noorwegen, zand en grind uit de buurlanden, granen uit Frankrijk. Metaalertsen en sojabonen komen vooral uit Brazilië.
Tin zal een steeds duurder materiaal gaan worden omdat het een schaars product is. Men probeert wel wat te recyclen maar een groot deel gaat verloren en de bodem zal op den duur uitgeput raken. Ongeveer één derde deel van alle tin wat we gebruiken is afkomstig uit Indonesië.
Het tegenovergestelde van een economisch goed, dat schaars is, is een vrij goed. Een vrij goed is een goed waarbij men geen productiemiddelen of tijd hoeft op te offeren om het te produceren. Een voorbeeld is het al genoemde zonlicht: je hoeft geen productiemiddel of tijd op te offeren om zonlicht voort te brengen.
Iets is schaars als er productiefactoren voor moeten worden opgeofferd. Bijna alle goederen zijn schaars. Zonlicht en het water van een rivier zijn uitzonderingen, er hoeven geen productiefactoren voor te worden opgeofferd.
Omdat goud niet vergaat neemt de totale hoeveelheid bovengronds goud alleen maar toe. Goud verandert van vorm (sieraden, elektronica, munten, baren) en wisselt wel eens van eigenaar, maar het metaal blijft altijd aanwezig.
Wij hebben onze vooruitzichten voor de goudprijs naar beneden bijgesteld en verwachten een gematigd zwakkere goudprijs voor de rest van 2022, voordat de prijzen zich in 2023 zullen herstellen. Onze nieuwe prognoses voor het einde van het jaar zijn USD 1,700 per ounce in 2022 en 1,900 in 2023.
De huidige goudprijs laat zien dat we nog ruim 11% onder deze goudprijs verwachting voor 2022 staan. Een troy ounce goud kan dus (volgens Goldman Sachs) nog 209 US dollar meer waard worden in de aankomende periode. Beleggers in gouden munten en goudbaren zouden met deze verwachting goed uitkomen.
Van staal tot papierpulp en van computerchips tot koffie. Wereldwijd is er zo'n enorm tekort ontstaan aan grondstoffen – doordat tijdens de coronapandemie nauwelijks voorraden zijn aangelegd – dat de prijzen exploderen (Bron; Volkskrant).
'Vroeger zat er bijvoorbeeld in kopererts zo'n 20 tot 30 procent koper, nu is dat nog maar 1 tot 2 procent,' vertelt Kleijn. Maar wanneer is de kwaliteit van ertsen 'hoog genoeg'? De theoretische limiet hangt af van de hoeveelheid energie en grondstoffen die nodig is voor de mijnbouw.
Tekort grondstoffen impact
De vraag naar voedsel, landbouwoppervlak, water en energie en andere grondstoffen zoals fosfaat of fossiele brandstoffen over de hele linie stijgen. Toegang tot grondstoffen wordt dan een probleem, met als gevolg een groei van (sociale) ongelijkheden.
Naast olie en aardgas importeren Nederlandse bedrijven ijzer, staal, steenkool, koper, kurk en houtwaren uit Rusland. De Nederlandse export bestaat vooral uit medicijnen, bloemen, kunststoffen, vervoermiddelen, computerapparatuur en medische instrumenten en apparaten.
Vooral producten die veel energie kosten om te produceren worden duurder. Ook stijgen de prijzen van veel producten waarvan Rusland, Oekraïne en Wit-Rusland een belangrijke producent zijn. Dit zijn bijvoorbeeld aardolie, gas, graan, hout, nikkel, palladium, aluminium.