Hoewel bijen gemeen kunnen steken, zullen ze nooit “spontaan” aanvallen. Wanneer een bij steekt, kost het ook het diertje zelf het leven. Daarom steken ze alleen om zichzelf of het nest te verdedigen. Eén steek hoeft niet heel erg te zijn, maar een aanval door een hele zwerm kan ernstige gevolgen hebben.
Honingbijen hebben én een kolonie én een honingvoorraad te verdedigen en kunnen dus wel aanvallen wanneer ze denken dat zij (of hun kolonie) bedreigd worden. Een steek van een honingbij is altijd pijnlijk, en kan ook gevaarlijk zijn voor mensen met een bijenallergie.
Bijennest verwijderen en de gevolgen
In principe kan een nest weinig kwaad. Echter kan de ingang van het nest op een plek zitten die ervoor zorgt dat je door de aanvliegroute heenloopt. Om zichzelf of het nest te verdedigen kunnen bijen gaan steken.
Hoe krijg je een bijenzwerm uit je tuin
Ga niet proberen ze weg te jagen. Meestal gaan de bijen vanzelf weer weg, na een dag of twee. Laat ze met rust en ze zullen niemand kwaad doen. Gebruik vooral geen anti-insectenspray om ze weg te jagen.
Bijen bestrijden is in Nederland niet toegestaan. Bijen zijn een beschermde diersoort en mogen daarom alleen maar preventief geweerd worden of verwijderd worden door een imker. Ga nooit zelf proberen het nest te verwijderen, want bijen kunnen dan aanvallen.
Volgens onderzoek van Visscher & Dukas varieert de gemiddelde levensduur van haalbijen tussen 2 en 17 dagen, met een gemiddelde van 7,7 dagen. Slechts 21% overleeft de periode van 10 dagen. Volgens onderzoek van Liebig wordt een werkbij na het uitlopen gemiddeld niet ouder dan 2 tot 3 weken.
Bijen in de spouwmuur
Volgens de soort maken zij hun nest in muren, in hout of in het zand. Zij leggen nu eitjes, die slechts volgend jaar rond diezelfde periode zullen uitkomen. Het in en uitvliegen van het nest dit is meestal van korte duur (maand). Solitaire bijen zijn zachtaardig en storen de mensen niet.
Bijen zijn vreedzamer dan wespen, maar als hun nest wordt bedreigd of als je op ze trapt, halen ze hun wapen tevoorschijn. Een bijensteek is doorgaans minder pijnlijk dan een wespensteek, al bevat een bijensteek meer gif. Bijen steken echter maar één keer, waarna ze langzaam sterven.
Bij een steek ontstaat een kleine huidwonde en wordt er gif in de wonde gebracht, waardoor een insectensteek pijnlijk kan zijn. Meestal is bijensteek niet gevaarlijk, maar als je allergisch bent aan bijengif kan je een ernstige reactie krijgen (anafylactische schock).
Als je door een honingbij wordt gestoken, doet het gif dat uit de angel komt vaak pijn. In een reflex veeg of sla je haar van je huid af. Daarbij scheurt de angel los, samen met een deel van het achterlijfje. Hierin zitten de klieren die het gif in je huid blijven pompen.
Laat je een bijennest hangen, dan kan een nest gaan zwermen. In dat geval verlaat een deel van de bijen het nest. Vaak is dit ongeveer de helft van een bijenvolk.
De gemiddelde kosten voor het bestrijden van bijen variëren tussen €150 en € 500 voor het verwijderen van bijen. De kosten kunnen zo laag zijn als € 80 voor een eenvoudige verwijdering van een hommelnest tot wel € 500 om een groot honingbijnest uit een muur of plafond te verwijderen.
Van de circa 360 Nederlandse bijensoorten nestelen er zo'n 250 in de grond. De vrouwtjesbijen graven deze nesten meestal zelf (behalve in het geval van koekoeksbijen). Nadat het nest is afgesloten en het hoopje grond is verdwenen, is er van een bijennest in de bodem van buiten vaak niets meer te zien.
Toch zijn bijen volgens deskundigen niet gevaarlijk. Bijen komen – anders dan wespen – niet op ons eten af, omdat ze alleen bloemen en nectar lusten. Bijen steken niet, tenzij ze zich ernstig bedreigd voelen. Zolang je bijen dus met rust laat en niet om je heen slaat, wordt een bij niet bang en is er dus geen gevaar!
Dit doe je in overige gevallen:
Schraap de angel weg met je vingernagel of de botte kant van een mes. Koel de plaats van de steek met een nat kompres of een coldpack. Gebruik zo nodig een zalf tegen de huidirritatie. Ga naar een huisarts als de steekplaats erg dik wordt.
Honingbijen kunnen echter maar één keertje steken. Dit is zo omdat hun angel bezet is met fijne weerhaakjes die ervoor zorgen dat de angel blijft zitten wanneer de bij zich wil terugtrekken. Hierdoor komt een gedeelte van haar ingewanden mee naar buiten en zal de bij dus sterven.
De bosbodem huisvest het insect met de pijnlijkste steek ter wereld, de kogelmier. Zijn gif bevat de stof poneratoxine. De gifstof beïnvloedt de elektrische signalen in de hersenen en blokkeert ionenkanalen in de synapsen. Justin Schmidt beschrijft de steek van de kogelmier als 'Pure, intense, uitstralende pijn.
Een bijensteek is pijnlijk. Op het moment dat je wordt gestoken, voel je een stekende, brandende pijn. De huid rondom de steek wordt dik en rood. Ook kan het gaan jeuken.
Soms op andere plaatsen of over heel het lichaam: roodheid, zwelling, netelroos (jeukende bulten), zwellingen van huid of slijmvliezen. Zwelling in de keel kan gevaarlijk zijn: moeilijke ademhaling. Piepende adem, kortademigheid of een drukkend gevoel op de borst. Hartkloppingen.
Kan het kwaad als een angel van een wesp of bij blijft zitten? Dat voelt oncomfortabel. Bovendien kan het gaan ontsteken. Verwijder de angel niet met een pincet, omdat bij het fijnknijpen meer gif kan vrijkomen.
Een wesp laat meestal geen angel achter en overlijdt niet na de steek . De angel van een bij heeft weerhaken en blijft achter na een steek, de bij sterft hierdoor. Hoornaar (paardenwesp): Groter dan de wesp, steek is wél pijnlijker dan die van een bij maar het gif is minder krachtig.
Bijen hebben de gewoonte om te steken, wanneer ze gevaar ervaren. Wetenschappers ontdekten dat ze echter ook kunnen bijten. Dat doen ze bij vijanden die te klein zijn om te steken. Op die manier verspreiden ze een verlammend gif.
Insecten zoals wilde bijen zijn in het voorjaar druk met het leggen van eitjes. Ze kruipen in een buisje van je insectenhotel of de gangetjes die je in een boomstam of baksteen hebt gemaakt. Hier leggen ze hun eitjes in. Ze leggen meerdere eitjes in de buis, daarom zie je ze vaak druk heen en weer vliegen.
Vrouwtjes zijn vaak druk met nestbouw en het verzamelen van stuifmeel. Nesten worden in allerlei holle stengels en gaten in dood hout aangelegd. De nestwanden maakt het vrouwtje van lemige modder, die zij tussen haar kaken klemt terwijl zij naar het nest vliegt. Stuifmeel verzamelt ze in haar 'buikschuier'.
Wespen zijn vooral overdag actief, tot zonsondergang. Daarna gaan ze in hun nest slapen, tot de zon weer opkomt. Heel soms zijn wespen ook 's nachts nog onderweg. Dat gebeurt als ze, bijvoorbeeld, gehinderd worden door vijanden of slecht weer en zo niet op tijd in het nest terug kunnen zijn.