Sommige soa's kun je, behalve door seks, ook krijgen door: Contact van je bloed met besmet bloed van een ander (hepatitis B, hepatitis C en hiv). Besmetting komt dan door bijvoorbeeld: een tatoeage of piercing zetten met spullen die besmet zijn.
Chlamydia en gonorroe oplopen zonder seksueel contact
Voor de meeste SOA's (zoals bijv. chlamydia, gonorroe) geldt dat je daadwerkelijk seks moet hebben om ze op te kunnen lopen. Gonorroe of chlamydia oplopen zonder seks (penetratie) is ook mogelijk door orale seks.
Of als je een scheermesje of (bij drugsgebruik) naalden of spuiten gebruikt van een persoon die met een SOA is besmet. Door besmet bloed kun je zonder seks geïnfecteerd raken met de SOA's hepatitis B en HIV. Als je zwanger bent, kun je HIV, hepatitis B en syfilis overdragen op je baby.
Hoelang duurt het voor je merkt dat je een soa hebt? Dat verschilt van soa tot soa. Gonorroe kan zich al na enkele dagen manifesteren, terwijl hepatitis B en genitale wratten soms pas na een half jaar kunnen aangetoond worden. De meeste soa's zijn na 3-4 weken aantoonbaar.
Maar dit hoeft niet. Ook als je niets merkt kun je chlamydia hebben en dus anderen ook besmetten. Als je chlamydia niet behandelt, kun je minder vruchtbaar of onvruchtbaar worden.
En schurft en schaamluis kan iemand op je overdragen door besmette kleding, handdoeken of beddengoed. Maar ook kun je genitale wratten oplopen door bijvoorbeeld een besmette handdoek. Gebruik dus nooit zomaar andermans handdoek, en trek nooit zomaar iemands ondergoed aan!
Nu weten we hoevaak Chlamydia en Gonorroe voorkomen in Nederland, maar wat is nou de kans dat je dit krijgt van één keer onveilige seks? Voor vrouwen geldt dat je per keer dat je onveilige seks hebt met een besmette partner, 45% kans hebt om Chlamydia op te lopen en 80% kans hebt om Gonorroe op te lopen.
Je krijgt chlamydia door onveilige seks (zonder condoom) met iemand die besmet is. Dus bijvoorbeeld door: seks waarbij de penis in de vagina gaat. contact tussen vagina en vagina.
Je partner kan een soa hebben zonder het te weten
Je partner kan ook een virus hebben waar je later een soa door krijgt. Dat je partner geen klachten heeft, betekent niet dat jij ook geen klachten krijgt. Het kan dus zijn dat jullie allebei een soa hebben, maar jij wel klachten hebt en je partner niet. Of andersom.
Als je een soa hebt, kun je last hebben van de volgende symptomen: Afscheiding of pus uit de vagina, penis of anus (meer dan normaal). De afscheiding kan waterig, melkachtig, gelig of groenig van kleur zijn of anders ruiken. Branderig gevoel, irritatie, pijn bij of na het plassen.
Geslachtsziekten of soa's bestaan al minstens 3500 jaar. De oudste verwijzing ernaar staat in het Ebers Papyrus, een Oud-Egyptische papyrusrol met medische informatie uit ongeveer 1550 voor Christus. Ook in het Oude Testament worden geslachtsziekten en hun behandelmethoden beschreven.
SOA-symptomen bij een man
Pusachtige, waterige afscheiding uit de penis. Blaasjes, zweertjes of wratten op de penis, de eikel of de anus. Een pijnlijke of gezwollen balzak. Jeuk rond de anus/bilnaad.
HIV, hepatitis B, syfilis, chlamydia, herpes genitalis en gonorroe kunnen tijdens de geboorte worden overgedragen op de baby. Een SOA krijg je niet door uit het kopje van een ander te drinken. Je krijgt het ook niet via een hoestbui, insectenbeten of een vieze WC-bril. Ook in het zwembad loop je geen risico.
Een infectie met chlamydia wordt door het lichaam zelf 'opgeruimd' (geklaard). De helft van de urogenitale infecties is na 1 jaar verdwenen, bijna alle infecties zijn na 3 jaar weg.
Kom je in aanraking met sperma, vaginaal vocht of bloed, dan loop je het risico een soa te krijgen. De organismen die soa's veroorzaken overleven buiten het lichaam echter heel kort: van een vieze wc-bril krijg je dus geen soa.
Er zijn vaak geen of alleen vage klachten. Daardoor kunnen ze lang blijven doorlopen met een chlamydia-infectie, soms wel jaren. Ondertussen kan de ziekte ongemerkt worden doorgegeven.
Gevolgen. Het is belangrijk om een seksueel overdraagbare aandoening tijdig te behandelen. Anders kan die ernstige gevolgen hebben, zoals verminderde vruchtbaarheid of zelfs onvruchtbaarheid. Zolang een soa niet is behandeld, blijf je besmettelijk voor anderen.
De meest vastgestelde soa is chlamydia. Bij hetero's volgen herpes en genitale wratten (HPV). Bij homomannen is dat syfilis en gonorroe.
SOA worden overgebracht door geslachtsgemeenschap, maar ook door seksuele contacten via de mond, door anale contacten of contacten met lichaamsvloeistoffen zoals sperma, speeksel, bloed en vaginale afscheiding. Slechts enkele SOA zijn overdraagbaar via huidcontact.
Syfilis is een, bij niet tijdige behandeling, gevaarlijke bacteriële soa. Syfilis begint vaak met een klein zweertje op de geslachtsorganen, en kan zich daarna via het bloed door het hele lichaam verspreiden en ernstige schade aan verschillende organen aanrichten.
Chlamydia is goed te behandelen met antibiotica. Als chlamydia niet wordt behandeld, is de kans groot dat het leidt tot complicaties zoals Pelvic Inflammatory Disease (PID) of vruchtbaarheidsproblemen.
Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa)
Een soa geeft niet altijd klachten. Je kunt dus een soa hebben zonder dat je het merkt. Wanneer een soa niet op tijd behandeld wordt kan dit ernstige gevolgen hebben. Chlamydia en gonorroe kunnen bijvoorbeeld onvruchtbaarheid veroorzaken.