Ja, al je familieleden kun je onterven. Alleen je eigen kinderen kunnen in beperkte mate iets tegen hun onterving doen. Alle andere familieleden, ouders, grootouders, broers, zusters, neven en nichten, hebben geen enkele mogelijkheid om zich tegen een onterving te verzetten.
U kunt uw echtgenoot en uw kinderen in een testament onterven. Uw kinderen hebben wel een speciale positie in het erfrecht. Zo hebben zij altijd recht op een bepaald deel van de erfenis van hun ouders.
Kan je een broer of zus onterven? Broers en zussen zijn jouw erfgenamen wanneer je komt te overlijden zonder kinderen en zonder partner. Wanneer je jouw broer of zus wilt onterven, is het gewoon belangrijk dat je een testament hebt opgemaakt. De enige manier om iemand te onterven kan via een testament.
Ouders kunnen hun kind nooit helemaal onterven. In een testament kunnen zij regelen dat hun kind niet van hen erft. Maar het kind houdt recht op de legitieme portie.
Het verwerpen van een erfenis gaat via de rechtbank. Je moet hiervoor een schriftelijke verklaring afleggen bij de rechtbank. Dat kost ongeveer 134 euro (2022).
U kunt uw kind echter nooit voor 100% onterven. Dit komt omdat een kind altijd aanspraak kan maken op de legitieme portie. Dat is de helft van het deel waar uw kind normaal gesproken ontvangt. Een testament heeft geen invloed op de legitieme portie.
Iedereen die belang heeft bij een erfenis kan een testament aanvechten. Het beste doet u dit met een advocaat die gespecialiseerd is in erfrecht. Hij of zij kan u helpen om het testament nietig te laten verklaren.
Bij een handgift of bij een onrechtstreekse schenking zoals een bankgift (een overschrijving van geld) of een gift aan een goed doel moet de ontvanger van de schenking geen schenkingsrechten betalen. Maar pas op: als de schenker binnen drie jaar na de schenking overlijdt, wordt de schenking bij de nalatenschap geteld.
Hoeveel ieder kind individueel krijgt, hangt af van het aantal kinderen: zijn er twee kinderen, dan krijgen ze elk minimaal 1/4de van de nalatenschap. Zijn er vier kinderen, dan krijgen ze 1/8ste.
Kinderen erven, partner krijgt vruchtgebruik
Dan stelt u de erfenis voor uw kinderen veilig door uw nieuwe partner 'vruchtgebruik' te geven. U bepaalt in uw testament wanneer het vruchtgebruik eindigt. Bijvoorbeeld als uw partner hertrouwt, naar een verzorgingshuis gaat of pas als hij of zij overlijdt.
Heeft u geen ouders, broers en zussen en zijn er geen kinderen van uw broers of zussen (neven en nichten) (zie voorbeeld hiervoor), dan komen uw grootouders aan de beurt tezamen met hun (klein)kinderen: uw ooms en tantes, achterneven en achternichten.
Als er geen testament is, regelen de erfgenamen samen de erfenis. Zij kunnen dit ook door 1 of meer personen laten doen met een boedelvolmacht. Dit is een verklaring waarin staat wat de gekozen persoon namens de erfgenamen mag doen. Deze persoon kan een erfgenaam zijn, maar dat hoeft niet.
De erfgenamen moeten zelf contact opnemen met alle banken waar de overledene tegoeden had, zoals bankrekeningen, spaarrekeningen, depositoboekjes, kluizen, enz… De bank is dan wettelijk verplicht deze tegoeden te blokkeren.
Als onterfde echtgenoot heeft u inderdaad geen rechten meer, ook niet op een legitieme portie. Als onterfd kind heeft u wel rechten: Recht op inzage in de financiën van de overledene. Recht op de legitieme portie.
Wettelijk gezien is het niet mogelijk om kinderen volledig te onterven. Kinderen hebben namelijk altijd recht op een geldelijk bedrag dat wij de legitieme portie van de erfenis noemen. Concreet betekent dat het volgende: stel een moeder heeft drie kinderen onder wie de erfenis zou worden verdeeld.
De wetgever gaat ervan uit dat ouders, in principe, niet de bedoeling hebben om één kind ten opzichte van de andere kinderen te bevoordelen. Daarom wordt een schenking aan een kind vermoed een “schenking op voorschot” van erfenis te zijn.
De kinderen hebben een bijzondere positie in het erfrecht. Ook als de ouder in zijn of haar testament heeft vastgelegd dat je onterfd wordt, mag je een deel van de erfenis opeisen. Dit deel heet de legitieme portie en bestaat alleen uit geld, nooit uit spullen van de overledene.
Beleggen geld uit de erfenis
Je kunt zelf gaan beleggen, maar je kunt ook samen met de beleggingsexperts van je bank gaan beleggen. Of je kunt je beleggingen laten beheren door je bank. Beleggen is niet zonder risico's. De waarde van het vermogen dat je inlegt kan dalen.
Als u een huis, appartement, bouwgrond of garage wilt schenken, dan moet u naar de notaris. Er is immers maar één manier om de schenking van een onroerend goed te regelen en dat is via een notariële akte, die geregistreerd wordt. Bijgevolg moet de begiftigde een schenkingsrecht betalen.
Woning aan kind verkopen of schenken
Het kan zijn dat de waarde van de woning te hoog is voor jouw kind om deze met eigen geld te kunnen kopen. Je kan dan een deel van de waarde van de woning schenken aan je kind. Zeker als het de bedoeling is dat je kind er zelf in gaat wonen.
Doordat u schenkt, wordt uw erfenis kleiner. En daardoor betalen uw erfgenamen na uw overlijden minder erfbelasting. Zorg wel dat de schenking onder de jaarlijkse vrijstelling blijft, anders moet de ontvanger schenkbelasting betalen.
Wat als mijn broer of zus mij onterfd heeft? Alleen kinderen kunnen een beroep doen op hun legitieme portie (hun minimale erfdeel) als zij onterfd zijn in een testament. Ouders of broers en zussen hebben geen legitieme portie en kunnen dus ook feitelijk geheel onterfd worden.
Een onterfd kind heeft geen recht op goederen, maar alleen op geld. Het onterfde kind heeft dus geen recht op het huis of de inboedel.
Op grond van de Wet op het notarisambt is het mogelijk om het openen van een testament uit te stellen tot na de uitvaart. Dit kun je bijvoorbeeld opnemen in je testament als je iemand onterft en niet wilt dat iemand daar achter komt voor je begrafenis. In dat geval is je testament pas na een kleine week openbaar.