Gember is een knolgewas dat in tropische en subtropische gebieden wordt geteeld. Als je haar in koel Nederland wilt telen zul je dus zo vroeg mogelijk moeten beginnen en de planten het warmste plekje in je tuin (of liever nog in de kas) geven.
Gember is een tropische plant en heeft warmte nodig om te kunnen groeien. Tijdens warme zomermaanden kan de plant buiten staan, maar over het algemeen zijn de omstandigheden in huis stabieler. Plaats de wortelstok enige uren in water om te weken en plant hem dan met de ogen naar boven ondiep in potgrond.
Je kunt op twee manieren starten. Ofwel door de gember in een glas water te leggen totdat er nieuwe wortels uit groeien en daarna planten in een pot. Óf je kunt het stuk gember direct in een pot planten. Begraaf de gember ondiep in de potgrond, ongeveer 2 cm.
Koop een onbespoten gemberwortel. Breek of snijd hem in stukken en leg die boven de verwarming, plat op een schoteltje met water. Vul geregeld aan want het verdampt snel! Binnen een paar weken (rond half maart) zie je op sommige plekken rhizomen ontstaan, dit zijn nieuwe groeiknoppen.
Historici denken dat de plant niet van nature in zijn huidige vorm bestond, maar door mensen zo werd geteeld. De meeste gember komt uit Azië. India is de grootste producent, gevolgd door China en Indonesië.
Eetbare gember is niet winterhard, maar heel makkelijk zelf te kweken. Haal wat wortelstokken bij de groenteman, supermarkt of toko en plant ze in een pot, waarbij ze nog half boven de grond uitkomen. In de zomer kunnen ze op het terras, maar niet in de volle zon.
Gemberrecepten. Gember is een smaakmaker in het eten. Verse gember kun je in plakjes of geraspt gebruiken. Ook gemberthee is populair.
Gember is een tropische plant en houdt van een warm klimaat. Hij kan niet tegen vorst en ook niet goed tegen direct zonlicht. Kies dus een mooi warm plekje in huis, en in de zomer best een schaduwrijk plekje op het terras.
Maar voor de liefhebber van sierplanten zijn er ook mogelijkheden genoeg. Er zijn veel vaste planten uit de gemberfamilie die bij ons net wel, of net niet winterhard zijn.
Wanneer groeien nieuwe wortels uit de gemberwortel? Na ongeveer 7 tot 10 dagen zijn er nieuwe worteltjes die uit de ogen groeien, en na 2 tot 6 weken zie je een plantje.
Gember biedt een bom van gezonde eigenschappen. Het bevat vezels en diverse vitamines en mineralen die je lichaam beschermen tegen ontstekingen. Het helpt tegen misselijkheid en menstruatiekrampen en het bevordert de opname van voedingsstoffen terwijl het anderzijds je insulinegehalte helpt te reguleren.
Uitlopers op de gemberwortel zijn kleine bultjes op stronk die iets witter zijn dan de korst van de gemberwortel. Hier komt uiteindelijk de plant uit. Poot ongeveer 3 à 5 cm wortel (met minstens één uitloper) in een pot met compost. Houd de compost vochtig door circa om de 3 dagen een beetje (1/4 kopje) water te geven.
Algemene bijwerkingen
Bij gebruik van gember, vooral in poedervorm, worden soms brandend maagzuur, maaglast, diarree en verhoogde menstruele bloeding gerapporteerd (1,2).
Je kunt kurkuma in een pot met aarde planten en in de vensterbank houden, als je vensterbank daar (ook qua zonlicht) geschikt voor is. Kurkuma kan gedurende de zomer ook buiten in de tuin staan, maar plant de wortels dan bij voorkeur in een plantenbak en niet in de volle grond.
GEMBER BEWAREN IN DE KOELKAST
Wikkel de gember in een stuk keukenpapier en doe in een afgesloten vershoudbakje. Zet het bakje vervolgens in de groentelade van de koelkast. Hierdoor blijft de gember ± 3 weken lang houdbaar!
Gemberthee Gemberthee helpt tegen keelpijn, verstopte neus en koude rillingen. Het recept: 3 theelepeltjes geraspte gemberwortel, halve liter water, 2 eetlepels vers citroensap, 1 eetlepel honing. Laat gember en water 10 minuten sudderen in een afgedekte pot.
Gember kan bloeien, maar dat is vaak niet in het eerste jaar, en rassen die voor de productie van knollen zijn bloeien vaak niet.
Gemalen gember, in de Indonesische keuken djahé genoemd, is een veelzijdige specerij met een uitgesproken smaak die je het beste kunt beschrijven als frisscherp en citrusachtig. Gemalen gember is afkomstig van de wortelstok van de gemberplant.
Djahe is gedroogde en gemalen gemberwortel en is makkelijk in gebruik. Gemalen gember (of gemberpoeder) heeft een frisse, scherpe smaak en geur. Het is een goed alternatief voor verse gember. Doordat het gedroogd is, is het bovendien een stuk langer houdbaar.
Biologische gember is het makkelijkste te stekken, want net als aardappelen wordt gember normaal gezien altijd bestraald met groeiremmers en dat betekent dat 'ie ook bij jou thuis niet zal ontkiemen. Maar in dit geval moet de gember dus wel ontkiemen!
Op gember maken supermarkten een behoorlijke winst. De prijzen waarvoor Total Produce aan de groothandel en detailhandel verkoopt, liggen rond de 13 euro per kilo.
Een aantal studies hebben aangetoond dat gember effectief is in het wegnemen van je slaapproblemen. Gember is namelijk een hele goed bron van zink, en zink heb je nodig om melatonine aan te maken, en aangezien melatonine het belangrijkste slaaphormoon is, is het belangrijk om deze voedingstoffen binnen te krijgen.
Hoewel gember bij veel mensen juist misselijkheid kan verminderen en het de spijsvertering een oppepper geeft, kan het ook zorgen voor maag- en darmklachten. Volgens het National Center for Complementary and Alternative Medicine krijgen sommige mensen last van een opgeblazen gevoel of maagklachten.
Gember stimuleert je spijsvertering
Ook je speekselproductie, gal- en maagsappen krijgen een boost van gember. Daardoor gaat je maaginhoud sneller naar je darmen, en neemt een opgeblazen gevoel af. Ook verbetert gember de peristaltiek (samentrekkingen) in je darmen.