Rijzen is voor heel wat hobby-bakkers een groot probleem. Je kan dit proces wat versnellen door je degen in de oven te laten rijzen. - plaats je degen in de oven. Door de oven te openen zal de temperatuur zakken tot 40°C.
Deeg laten rijzen: de narijs
Voor een normaal en relatief snel brood houd je een warme temperatuur van 20-30 °C aan. Het brood laten rijzen duurt dan ongeveer een uur zijn. Wil je het brood langer laten rijzen, dan verlaag je de temperatuur. Zorg dat je het brooddeeg opnieuw goed afdekt om uitdrogen te voorkomen.
Gist in tarwe- of speltdeeg gedijt het best bij 26°C - 28°C. Dat wil zeggen dat wanneer er rijstijden in een recept vermeld staan, er uitgegaan wordt van deze temperatuur. Voor rogge is 30°C - 32°C ideaal. Maar deeg rijst ook bij hogere en lagere temperaturen.
Boven én onderwarmte
Zeker bij gebak dat moet rijzen (waarbij bakpoeder of baking soda in het beslag zit, bijvoorbeeld) is boven- en onderwarmte een slimme keus. Tip: gebruik bij deze stand het liefst maar één bakplaat – of nog beter, een bakrooster, zodat de warmte er overal goed bij kan.
Het zal per huis verschillen waar je deeg het best rijst. Zoek een plekje waar het ietsjes warmer is en het niet op de tocht staat. Over het algemeen laat je een deeg in ongeveer een uur rijzen tot het in volume verdubbeld is voordat je ermee verder gaat.
Iedereen die bakt heeft ook een rijskast in zijn keuken. Namelijk de oven. Rijzen is voor heel wat hobby-bakkers een groot probleem. Je kan dit proces wat versnellen door je degen in de oven te laten rijzen.
Een warme, vochtige omgeving laat het deeg sneller rijzen door het fermentatieproces in het deeg te versnellen. Neem een klein kommetje of glas. Voeg wat gist en suiker toe en giet er wat warm (niet heet) water bovenop, en vermeng deze ingrediënten goed tot de suiker helemaal is opgelost.
Normaal gesproken kan gerezen deeg niet blijven liggen, want van te lang gerezen deeg kan je geen mooi brood meer bakken. Dus moet de bakker die zijn klanten 's ochtends om acht uur van vers brood wil voorzien, bij nacht en ontij zijn bed uit om aan het kneden te gaan.
Heteluchtovens verwarmen over het algemeen sneller dan elektrische (conventionele) ovens. Niet alleen bij het voorverwarmen, maar ook tijdens het bakproces. Dat klinkt natuurlijk als een enorm voordeel! Maar dit betekent wel dat je extra alert moet zijn.
Wanneer de temperatuur hoger of lager is, zal de gist gaan sterven. Welke soort meel heb je gebruikt? Als er speciale granen zijn gebruikt in het deeg, zal het deeg niet zo veel rijzen. Deze granen hebben namelijk minder gluten, waardoor het deeg de luchtbellen die het brood laten rijzen minder goed kan vasthouden.
Wanneer de oven gebruikt wordt als rijskast moet je zorgen dat de lucht in de oven voldoende vochtig is. Beter te vochtig dan te droog. Ook daar kan je werken met het afdekken van de kom waarin het deeg zit dat moet rijzen, maar tijdens de busrijs of narijs werkt dat niet goed.
De redenen dat je het deeg meerdere keren laat rijzen zijn: Het gashoudend vermogen van het deeg is pas na zo'n 120 à 240 minuten (afhankelijk van de kwaliteit van het meel/bloem) na de start van het mengen maximaal en dat is het beste moment om het brood te gaan bakken.
Een simpel antwoord op je vraag: door meer gist toe te voegen zal het deeg sneller rijzen. Het wordt er niet luchtiger door. Als je een luchtiger brood/kruim wilt dan moet je meer vocht toevoegen. Meer vocht betekent ook een plakkeriger deeg.
Wat heel belangrijk is de temperatuur van het deeg en de luchtvochtigheid. De ideale temperatuur voor brood is is 25 tot 27 graden.
Het recept zegt 'zet het brood op een warme plek', 'zet bovenop je vaatwasser' of 'zet het deeg/brood in een oven van 30 graden'. Het rijzen bij minimaal >zet hier iedere temperatuur neer die je ooit bent tegengekomen< is CRU-CI-AAL voor een goed resultaat.
Bak het brood gedurende ongeveer 20 minuten op 220˚C, zet dan de oven terug op 200˚C . Na ongeveer 35-40 graden dient het brood gaar te zijn en een mooie goudbruine kleur te hebben.
In de oven
In sommige heteluchtovens gaart het brood goed, in andere heteluchtovens verbrandt het brood op de plek waar de lucht de oven in wordt geblazen en is het brood op andere plekken niet goed gaar. Als je onder- en bovenwarmte hebt, is het aan te raden om dit te gebruiken.
Hoe lang de oven moet voorverwarmen verschilt per oven. Vrij nieuwe ovens kunnen binnen vijf minuten op temperatuur zijn, maar oudere ovens doen er wel twintig minuten over. Je kunt dit controleren door een oventhermometer te gebruiken.
Het deeg rijst gewoon door in de koelkast. Soms verdubbelt het, een andere keer niet helemaal. In dat laatste geval kun je ervoor kiezen om het deeg buiten de koelkast nog even verder laten te rijzen tot het wel genoeg in volume is toegenomen.
Brooddeeg kun je in de vriezer makkelijk één tot twee maanden bewaren. In de koelkast kun je brooddeeg, ook na één keer rijzen, maximaal 24 uur goed houden. Het rijzen van het deeg gaat namelijk gewoon door in de koelkast, ook al is dat langzamer omdat het kouder is.
Hoe langer het deeg rust, hoe beter het resultaat. Ik mag zelf het deeg graag al een dag van tevoren maken. Zeker bij bijvoorbeeld speculaas of gingerbread koekjes, de smaak wordt dan zoveel lekkerder.
Deeg rijst het best op een temperatuur rond de 30°C. Als je lauw water gebruikt voor je deeg (maar dus niet warmer dan 45°C) creëer je de ideale omstandigheden. Gebruik je koud water, of is het koud in de ruimte waarin je aan het werk bent, dan zul je het deeg op een warmere plek moeten zetten om goed te rijzen.
Een hele simpele oplossing om een grote kunststof opbergdoos te gebruiken als mini-rijskast. Plaats het bakblik met deeg op bijvoorbeeld het aanrecht en plaats daaroverheen een omgekeerde kunststof opbergdoos. Voordat je de doos omkeert spuit je nog even de doos aan de binnenkant met een plantenspuit goed vochtig.
Bereiding. Los de gist op in het water en doe de bloem, het zout, de suiker en de boter erbij en kneed tot er een glad deeg ontstaat. Laat het deeg rijzen in de combi-stoomoven. Kies Speciale toepassingen, Deeg laten rijzen gedurende 20 minuten.