Eenvoudig gezegd werkt de erfelijkheid van de oogkleur als volgt. Het gen voor bruine ogen (A) is dominant ten opzichte van het gen voor blauwe ogen (a). Dit betekent dat als je van je moeder het gen voor bruine ogen (A) krijgt en van je vader het gen voor blauwe ogen (a), je bruine ogen (Aa) zult hebben.
Het antwoord is simpel. Iedereen krijgt twee genen van zijn ouders, een van de moeder en een van de vader. Stel dat de vader in het bezit is van een gemuteerd gen, maar ook van een werkend gen voor bruine ogen, dan krijgt het kind bruine ogen. Dat gen is namelijk dominant.
Heb jij of je partner bruine ogen? Dan is er een grote kans dat jou kind ook bruine ogen krijgt, want zoals je waarschijnlijk nog weet vanuit je biologie les, is bruin een dominante kleur en zal deze hoogstwaarschijnlijk te zien zijn bij je baby.
Bruine ogen zijn dominant
Hoewel blauwe ogen vaak het meest in het oog springen, komen bruine ogen het meeste voor. In alle werelddelen zijn bruine ogen toonaangevend. In Europa en Noord-Amerika komen lichte oogkleuren vaker voor, maar ook hier blijft bruin de dominante kleur.
Blijkbaar zijn blauwe ogen wetenschappelijk gezien het meest aantrekkelijk. Onze lijst bestond voor 23,25% uit blauwogige knapperds, terwijl slechts 9% van de mensen blauwe ogen heeft. Als je een man bent met blauwe ogen, heb je drie keer zoveel kans om op de lijst 'Meest sexy mensen aller tijden' te komen.
Wereldwijd is bruin de meest voorkomende oogkleur, gevolgd door blauw. Groen is het meest zeldzaam.
Erfelijkheid van de oogkleur
Het gen voor bruine ogen (A) is dominant ten opzichte van het gen voor blauwe ogen (a). Dit betekent dat als je van je moeder het gen voor bruine ogen (A) krijgt en van je vader het gen voor blauwe ogen (a), je bruine ogen (Aa) zult hebben. Het bruine gen overheerst.
Blauwe ogen: extravert & energiek
De mensen met blauwe ogen hebben dus altijd bepaalde overeenkomsten omdat ze een stukje DNA hebben wat overeenkomt. Doordat de ogen minder pigment bevatten, kunnen ze ook minder goed tegen licht.
Bruine ogen hebben het meeste pigment, blauwe ogen het minste en groene ogen zitten ertussenin. Bruin is wereldwijd de meest voorkomende oogkleur, gevolgd door blauw, grijs en de zeldzaamste oogkleur is groen.
'Tot voorkort werd het als onmogelijk bestempeld, maar nu blijkt dat twee ouders met blauwe ogen wél een kind kunnen krijgen met bruine ogen.
Je genen bepalen je oogkleur. Van elk gen erf je altijd twee kopieën: één van je vader en één van je moeder. Er zijn veel genen bekend die invloed hebben op die kleur. De iriskleur, de spikkeltjes in het oog: er zitten allemaal verschillende genen achter.
Het zit in de familie
Vroeger had iedereen bruine ogen, maar ongeveer tienduizend jaar geleden werd er in Europa dankzij een genetische mutatie de eerste persoon met blauwe ogen geboren. Er zijn nu zo'n 150 miljoen mensen (2,2% van de wereldbevolking) met blauwe ogen op de wereld.
Genetische opbouw
Minstens twee genenparen sturen de kleur van menselijk haar. Eén gen, het bruin/blond-paar, heeft een dominant bruin allel en een recessief blond allel. Als iemand drager is van het bruine allel, dan zal deze persoon bruin haar hebben; zo niet, dan is hij blond.
Genen kunnen dominant of recessief zijn, dat wil zeggen dat ze al dan niet overheersen. Het gen wat overheersend is bepaald of bij het kind de eigenschap van dit gen ook zichtbaar is. Zo overheerst het gen voor bruine ogen over het gen voor blauwe ogen.
Het recessieve blauwe gen kan de dominante bruine ogen bijvoorbeeld lichter maken. De kinderen hebben dan vaak lichtbruine ogen die vaal of flets ogen. Een groene kleur kan alleen tot uiting komen als er in de familie een gen aanwezig is die lipochrome aan kan maken.
Wat een blauwe oogkleur over je karakter zegt? Vaak worden mensen met blauwe ogen als hoffelijk en sexy gezien, maar niet als intelligent. Er is echter geen wetenschappelijk bewijs dat dat waar is. Blauwogige mensen hebben vaak een sterke innerlijke kracht en kunnen mensen goed aanvoelen.
Volgens de wetenschap is het geen fabeltje dat blauwe ogen gevoeliger zijn voor fel zonlicht. Een onderzoek van Pennstate University wijst uit dat mensen met donkere ogen meer van het pigment melanine in hun kijkers hebben. Het pigment zorgt niet alleen voor de donkere kleur, het houdt ook meer licht tegen.
Hazel ogen hebben van allerlei tinten in zich, waardoor ze niet echt blauw, grijs, groen of bruin te noemen zijn. Volgens wetenschappers is hazel een mix van bruin en groen of een mix van blauw en groen, afhankelijk van het licht (White en Rabago-Smith, 2011).
Een violette oogkleur komt vooral voor bij mensen met albinisme. Dit is een aandoening die wordt gekenmerkt door een gebrek aan pigment in de cellen waaronder ook die van de ogen welke het pigment melanine ontbreken.
De oogkleur verandert door zonlicht, net als bij de huid. Lichte ogen worden donkerder door zonlicht of krijgen bruine vlekjes. In perioden van minder zonlicht, zoals in de winter, worden de ogen weer de oorspronkelijke kleur.
Sterke emoties hebben ook invloed op de grootte van de pupil en de kleur van de iris. Bijvoorbeeld als mensen verliefd of boos zijn. Ook komt het bij een klein aantal mensen voor dat de oogkleur op hogere leeftijd verandert, vooral bij mensen met een lichtere kleur ogen.
Koper is een warme kleur die goed bij blauwe ogen past
Naast bronskleurige oogschaduw, zijn ook koperkleuren een perfecte match voor blauwe ogen. Breng bijvoorbeeld een koperkleurige oogschaduw aan in de bovenste hoeken van je oogleden of gebruik hem als een eyeliner, net boven je wimperrand.
Melanine bepaalt oogkleur
Alle andere kleuren daartussen (blauw, groen, rood, violet) verschijnen dankzij lichtreflectie, en bestaan niet in de ogen zelf. Echte zwarte ogen bestaan overigens niet, alleen zo donkerbruin dat het zwart lijkt.
's Nachts beter zicht
En dan nu een leuke: als je blauwe ogen hebt, kun je in het donker beter zien dan iemand met donkere ogen. De experts zijn er nog niet uit of dit een mythe is of echt waar, maar het zou best kunnen. Want, hoe noordelijker je gaat, hoe langer de donkere winters, hoe meer mensen blauwe ogen hebben.