Bij overprikkeling worden prikkels niet goed verwerkt. Je kunt dan veel meer prikkels ervaren dan normaal of het kost meer moeite om prikkels te verwerken. Er is nog geen goede test om overprikkeling te meten en om te bepalen waarom en wanneer er overprikkeling ontstaat bij iemand.
Hoogsensitiviteit is een karaktereigenschap
Madelon: 'Mensen die hoogsensitief zijn hebben een zenuwstelsel dat gevoeliger is voor prikkels. Het kost simpelweg meer tijd en energie om deze prikkels, zoals bijvoorbeeld geluid en drukte, te verwerken. Hierdoor raak je sneller uitgeput.
Als je vaker last hebt van acute overprikkeling, kun je door een aantal fases van overprikkeling gaan. Uiteindelijk wordt het dan mogelijk chronische overprikkeling. Dat betekent dat je je vaak structureel vermoeid en gestrest voelt en misschien ook sneller geïrriteerd bent.
Overprikkeling komt veel voor bij hersenaandoeningen en heeft een enorme impact. Het kan leiden tot klachten als vermoeidheid, overgeven en hoofdpijn. Of het kan de klachten die je al hebt door een hersenaandoening erger maken….
Heb je last van acute overprikkeling? Dan kan het helpen om de oorzaak te vinden en een rustige (prikkelarme) omgeving op te zoeken. Neem de tijd die jij nodig hebt en ga iets doen waar jij op dat moment behoefte aan hebt. Bij chronische overprikkeling is er meer nodig dan alleen rust om het op te lossen.
Mensen met overprikkeling hebben vaak last van hoofdpijn, vermoeidheid, stress, verminderde concentratie, slaapproblemen, onrust, en het overlopen van emoties. Bij sommige mensen leidt dit tot tijdelijke uitvalsverschijnselen, koorts, overgeven of een epileptische aanval.
Als er te veel interne of externe prikkels zijn in korte tijd, zo veel dat het niet meer met een beetje achterstand verwerkt kan worden, kan er een soort kortsluiting optreden in je hoofd. Dan kan het gebeuren dat je explodeert (autistic meltdown) of dichtklapt (autistic shutdown).
Daarnaast hebben veel hsp'ers moeite om duidelijk te zijn naar de ander. Dat heeft te maken met de het denkbrein links, de taal. Bij hsp'ers zijn antwoorden niet wit en niet zwart, maar alle kleuren van de regenboog en ook nog eens wollig, vaag en zweverig voor anderen.
Hoe weet je of je hoogsensitief bent? Hoogsensitieven voelen zich vaak anders. Ze hebben een hekel aan drukte, zijn gevoelig voor sterke geuren of geluiden en kunnen flink van hun stuk gebracht worden door veranderingen in hun leven. Als kind werden ze vaak verlegen of gevoelig genoemd.
Overprikkeling is niet altijd alleen door dingen om je heen. Het kan ook een interne oorzaak hebben: angst en stress door je eigen gedachten en gevoelens. Kinderen die veel empathie hebben (zich goed kunnen verplaatsen in de gevoelens van anderen) kunnen door sterke emoties van een ander ook overprikkeld raken.
"In een relatie is het geven en nemen", zegt Oscar, "maar als je met iemand met autisme bent, is het vooral geven. Je krijgt nooit hetzelfde terug als van iemand die geen autisme heeft. Mensen met autisme vinden intiem contact vaak lastig. Een knuffel kan dan al een romantisch gebaar zijn.
Mensen met autisme kennen geen emoties. Smalltalk, oogcontact of een knuffel… Mensen met autisme hebben het doorgaans moeilijk met sociale interactie. Als kind valt het hen al zwaar om vriendschap te sluiten met leeftijdgenoten en vaak komen ze ronduit ongeïnteresseerd over.
#Overprikkeling
Heb je #ADHD dat sta je vaak 'aan', je bent alert, je hoort en ziet veel en kunt al die informatie niet altijd goed filteren op mate van belangrijkheid. Je loopt op die manier gemakkelijk vol in je hoofd, wat zorgt voor onrust, bewegingsdrang en slechter slapen.
Regelmatige beweging in de buitenlucht en voldoende slaap zijn daarbij essentiële pijlers voor een gezond functionerend zenuwstelsel. Ook regelmatig mediteren draagt aanzienlijk bij: het normaliseert de bloeddruk en verlaagt de niveaus van cortisol en adrenaline.
Op het moment dat de samenwerking tussen waarnemen en bewegen verstoord raakt krijgen de hersenen het moeilijk en zie je snel de gevolgen in het dagelijks leven. We spreken dan van een sensorisch conflict of verstoorde prikkelverwerking.
Als je prikkels niet goed kunt selecteren en/of prikkels langzamer dan gebruikelijk verwerkt dan ontvangen de hersenen teveel prikkels. Alles komt tegelijkertijd en/of even sterk binnen. Hierdoor raakt je brein overbelast en kun je geen nieuwe informatie meer opnemen of verwerken.
Cognitieve overprikkeling treedt op als iemand te moe is om te denken. Het brein kan het denken of bewuste waarnemingen niet meer bijbenen. Cognitieve overprikkeling kan een oorzaak ( een stapeleffect) zijn van zintuiglijke overprikkeling , waarbij een enkele zintuiglijke prikkel teveel kan zijn.
Een HSP ervaart overprikkeling vaker door externe prikkels, waar ADHD dit voornamelijk door interne prikkels ervaren. Iemand met ADHD vindt het bijna altijd lastig om zich goed te concentreren, terwijl een hoogsensitief persoon zich in de juiste omgeving prima kan concentreren.
Dit wil zeggen: hoogsensitieve mensen denken langer en dieper na over vraagstukken en belichten het van alle kanten. Dit betekent ook dat HSP'ers dingen te complex kunnen maken en de neiging hebben om te piekeren.