Operaties vanwege een gebroken heup zijn berucht vanwege de vele complicaties en hoge sterfte. Van de bijna 18.000 patiënten per jaar overlijdt één op de drie in het eerste jaar na opname.
Van die ouderen die een gebroken heup hebben overlijdt er maar liefst 15 tot 20% aan de gevolgen hiervan. De overige ouderen moeten over het algemeen hun leeftijdsverwachtingen bijstellen. Zelfs 10 jaar na de gebroken heup ligt de leeftijdsverwachting nog een stuk lager dan bij leeftijdsgenoten die niks braken.
De grootste oorzaak voor 'laat' overlijden na een val is het breken van de heup. Dit gold in 60% van de personen. Een gebroken heup is een ernstig letsel, en kan grote gevolgen hebben. Als er geen operatie plaats vindt, zal de patiënt zijn of haar mobiliteit verliezen.
De sterfte bij bejaarde patiënten met een heupfractuur is nog steeds erg hoog ondanks de gebruikte geavanceerde operatietechnieken. Gemiddeld sterft zo'n 20 van de patiënten binnen 3 maanden na de breuk.
Conservatief: Een gebroken heup kan maar zelden zonder operatie worden behandeld. Slechts in enkele uitzonderingssituaties is dit een optie: Als de breuk alleen in de nek van de heup zit en deze breuk in meerdere richtingen onverplaatst is.
De gebroken heup kan flinke pijn veroorzaken en de voet ligt meestal naar buiten gedraaid. Vaak zijn er verder aan de buitenkant geen afwijkingen te zien. In sommige gevallen is er een bloeduitstorting zichtbaar of een zwelling aan de zijkant van de heup.
Bij een gebroken heup heeft u pijn aan uw heup en kunt u niet meer lopen. U zult zo snel mogelijk geopereerd worden. Voor de operatie mag u niet eten en drinken. Als verdoving krijgt u een ruggenprik of volledige verdoving (narcose).
Geen enkele operatie is zonder risico. Zo bestaat ook bij deze heupoperatie een kleine kans op een medische complicatie zoals een hartaandoening, beroerte, longontsteking, blaasinfectie of een nieraandoening.
Is een kunstheup op iedere leeftijd mogelijk? Meer dan de helft van de mensen die kiezen voor een kunstheup is tussen de 60 en 80 jaar. Maar ook bij mensen boven de 80 en bij mensen onder de 60 kan een kunstheup geschikt zijn. Een kunstheup gaat ongeveer 20 jaar mee.
De totale herstelperiode na een gebroken heup kan tot een jaar duren. Soms lukt het lopen minder goed dan voorheen en zijn er aanpassingen nodig in of rond uw woning.
In verpleeghuizen ligt het sterftecijfer hoger, met een algemeen 6-maandsterfte van 36,2%, bij verpleeghuisbewoner met eindstadium dementie is het 55%, en bij ouderen op hoge leeftijd is de 4-maandsterfte op 38%. Wereldwijd krijgen 4,5 miljoen mensen jaarlijks een heupfractuur.
Meestal breekt de heup dicht bij het heupgewricht. Een breuk van het heupbeen is geen gebroken heup, dat is een bekkenfractuur. Meestal is de breuk het gevolg van een val of ongeluk. Als er een zwakke plek in het bot ontstaat kan zelfs zonder een val of trauma een breuk ontstaan.
Gemiddeld zal een patiënt zo'n vjif dagen in het ziekenhuis verblijven wanneer alles goed gaat. Als er wordt gekozen om een gebroken heup niet te opereren omdat bijvoorbeeld de gezondheidstoestand al zodanig slecht is dat de leeftijdsverwachting matig is, krijgt de patiënt medicatie tegen de pijn.
Hoe vaker een heup vervangen wordt, hoe meer kans op schade van het bot. De belastbaarheid van een nieuwe heup is altijd minder dan een natuurlijke heup. Littekenweefsel kan de spierfuncties ernstig belemmeren en 50% van de mensen kan na een jaar nog niet intensief bewegen met de nieuwe heup.
Behandeling van een gebroken heup
Een gebroken heup wordt meestal operatief behandeld. Bij een operatie kunnen de botstukken aan elkaar worden gezet met pennen, plaatjes of schroeven. Ook kan er gebruik worden gemaakt van een kophals- of heupprothese.
Hoe lang blijft mijn heup gevoelig/ pijnlijk.
Dit kan enkele weken duren. De pijn wordt geleidelijk aan minder, beginnend ongeveer 1-2 weken na de operatie. Advies is goed uw pijnstilling te gebruiken.
Een heupoperatie kost gemiddeld 22.000 euro, terwijl 38 procent van de mensen de kosten schat op 6.000 euro en 42 procent op 13.000 euro. Bijna in alle gevallen wordt dus te laag geschat, dat geldt ook voor andere behandelingen en operaties.
U kunt niet op een lage stoel of bank zitten. U kunt niet in en uit een laag bed stappen. Zorg voor een verhoogd bed, bijvoorbeeld met bedklossen eronder. U kunt niet met uw handen bij uw voeten komen, bijvoorbeeld om sokken aan te trekken of veters te strikken.
Een heupluxatie is vaak erg pijnlijk. Na een luxatie heeft uw been een afwijkende stand, en meestal kunt u uw heup niet goed bewegen. 90 procent van de geluxeerde heupen wordt behandeld door een 'gesloten repositie' (terugzetten van de kop in de kom) onder röntgendoorlichting.
Theoretisch kan een heupprothese meerdere keren worden gereviseerd. De eerste verschijnselen van loslating of slijtage worden meestal op een gewone röntgenfoto herkend.
De heup kan uit de kom gaan, omdat uw spieren en spierbanden na de operatie nog slap zijn en de heupprothese nog niet goed is vastgegroeid in uw lichaam. De kans dat de heup uit de kom gaat is bij patiënten met overgewicht groter dan bij patiënten met een normaal gewicht.
In principe wordt u als u een heupfractuur heeft binnen 24 uur geopereerd, tenzij het noodzakelijk is om meer onderzoeken te doen en/of andere artsen te raadplegen. Meestal is er geen sprake van een levensbedreigende situatie.
De operatie duurt ongeveer 1,5 uur. Daarna verblijft u op de uitslaapkamer. Daar wordt een röntgenfoto van uw heup gemaakt. We controleren uw bloeddruk, pols en temperatuur.
Eén van de adviezen is dat u in de eerste zes weken na de operatie niet in bad gaat. Als u toch van het bad gebruik wilt maken omdat u geen douche heeft, kunt u dit doen met behulp van een badplank die dwars over het bad ligt. Zo kunt u zittend douchen.