Er zijn drie grote speekselklieren links en rechts. De
Een stevige, duivenei grote zwelling aan de binnenzijde van de kaakhoek. Bij voelen is de ontstoken speekselklier weinig pijnlijk en goed beweegbaar. Het speeksel uit de speekselklier is vaak helder, maar kan witte vlokken en soms ook pus bevatten.
Onder de kaakhoek bevindt zich links en rechts de submandibulaire speekselklier (2). Deze klier is erg vaak gewoon te voelen, ook zonder ziekte.
Aan beide kanten van het gezicht bevindt zich voor en onder het oor een speekselklier: de oorspeekselklier. In het Latijn heet de oorspeekselklier 'glandula parotis'. Ook onder de onderkaak bevindt zich aan beide zijden een speekselklier, die de 'glandula submandibularis' wordt genoemd.
Lymfeklieren in uw hals kunnen opzwellen bij een ontsteking van keel, neus, oor, kaak of huid. Ze zorgen ervoor dat de ontsteking niet verder gaat naar de rest van uw lichaam. Een vergrote lymfeklier in de hals kan meestal geen kwaad. Deze verdwijnt vanzelf zodra de ontsteking voorbij is.
Als een bacteriële infectie de speekselklierontsteking veroorzaakt, is een antibioticakuur nodig. Bij een chronisch of steeds terugkerende ontsteking kan de arts de ontstoken klier operatief verwijderen. Zowel de KNO-arts als de kaakchirurg is betrokken bij de behandeling van speekselklierontstekingen.
Tumor van de speekselklier: Deze afwijking komt het meest voor in de oorspeekselklier. Vaak is er sprake van een pijnloze zwelling die in de loop van de tijd langzaam groeit. Een zwelling in de speekselklier kan goedaardig of kwaadaardig zijn; het merendeel van dergelijke zwellingen is goedaardig.
U voelt een verdikking en/of pijn in de onderkaak of vlak voor het oor. De pijn en/of verdikking komt in aanvallen. Een aanval kan een paar uur duren. De klachten beginnen vlak voordat u gaat eten of tijdens het eten.
Vaak kun je het knobbeltje met je vingers op en neer bewegen. Ook bij een kwaadaardige tumor kan er een zwelling ontstaan. Is er sprake van een verlamming in het gezicht?
Zo'n kwaadaardige tumor heet speekselklierkanker. De meeste tumoren in de speekselklieren zijn goedaardig en groeien langzaam. Ze voelen rubberachtig aan en doen meestal geen pijn.
Een tumor is meestal onregelmatig van vorm en voelt heel hard aan, want bestaat uit vast weefsel. Ook een jonge volwassene (tot 40 jaar) kan klierzwellingen hebben ten gevolge van een infectie. Cysten in de hals verschijnen doorgaans niet voor de vroege volwassenheid.
Door verstopping van de afvoergang ontstaat stuwing van speeksel in de speekselklier (het speeksel kan niet weg) waardoor klachten optreden. Deze verdwijnen vaak na enige tijd vanzelf omdat beperkte afvloed van speeksel langs de steen meestal mogelijk is.
De onderkaakspeekselklier (glandula submandibularis)
Al deze speekselklieren samen zorgen voor de dagelijkse speekselproductie (een belangrijke eerste stap in de spijsvertering) en het vochtig houden van de slijmvliezen van mond- en keelholte.
De glandula parotis (x 2; oorspeekselklier) bevindt zich aan beide zijden vlak naast het oor. Binnen deze klier ontspringen verschillende eindtakken van de nervus facialis die de gelaatsspieren bedienen. De glandula submandibularis (x 2; onderkaakspeekselklier) ligt aan beide kanten net onder de kaakrand.
De oorspeekselklier ligt voor en onder het oor bij de kaakhoek. De klier is met de vingers alleen te voelen bij een zwelling of ontsteking. De uitvoergang waardoor het speeksel in de mond komt, ligt in het wangslijmvlies tegenover de kiezen in de bovenkaak.
De ontstekingsreactie kenmerkt zich door pijn, roodheid, warmte, zwelling en functieverlies. Een ontstekingsreactie kan uitgelokt worden door een infectie, denk aan bacteriën of schimmels, maar ook door kneuzingen, (zon)verbranding, auto-immuunreacties of irriterende stoffen en nog vele andere oorzaken.
Wanneer lymfeklieren opzetten, komt dit door ontstekingen. Van stress is bewezen dat dit het immuunsysteem kan aantasten. Omdat je immuunsysteem en lymfeklieren sterk met elkaar in verband staan, kan stress ervoor zorgen dat die klieren opspelen.
Lymfeklieren in uw hals kunnen opzwellen bij een ontsteking van keel, neus, oor, kaak of huid. Ze zorgen ervoor dat de ontsteking niet verder gaat naar de rest van uw lichaam. Een vergrote lymfeklier in de hals kan meestal geen kwaad. Deze verdwijnt vanzelf zodra de ontsteking voorbij is.
Een lymfeklier met een uitzaaiing doet geen pijn, voelt aan als een harde knikker. U kunt de uitzaaiing voelen als deze ongeveer een centimeter groot is. Een lymfeklier wordt ook groter bij een infectie. Het verschil: dan is de klier wel pijnlijk en slinkt meestal na enkele weken.
Gezwollen lymfeklier(en): het eerste teken van de ziekte van Hodgkin is meestal een gemakkelijk voelbare zwelling van een of meerdere lymfeklieren in de hals, de oksel of - zeldzamer - de lies. Gewoonlijk zijn die zwellingen niet pijnlijk.
Als de tumor net onder de huid zit, kunt u deze voelen als een zwelling of knobbeltje. De tumor zelf doet geen pijn. Zit de tumor dieper, dan kan het lang duren voor u hem opmerkt.
Meestal geeft de cyste geen klachten maar is zichtbaar als zwelling in de hals die meebeweegt met slikken en de tong uitsteken. In de loop van het leven kan deze cyste kan geleidelijk groter worden en ontsteken. De zwelling wordt dan rood en pijnlijk. Soms springt de cyste open en komt er pus uit.