Als je aanleg voor schizofrenie hebt, wordt een psychose vaak uitgelokt door iets wat in de omgeving gebeurt. Dat is niet altijd één gebeurtenis. De manier waarop je leven verloopt speelt ook mee. Als je bijvoorbeeld opgroeit met veel ruzie en stress in huis, heb je een grotere kans dat je last van psychoses krijgt.
Het gebeurt heel weinig dat bij mensen op late leeftijd schizofrenie wordt geconstateerd. Ze hebben meestal al een lange periode achter de rug met terugkerende psychosen en functioneren niet zoals gezonde mensen van dezelfde leeftijd.
Voorbeelden van omgevingsfactoren die spelen bij schizofrenie zijn (hevige) stress, traumatisch ervaringen, uitsluiting en drugsgebruik. Omdat genetische aanleg een rol speelt wordt schizofrenie ook wel een neurobiologische ontwikkelingsstoornis genoemd.
Veelvoorkomende symptomen van schizofrenie zijn wanen, hallucinaties en denkstoornissen, verstoring van aandacht, gebrek aan emoties, en geheugenstoornissen. Daarnaast komt ook depressie veel voor en is het risico op zelfdoding zo'n 10%.
Een psychose begint vaak met niet-specifieke klachten. Iemand verandert bijvoorbeeld in zijn gedrag, lijkt niet langer geïnteresseerd in sociale contacten en wordt minder actief. Vervolgens wordt hij bijvoorbeeld achterdochtig, hoort stemmen, hallucineert en kan niet meer helder denken.
Niet iedereen die in zijn of haar leven een keer een psychose heeft meegemaakt voldoet aan de criteria voor schizofrenie. Een psychose kan ook bij andere psychische problemen voorkomen, zoals een ernstige depressie. Soms zijn mensen tijdens een psychose over actief, slapen slecht en zijn vrolijk of wat prikkelbaar.
Uit de resultaten komt naar voren dat schizofrenie geassocieerd blijkt met een kortere levensverwachting: mannen bereiken een voorspelde leeftijd van gemiddeld 59,9 jaar, terwijl dat bij vrouwen 67,6 jaar is. De metabole ontregeling wordt, zoals gezegd, als belangrijke oorzaak gezien van de kortere levensverwachting.
Schizofrenie is een ziekte die nooit helemaal overgaat. Soms kan het bij een eenmalige psychotische episode blijven, maar kunnen restverschijnselen hinderlijk zijn.
Zo'n veertig procent van de patiënten met langdurige psychotische aandoeningen zoals schizofrenie, herstelt tegen de maatschappelijke verwachting in behoorlijk goed.
Ze kunnen schreeuwen of heel zachtjes praten. Ze kunnen een paar woorden zeggen of urenlang doorpraten. Sommige mensen hebben de ervaring dat ze met hun stemmen gesprekken kunnen hebben, anderen niet. Bij sommige mensen zeggen de stemmen fijne dingen, bij anderen juist nare.
' Is schizofrenie zichtbaar in de hersenscan? 'Schizofrenie is een label, dat zegt nog niets over wat er in de hersenen gebeurt. De variatie onder patiënten met deze diagnose is groot en de oorzaak is niet in een bepaald hersengebied of gen* te vinden.
Schizofrenie komt naar schatting bij 1 op de 100 mensen voor. In 2015 waren er ruim 48.000 mensen met schizofrenie bekend bij hun huisarts. Van hen was 65% man; schizofrenie komt vaker en op jongere leeftijd voor bij mannen.
Wat is het? Schizofrenie is een ernstige en chronische psychiatrische aandoening die wordt gekenmerkt door langdurige of terugkerende psychoses. Een psychose is een toestand waarbij een persoon het normale contact met de werkelijkheid verliest. Schizofrenie heeft vaak een veranderlijk verloop.
Het is een ziekte: zoals iedereen lichamelijk ziek kan worden, kan iedereen ook psychotisch worden. Met de juiste medicijnen is de ziekte onder controle te krijgen. Er zijn ook mensen die erin slagen wat van hun leven te maken ondanks hun ziekte.
Als je geen familieleden met schizofrenie hebt is die kans maar 1%. Maar erfelijkheid is niet het enige. Wat er in je omgeving gebeurt speelt namelijk ook een rol. Als je aanleg voor schizofrenie hebt, wordt een psychose vaak uitgelokt door iets wat in de omgeving gebeurt.
Iedereen kan een psychose krijgen.
Ook met intelligentie of opleiding heeft een psychose niets te maken. De belangrijkste factoren die bepalen of iemand een psychose krijgt, zijn aanleg (in de genen) en stress.
Prodromale fase
Gedurende deze fase ontwikkelen zich de eerste voortekenen van de ziekte, zoals een teruggetrokken gedrag en voorliefde voor magische theorieën. Deze fase duurt tot de eerste psychotische episode, die meestal tot herkenning van de ziekte leidt.
Veel mensen kunnen zich haarfijn herinneren wat er zich tijdens een psychose afspeelde. Mensen komen tijdens een psychose voor buitenstaanders vaak wel verward over, maar er is meestal niks mis met het bewustzijn en het geheugen. Zaken worden dus vaak zeer goed herinnerd.
Schizofrenie openbaart zich vaak voor het eerst in de leeftijd van 16-25 jaar, de adolescentenleeftijd. Bij schizofrenie spreekt men over positieve en negatieve symptomen. Bij de positieve symptomen gaat het om psychotische verschijnselen als hallucinaties, wanen en verward denken.
Een psychose zonder medicatie kan binnen een week weg zijn of een jaar of langer aanhouden. Er is geen precies antwoord op te geven, behalve dat je ook zonder medicatie uit de psychose kan komen. Het is over het algemeen niet zinvol om iemand te proberen overtuigen dat anderen zijn ideeën niet hebben.
De stadia van schizofrenie
Zoals wij in het vorige hoofdstuk al hebben gezien, is schizofrenie waarschijnlijk een levenslang bestaande aandoening die al voor de geboorte begint als een stoornis in de ontwikkeling van de hersenen.
Het Charles Bonnet Syndroom is een aandoening waarbij verstandelijk gezonde mensen dingen zien die er in werkelijkheid niet zijn (hallucinaties). Het is geen psychische stoornis. Het is een afwijking in de waarneming.
Er zijn een aantal voortekenen die kunnen wijzen op een psychose: verwardheid, ander gedrag, hallucinaties en waanbeelden. Maar het kan dat er wat anders aan de hand is. Vroege symptomen en kunnen ook wijzen op een depressie of angst.