Veel producten die we dagelijks gebruiken zoals koffie, kaas en brood zijn gefermenteerd. Maar ook kun je zelf groente, fruit, graan en zuivel fermenteren. Christian: “Fermenteren betekent eigenlijk dat je groente en fruit gecontroleerd laat rotten.
Omschrijving. Bij het maken van verschillende levensmiddelen vindt fermentatie plaats. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij yoghurt, kaas, bier, brood, tempé, wijn, zuurkool, kimchi, sojasaus, droge worst en azijn. Fermenteren is van oudsher een manier om voedsel te verduurzamen.
Waarom is gefermenteerd voedsel gezond? Door fermentatie neemt ons lichaam moeilijk verteerbaar voedsel makkelijker op. De goede bacteriën kunnen stoffen die onze spijsvertering belasten grotendeels afbreken. Hierdoor heb je minder last van krampen, buikpijn en een opgeblazen gevoel.
Zelf fermenteren is super eenvoudig, veilig en leuk om te doen. Neem bijvoorbeeld een kilo witte kool, doe er 15g zout bij en sluit het luchtdicht af. De melkzuurbacteriën zetten vervolgens de koolhydraten om in melkzuur. De kool wordt zuurder en zuurder en na een week (bij kamertemperatuur) heb je zuurkool.
Goede groenten voor deze methode zijn courgettes, augurken, komkommer, bloemkool, radijsjes, spruitjes, aardpeer en zoveel meer. Doe de groenten in de pot en giet er water bij tot ze onder staan.
Je kneust de groenten niet maar je zet ze onder een pekel. Nog een voordeel van het zout is dat het je product knapperig maakt doordat het vocht uit de groente onttrekt. Melkzuurbacteriën zijn anaeroob (ze kunnen leven zonder zuurstof), heel vaak zijn ze aerotolerant (ze kunnen dus met en zonder zuurstof leven).
Voorbeelden van gefermenteerde producten
Denk aan kaas, yoghurt, brood, wijn, bier, augurken, olijven … Vandaag krijgen producten zoals kombucha, kefir en kimchi extra veel aandacht om hun vermeende gezondheidsvoordelen.
Je kunt bijna alle voedingsmiddelen thuis fermenteren. Alleen voedsel met veel eiwitten kan een risico opleveren. ,,Daar leven meer schimmels en bacteriën in die niet goed voor ons zijn. Deze producten moet je dus beter controleren.
Rotten betekent dat de cellen van voedingsmiddelen volledig verteren door verbinding met zuurstof. Daarom is rotten een vorm van oxideren. Fermenteren is een vorm van chemische omzetting onder invloed van enzymen of schimmels, waardoor de eigenschappen van het voedingsmiddel veranderen.
Groenten, fruit en zuivel kun je fermenteren, maar vis en vlees ook. Door fermentatie verandert de smaak, het uiterlijk, de geur en/of de houdbaarheid van het product. Ook de zuurgraad en de verteerbaarheid kan veranderen door bijvoorbeeld groente te fermenteren.
Fermentatie van koffie
Koffiebessen fermenteren door de aanwezigheid van de enzymen pectinase en pectase. Deze enzymen breken suikers in het slijmvlies rond de bonen af en zet en dit om in verschillende zuren.
Er zijn verschillende stoffen in appelazijn die verantwoordelijk zijn voor de positieve effecten, waaronder actieve enzymen, pre- en probiotica, diverse mineralen en azijnzuur. Appelazijn wordt verkregen uit fermentatie van appels inclusief schil en klokhuis.
Zuurkool is een natuurlijk gefermenteerd product. Bij het maken van verschillende levensmiddelen vindt fermentatie plaats. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij zuurkool, yoghurt, kaas, bier, brood, wijn, sojasaus, thee, koffie en azijn.
Hoe lang duurt het fermenteren
De fermentatietijd van levensmiddelen hangt af van de ingrediënten en persoonlijke smaak. Zuurkool is na ongeveer 10 dagen goed, maar langer maakt de smaak intenser. Wil je het proces vertragen zet het dan in de koelkast. Het belangrijkste verschil is dat je inmaken alle bacteriën dood.
Kies wel voor ongeraffineerd zout, zoals Keltisch zeezout of Himalaya zout. Deze zoutsoorten zijn rijk aan verschillend mineralen. Je kunt het zout er zo bij doen maar aanlengen met water zodat je een oplossing krijgt is tevens mogelijk.
Als u fermenteert heeft u een “starter” nodig die het fermentatieproces in gang zet. Bij zuurkool is dat zout maar het kunnen ook, wei, yoghurt met levende fermenten, melkzuurbacteriën, gist of bv azijn zijn. Gefermenteerde groenten blijven maandenlang goed.
Tijdens het fermentatieproces worden aan de melk twee soorten levende melkzuurbacteriën toegevoegd, 'Lactobacillus bulgaricus' en 'Streptococcus thermophilus' om zo yoghurt te bekomen. Vervolgens wordt die mengeling gekoeld en op de juiste temperatuur gebracht, zodat de bacteriën zich optimaal kunnen vermenigvuldigen.
Fermenteren is 'het gecontroleerd laten bederven van voedsel'. Groenten, fruit en zuivel kun je fermenteren, maar vis en vlees ook. Door fermentatie verandert de smaak, het uiterlijk, de geur en/of de houdbaarheid van het product.
Preikimchi maak je door de prei fijn te snijden, zout en een kruidenpasta toe te voegen en daarna te laten fermenteren. De kimchi kun je gebruiken als bijgerecht of in vleesbereidingen. Er zijn meer manieren om voedselverspilling tegen te gaan.
Bij allebei de manieren van inmaken is het, het doel om bacteriën, schimmels en andere ongewenste diertjes te doden. Bij fermenteren zorgen micro-organismes juist voor het hele proces. In het geval van fermentatie wordt een omgeving gecreëerd waar de 'goede' micro-organismes in kunnen floreren.
Fermenteren is een manier om groenten in te maken met het zuur dat wordt gemaakt door microben die in de gevormde pekel aanwezig zijn. Het proces duurt weken en zo ontstaat een aangenaam zuur, enigszins knapperig product met een kenmerkende fermentatiesmaak.
Fermentatie is het proces waarbij de polyfenolen in de theebladeren worden geoxideerd (blootstellen van bladeren aan zuurstof met als gevolg een chemische reactie). Dit in aanwezigheid van enzymen die door de warmte vrij komen. Het fermentatieproces levert een grote bijdrage aan het karakter van de thee.
Om azijn te kunnen maken heb je een gefermenteerd product nodig, waarbij de suikers al door vergisting zijn omgezet in alcohol. Bijvoorbeeld rode wijn. Voeg hier zuurstof, water en de azijnbacterie (acetobacter) aan toe en er ontstaat door middel van een nieuw fermentatieproces azijnzuur.
Augurken zijn dus een vrucht die lijken op soort kleine komkommer. Een rauwe augurk heeft maar weinig smaak. Daarom worden ze in een bad met zout gelegd, en daarna nog in andere mengelingen afhankelijk van het soort augurk. Pas daarna krijgen ze de verfrissende, sappige smaak.