Twijfel je of een medicijn wel samengaat met de medicijnen die je al gebruikt? Dan kun je het beste contact opnemen met de arts die je het medicijn heeft voorgeschreven of met de apotheek waar je het medicijn hebt gekregen. Je apotheker kan controleren of je medicijnen gebruikt die effect op elkaar kunnen hebben.
Welke tekorten kunnen optreden, hoe ze kunnen worden herkend en wat met klachten kan worden gedaan staat omschreven. Antistollingsmiddelen, immunosuppressiva, slaapmiddelen of antidepressiva – gaan niet goed samen met bepaalde (kruiden)supplementen.
Daarom mogen sommige soorten medicijnen niet samen gebruikt worden. Wisselwerking kan ook voorkomen bij medicijngebruik in combinatie met alcohol, melk, grapefruitsap en drugs. Een goede apotheek houdt doorgaans in de gaten of een patiënt/medicijngebruiker risico loopt op wisselwerking van verschillende medicijnen.
Het calcium in melk en melkproducten zorgt ervoor dat bepaalde medicijnen minder goed opgenomen worden en daardoor minder goed werken. Dit geldt bijvoorbeeld voor bepaalde ijzertabletten, bepaalde antibiotica en voor bepaalde middelen tegen botontkalking.
Controleer bij losse medicatie: juiste cliënt, juiste medicijn, juiste hoeveelheid, juiste tijd, juiste vorm.
Medicatie wordt risicovol genoemd als volgens het oordeel van de arts en de apotheker de cliënt een onacceptabel risico loopt op ernstige schade bij een verkeerde dosis. Risicovolle medicatie is losse medicatie die naast de medicatie uit de baxter gegeven wordt.
Dubbele controle is nodig bij losse (niet in medicatierol voorverpakte) risicovolle medicatie. Dit zijn medicijnen die risicovol zijn bij een verkeerde dosering, geneesmiddelen tegen kanker en insuline.
Koppel het aan vaste, terugkerende momenten in de dag. Dus bijvoorbeeld voor een maaltijd, het tandenpoetsen of voordat je gaat slapen. Aantal innamemomenten: hoe vaker je medicijnen op een dag moet innemen, hoe groter de kans dat je je medicijnen vergeet in te nemen.
Innemen met koffie, melk, frisdrank wordt ontraden, omdat deze dranken de resorptie negatief beïnvloeden. Voedsel in de maag vertraagt de werking van een medicijn. Vooral vet voedsel vertraagt de maaglediging.
Ook tabletten met een maagsapresistente omhulling (msr of enteric coated) mag je in de meeste gevallen niet vermalen. Het malen van tabletten met risicovolle stoffen wordt vanwege mogelijke gezondheidsrisico's ook afgeraden, zoals tabletten met cytostatica.
Wisselwerkingen met andere medicijnen of voedingsmiddelen
Medicijnen kunnen elkaars werking beïnvloeden. Soms versterken ze elkaar, soms verzwakken ze elkaar juist. Vooral bij de medicijnen tacrolimus (Prograft) en ciclosporine (Neoral, Sandimmune) komen wisselwerkingen veel voor.
Mag ik magnesiumgluconaat met andere medicijnen gebruiken? Magnesium kan de opname van de volgende medicijnen verminderen. IJzerbevattende medicijnen, zoals ferrofumaraat, ferrogluconaat, ferrosulfaat of multivitamines met ijzer.
Als herhalingsreceptuur direct via apotheek loopt, kan men wel met de apotheek een aantal afspraken maken waarbij die herhaling niet mogelijk is (bv. antibiotica, methotrexaat, slaapmiddelen).
In het algemeen is de pijnstiller paracetamol bij acute en chronische pijn de eerste stap. Paracetamol is een zeer effectieve pijnstiller die bij normaal gebruik nauwelijks bijwerkingen geeft. Paracetamol bestrijdt pijn en werkt koortsverlagend.
Slik je bloedverdunnende medicijnen? Pas dan op met pijnstillers. Bij langdurig gebruik (langer dan vier dagen) en in hoge dosering (4g per dag) van paracetamol kan de werking van orale bloedverdunners worden versterkt.
Zo zijn maagzuurremmers in verband gebracht met een magnesiumtekort. Vermoedelijk wordt het tekort aan magnesium veroorzaakt doordat bij deze geneesmiddelen de absorptie vanuit de darmen is verminderd. Ook langdurig gebruik van diuretica (plaspillen) kan leiden tot een magnesiumtekort.
Magnesium is een belangrijke co-factor in de omzetting van T4 naar T3. Daarnaast speelt magnesium een rol in de energiehuishouding, die weer van invloed is op het functioneren van de schildklier. Er zijn vele vormen van magnesium, maar magnesiumtauraat wordt het beste opgenomen door het lichaam.
In bepaalde gevallen kan het innemen met melk maag- problemen voorkomen. Soms mag het juist niet, bijvoorbeeld bij enkele antibiotica, want dan maakt melk de werkzame stof onwerkzaam.
Behalve dat de maag een zure omgeving biedt, kneedt hij de pillen een tijdje, samen met het voedsel. Wie zijn pilletjes op een lege maag slikt loopt deze effecten mis. 'Op een nuchtere maag schiet het medicijn veel sneller door naar de darmen. Het kan zo langzamer - of zelfs helemaal niet - in het bloed komen.
Nifedipine behoort tot de calciumblokkers. Het verwijdt de bloedvaten, verlaagt de bloeddruk en vermindert de zuurstofbehoefte van het hart. Artsen schrijven het voor bij hoge bloeddruk, angina pectoris (hartkramp), en de ziekte van Raynaud.
Over het algemeen wordt geadviseerd om bloeddrukverlagende medicatie in de ochtend in te nemen (Farmacotherapeutisch Kompas). Ik geef bij ACE remmers vaak het advies om deze in de avond, op de rand van het bed, in te nemen, met name vanwege de bloeddrukdaling die gelijk na inname op kan treden.
Milde symptomen zijn zweten, misselijkheid, plasproblemen, verwardheid, versnelde hartslag… Meer ernstige gevallen geven aanleiding tot een te hoge lichaamstemperatuur, spierschokken en uiteindelijk onomkeerbare stuipen, oververhitting, druk in de hersenen en de dood.
Wat houdt de regel van 5 in
Heb je het juiste medicijn? Is het de juiste patiënt/cliënt? Is dit het juiste tijdstip? Wat is de juiste wijze van toedienen?
VOORBEELDEN VAN DE DRIE P'S Bij de indeling van de verhalen is er een onderscheid gemaakt in de drie P's: Pil, Proces en Patiënt. In de cate- gorie 'Pil' vallen de voorbeelden van verbeteringen die gericht zijn op farmacotherapeutische effecten zoals bij- werkingen en interacties tussen medicijnen.
Bij het toedienen door een zorgmedewerker van losse, risicovolle medicatie aan een cliënt is een dubbele controle belangrijk. Zowel voor de cliënt (veilige zorg), als voor de zorgmedewerker (veilig werken). Het is aan de zorgaanbieder en apotheker om samen af te spreken welke medicatie dubbel gecontroleerd moet worden.